این در حالیست که بر اساس قوانین کار جمهوری اسلامی، در صورت افزایش دما بیش از ۴۰ درجه، کارفرما باید کار را متوقف کند.

نبود امنیت شغلی و پرداخت با تأخیر دستمزد نیز چنان کارگران را زیر فشار قرار داده که چندی پیش عمران روشنی مقدم کارگر میدان نفتی یادآوران خوزستان خود را از روی لوله چاه نفت به دار آویخت و جان باخت.

پس از خودکشی دلخراش عمران روشنی مقدم به دلیل فقر و تنگدستی، کمپینی با عنوان «نه به قراردادهای پیمانکاری» توسط کارگران صنعت نفت راه‌اندازی شد اما به نظر می‌رسد توزیع رانت در قراردادهای ثروت‌ساز نفتی با شرکت‌های پیمانکاری موجب شد نه تنها مقامات دولت بلکه نمایندگان یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی نیز که مدعی «عدالتخواهی» هستند به این کمپین و درخواست‌های فعالان کارگری حوزه نفت بی‌اعتنا باشند.

از سوی دیگر برخی ناظران معتقدند سپردن صنعت نفت به شرکت‌های متعدد پیمانکاری و تقسیم کارگران میان چندین شرکت، در هر یک از واحدهای پتروشیمی‌، پالایشگاه‌ها و پروژه‌های نفت و گاز، سیاستی برای عدم تمرکز کارگران و جلوگیری از اتحاد و اعتراضات صنفی است.

در مجموع اما شرایط تحمیل شده به این کارگران که مقامات نظام در مراسم و سخنرانی‌ها آنها را «مشعل‌داران صنعت نفت و گاز ایران» خطاب می‌کنند، پتانسیل اعتراضات را از مدت‌ها پیش ایجاد کرده بود. جان باختن ابراهیم عرب‌زاده کارگر تأسیسات مخازن و ذخیره‌سازی بندر ماهشهر بر اثر فشار کار و گرمازدگی در هفتم امرداد جاری، جرقه‌ای برای اعتصابات اخیر شد.

نخستین اعتصاب روز شنبه ۱۱ امرداد در پالایشگاه آبادان، پالایشگاه قشم و پتروشیمی ماهشهر آغاز و به سرعت در ۱۹ واحد پتروشیمی و پالایشگاه و نیروگاه گسترده شد.

بهبود شرایط کار از جمله خوابگاه و سرویس حمل و نقل مناسب، پرداخت به‌موقع دستمزد، افزایش دستمزدها، رفع تبعیض میان کارگران پیمانی با کارگران رسمی، برچیده شدن قراردادهای سفید و ایجاد امنیت شغلی، مهمترین مطالبات این کارگران است.

یکی از کارگران اعتصابی در گفتگو با کیهان لندن معتقد است که «پیمانکاری در حوزه نفت و گاز ایران از جمله پولساز‌ترین فعالیت‌هاست اما دقیقا بیشترین اجحاف در حق کارگران از سوی همین شرکت‌ها صورت می‌گیرد. کارفرمایان با وجود درآمد سرشاری که ضمن قرارداد با وزارت نفت به عایدشان می‌شود، از کارگران بیگاری می‌کشند و دشوارترین شرایط را به آنها تحمیل می‌کنند.»

اعتصاب با وجود تهدید و فشار امنیتی

اعتصاب گسترده‌ی کارگران صنعت نفت ایران با سازماندهی فعالان کارگری مستقل و در شرایطی که هیچیک از تشکل‌های حکومتی از جمله «شورای اسلامی کار» در آن نقشی نداشتند شروع شد. یکی از کارگران شاغل در عسلویه پیشتر به کیهان لندن گفته بود که کارگران قصد داشتند اعتصابی را پس از تعطیلات نوروز برگزار کنند اما با احضار و تهدید کارگران توسط وزارت اطلاعات، سازماندهی آن اعتصاب نیمه‌تمام ماند.

اکنون اما نخستین اعتصاب مستقل، هماهنگ و گسترده‌ی کارگران صنعت نفت رخ داده و می‌توان آن را فصل تازه‌ای در فعالیت‌های مسالمت‌آمیز علیه شرایط موجود برشمرد. اعتصابی با انگیزه‌های صنفی در حساس‌ترین صنعت کشور که می‌تواند مقامات نظام را به زانو درآورد. شاید همین عامل سبب شد که کاربران شبکه‌های اجتماعی نیز با استفاده از هشتگ #اعتصابات_سراسری و ترند کردن آن، به حمایت از اعتصابات گسترده و مستقل اصناف بپردازند و آن را راهی مؤثر در برابر سیاست‌های ویرانگر و ضدانسانی جمهوری اسلامی ارزیابی کنند.

تشکل‌ها و نهادهای زیادی نیز طی روزهای گذشته با صدور بیانیه‌هایی از اعتصاب سراسری کارگران صنعت نفت حمایت کردند. «شورای همبستگی کارگری»، «شورای بازنشستگان ایران»، «کمیته پیگیری برای ایجاد تشکل‌های کارگری» و «اتحادیه جهانی صنعت» از جمله این تشکل‌ها هستند.

در همین روزها اما اعتصاب‌ها و اعتراضات صنفی دیگری نیز در ایران در جریان بوده است. کارگران نیشکر هفت‌تپه بیش از ۵۵ روز اعتصاب کردند. چند تن از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در چهل و هشتمین روز اعتصاب در میان کارگران حاضر شدند و هفته گذشته نیز نمایندگان کارگران با حضور در کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی با تعدادی از نمایندگان دیدار کردند. نمایندگان وعده حل مشکلات و عملی کردن خواسته‌های کارگران را داده‌اند که باید منتظر ماند و دید کی به این وعده عمل می‌شود.

ایستادگی کارگران هفت تپه در اعتصابات اخیر و اعتصابات سال‌های گذشته یکی از نمونه‌های برجسته‌ی اعتراضات کارگری در ۴۰ سال گذشته به شمار می‌رود که بدون شک در انگیزه بخشیدن به دیگر اصناف و کارگران شاغل در بخش‌های دیگر بی‌اثر نبوده است.

همچنین کارگران شرکت قدیمی هپکو اراک یک هفته است اعتصاب کرده‌اند. رانندگان تاکسی و کارگران شهرداری در شهرهای مختلف نیز از جمله شاغلانی هستند که در کنار ده‌ها تجمع اعتراضی دیگر برای حقوق خود و همچنین در حمایت از کارکنان اصناف دیگر دست به اعتراض زده‌اند.

اعتصابات سراسری جمهوری اسلامی را زمینگیر می‌کند

وضعیت نامناسب اقتصادی، درآمدهای اندک و تورم‌ پرشتاب، در کنار نارضایتی گسترده از جمهوری اسلامی و بی‌اعتمادی به عملکرد و سیاست‌گذاری‌های خرد و کلان جمهوری اسلامی سبب شدت گرفتن تجمعات اعتراضی و اعتصابات در میان اصناف شده است.

پالایشگاه نفت سنگین قشم، پالایشگاه آبادان، پالایشگاه جفیر، پالایشگاه کنگان، پالایشگاه پارس جنوبی فاز ۱۴، ۲۲ و ۲۴، پالایشگاه پارسیان، پتروشیمی لامرد، پالایشگاه ماهشهر، پالایشگاه اصفهان، پتروشیمی سبلان، پتروشیمی پارس فنل عسلویه ، میدان نفتی آزادگان شمالی، میدان نفتی مهران، نیروگاه برق پارس جنوبی بیدخون، نیروگاه سیکل ترکیبی مپنا بویلر مشهد(فاز ۱۴ مطوری)، نیروگاه سیکل ترکیبی تبریز و نیروگاه رودشور، همگی از مهمترین مراکز صنعتی کشور هستند.

اعتصاب در این واحدهای صنفی می‌تواند به پیوستن بیشتر کارگران به یکدیگر در پیگیری حقوق صنفی آنها و متوقف شدن بازوهای اقتصادی کشور به ویژه در صنعت نفت بیانجامد.

این در حالیست که جمهوری اسلامی همواره در رویارویی با اعتراضات و نارضایتی‌های صنفی همواره دوگانه‌ی «سرکوب و برخورد امنیتی» و «وعده‌های بی‌عمل و توخالی» را به کار گرفته است. اما به نظر می‌رسد این ترفند نخ‌نما دیگر کارساز نباشد و کارگران با وجود تهدید و احضار و زندان، بر حقوق انسانی و مسلّم و خواسته‌های صنفی خود پافشاری می‌کنند.

ادامه و همچنین تکرار این اعتصابات نه تنها ماشین سرکوب جمهوری اسلامی را خسته کرده و کنار می‌زند بلکه این قدرت را دارد که هر نظام سیاسی را زمینگیر کند.