کیهان لندن - بورس تهران روز دوشنبه ۲۰ امرداد ۱۳۹۹ در پی افزایش عرضه و تشکیل صف‌های طولانی فروش سهام، با ریزش شدید روبرو شد.
دولت پیشتر اعلام کرده بود سهام خود در چهار پالایشگاه را در قالب یک صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF) در بورس عرضه می‌کند. سهامداران زیادی خرید سهام این شرکت‌ها را آغاز کرده بودند و سرمایه زیادی از همین روش جذب بازار بورس شد. اما امروز سازمان خصوصی‌سازی با اطلاعیه‌ای درباره عدم عرضه این سهام در یک صندوق بازار را به هم ریخت. شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی و وزارت اقتصاد نیز نظراتی متناقض در این‌باره صادر کرده‌اند.
بورس تهران روز دوشنبه ۲۰ امرداد ۱۳۹۹ در حالی کار خود را آغاز کرد که شاخص کل بورس که در نخستین ساعات معاملات بیش از ۱۹ هزار واحد رشد کرد اما در پی تأیید و تکذیب‌های مکرر درباره عرضه یا لغو عرضه صندوق «دارا دوم» که صندوق نمادهای پالایشی است، روند کلی بازار دگرگون شد.
بازار سهام در پایان معاملات شاخص کل بورس در حالی افتی ۱۳ هزار واحدی را به ثبت رساند که شاخص کل هم وزنی بیش از ۲ برابر شاخص کل سقوط داشت.
افت ۱,۶ درصدی شاخص کل در روز دوشنبه در حالی رخ داد که روز یکشنبه شاخص کل بازار سهام بیش از ۲ درصد رشد داشت و توانسته بود روند صعودی چهارشنبه هفته گذشته را ادامه دهد.
علت تشکیل صفوف طولانی در بازار بورس که سبب منفی شدن روند بازار شد این بود که پیشتر اعلام شده بود نمادهای پتروشیمی در صندوقی واحد ایی‌تی‌اف (ETF) به نام «دارا دوم» عرضه خواهند شد. عرضه چند سهم در یک صندوق به افزایش ارزش سهم و سود بیشتر سهامداران منتهی می‌شود. در نتیجه بسیاری از فعالان بازار بورس این نمادها را از پیش خریداری کرده و در انتظار عرضه این صندوق بودند.
با وجود این سازمان خصوصی‌سازی از لغو عرضه صندوق «دارا دوم» خبر داد و در نتیجه سهامداران از هراس سقوط ارزش سهام در صف فروش سهم قرار گرفتند و نمادها منفی شد.
برخی کارشناسان بورس معتقدند با توجه به اینکه احتمالا دولت در وعده‌ی «گشایش اقتصادی» خود که هفته گذشته نویدش را داد تصمیم دارد اوراق سلف با پشتوانه نفت را بفروشد، با صدور بیانیه لغو عرضه صندوق «دارا دوم» به دنبال تشکیل صفوف فروش و جذب نقدینگی ایجاد شده به سوی طرح «گشایش اقتصادی» است.
با وجود این پیش‌بینی اما در روند بازار بورس و عرضه صندوق «دارا دوم» تناقض در بخش‌های مختلف دولت کاملا مشخص است. ساعاتی پس از انتشار اطلاعیه سازمان خصوصی‌سازی، شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی درباره این صندوق اطلاعیه‌ای صادر و اعلام کرد «وزارت نفت آماده تشکیل صندوق دارا دوم و انجام هر گونه تصمیم وزارت اقتصاد است.»
همزمان اما فرهاد دژپسند وزیر اقتصاد و دارایی دلیل عرضه نشدن پالایشگاهی‌ها در ETF دوم را آماده نبودن زیرساخت‌های لازم از سوی این پالایشگاه‌ها اعلام کرد. به گفته وزیر اقتصاد و دارایی، سهام دولت در این پالایشگاه‌ها به صورت بلوکی عرضه خواهد شد که در صورت امکان به صورت شناور خواهد بود.
پرویز جلیلی کامجو استاد اقتصاد دانشگاه و تحلیلگر بازار سرمایه در گفتگو با وبسایت نود اقتصادی ضمن ابراز تأسف از آنچه روز دوشنبه در بازار بورس رخ داده، این روند را جنون ایی‌تی‌اف‌ها خوانده و گفته است که «تابلو معاملات سهام صندوق دارا دوم و قدرت خریداری که روی این سهم‌ها مشخص بود... در طول دو سه ماه اخیر که بطور مکرر اعلام می‌شد این سهم‌ها در صندوق دارا دوم است و هفته گذشته رئیس جمهور و مشاور رئیس جمهور می‌گویند قرار است گشایش اقتصادی صورت بگیرد و مشاور رئیس جمهور [حسام‌الدین آشنا] می‌گوید فعالیت اقتصادی خودتان را متوقف کنید تا هفته بعد خبری قرار است بیاید، و این هیجانات و احساسات در سطح یک مملکت واقعا جای تأسف دارد و حالا سازمان خصوصی‌سازی خیلی راحت پس از چند هفته که درباره این صندوق صحبت شده اعلام می‌کند عرضه آن لغو شده و مگر این صندوق ثبت شده بود؟! ... دقیقا ۱۹ امرداد صداوسیما اعلام می‌کند صندوق دارا دوم اوایل شهریورماه عرضه می‌شود و هر کد بورسی می‌تواند ۵ سهم بخرد و بعد فردا صبح‌اش سازمان خصوصی‌سازی این خبر را تکذیب می‌کند! اینها اعتماد عمومی را از بین می‌برد و تخریب سرمایه اجتماعی در سطح مشاور رئیس جمهور، صداوسیما، رئیس جمهور، وزارت اقتصاد، وزارت نفت، سازمان خصوصی‌سازی و سازمان بورس و اوراق بهادار در بر دارد و این سطح از تخریب سرمایه اجتماعی در دهه‌های گذشته بی‌سابقه بوده است.» باید اضافه کرد که چنین تبلیغات سخیفی درباره «گشایش اقتصادی» و مهیج کردن این وعده از سوی دولت و مقامات مسئول درباره رفع مشکلات عمیق اقتصادی که کشور را به آستانه‌ی ورشکستگی کشانده، نه در دهه‌های گذشته و فقط در ایران بلکه هرگز و هیچ جا در کشور دیگری دیده نشده است!
پرویز جلیلی کامجو همچنین از وجود رانت اطلاعاتی در بازار بورس ایران خبر داده و گفته «یک عده از این اطلاعات پیشتر خبر داشته است. مهمترین چالشی که در بازار سهام ایران وجود دارد نشر اطلاعات است. ما از ابتدا هم اعلام کردیم که دولت حق ندارد دارایی‌های ملی را به شکل صندوق و با قیمت روی تابلو [بورس] به مردم بفروشد. دولت باید قادر باشد برای دارایی‌های خودش ارزش تعیین کند و اعلام کند این سهم اینقدر می‌ارزد. این کار دولت یعنی من یک دارایی دارم اما نمی‌دانم ارزش آن چقدر است! این روند فروش دارایی باید از طریق مجلس شورای اسلامی پیگیری و جلوی این شیوه گرفته شود.»
پرویز جلیلی کامجو افزوده که «متأسفانه امروز [دوشنبه ۲۰ امرداد ۱۳۹۹] آخرین میخ بر تابلوی کهنه اعتماد در بازار مالی ایران کوبیده شد و من بعید می‌دانم طرح‌های بعدی ملی در بازار سهام ایران طرفدار خاصی داشته باشد و این سلب اعتماد از بازار به این زودی از ذهن بازار پاک شود.»
گزارش محاکمه‌ی یک داعشی ایرانی در تهران
