استیصال از تغییرات همراه با نفرت از استبداد شاهنشاهی، ممکن است یکی دیگر از دلایل نادیده گرفتن لائسیته توسط انقلابیون باشد. توضیح آنکه تا سال ۵۷، تقریباً تمامی مخالفان دموکرایتک و غیر دموکراتیکِ استبداد شاهنشاهی، توسط سیاستِ پلیسی، سرکوب شده بودند. در این میان ناگهان آیت الله خمینی سر بر می آورد و با حرفهای آنچنانی در دفاع از حقوق مردم، ایجاد دموکراسی، آزادی بیان، رعایت حقوق بشر، حقوق زنان و اقلیت های فکری و دینی و ...، دل مردم و روشنفکران را می رباید.

امروز بعد از ۴۲ از انقلاب ایران، با اتکا به تجربۀ تلخ و دردآور حکومت آخوندی، می دانیم که اگر از روز اول مانعِ وارد شدن آخوندها در قدرت سیاسی می شدیم، به چنین روزگار سیاهی نمی افتادیم، که

خشت اول چون نهد معمار کج تا ثریا می رود دیوار کج!

اما آیا از این تجربه به اندازه کافی درس گرفته شده است؟ آری و خیر. می گویم، آری، زیرا امروز ایرانیان بر خلاف مردم سایر کشورهای اسلامی، به جدایی نهاد دین از نهاد سیاست باور دارند و اصل را بر شایسته سالاری می دانند. اما چرا می گویم، خیر؟ زیرا اگر در انقلاب اسلامی، اکثریت روشنفکران به لائسیته و جدایی دولت از نهاد سیاست احترام نگذاشتند، امروز هستند کسانی که برای سرنگونی استبداد مذهبی، معتقدند می توان از فرزند شاه کمک خواست و اینبار اصل عدم دخالت سلطنت در سیاست را به چالش می کشند!

استصال ما از تغییرات، نباید باعث انجام خطای مهلک دیگری شود که فردای بعد از استبداد مذهبی، قادر به جبرانش نباشیم.

خمینی قبل از انقلاب در پاریس، حرف های در دفاع از دموکراسی می زد، همچنان که رضا پهلوی هم خود را دموکرات و حتی جمهوری خواه معرفی کرده است. اما اشتباه روشنفکران و پیروان این افراد چیست؟

با توجه به آنچه در بالا آمد، قطعاً یکی از دلایل این خطا، عدم رعایت اصولی است که در جهت جلوگیری و یا سخت تر کردن راه تمرکز قدرت، پرداخته شده اند. زیرا دموکراسی سیستمی است که با جلوگیری از تمرکز قدرت، سعی می کند فضا را برای ایجاد حقوق، راحت تر نماید. خوب، وقتی آقای خمینی به عنوان مرجع تقلید، به رهبری انقلاب و سپس دولت رسید، ایشان توانست قدرت سیاسی، دینی را در خود متمرکز نموده و زمینه استبداد مذهبی را فراهم کند.

سؤال امروز این است که آیا یک شاهزاده، اگر به رهبری سیاسی برسد، نمی تواند فردای بعد از پیروزی، قدرت سیاسی و سلطنتی را در خود جمع کند و با قلع و قم سایرین، استبداد را در کشور عزیزمان تحت نامی دیگر، ادامه دهد؟ اگر می گویید، خیر، پس چرا در دموکراسی های غربی قوانینی برای عدم دخالت نظامیان، خانوادۀ سلطنتی، آخوندها وضع کرده اند؟!

اما دلیل دومِ اشتباه کشندۀ انقلابیون اسلامی در حمایت از آقای خمینی، و همچنین حامیان آقای رضا پهلوی، عدم توجه به حرف هایی است که آنها گاهگاهی در بیان منویات حقیقی و قدرت طلبانۀ خود بیان می کنند. این حرف ها، غالباً در میان انبوه حرف های عوام فریبانۀ ایشان گم می شود. آقای خمینی در پاریس پیشروتر از هر روشنفکر مترقی، از حقوق بشر و دموکراسی و ...، حرف می زد، اما آیا ایشان نویسندۀ خزعبلات ولایت فقیه نبود؟ آیا ایشان کسی نبود که به حقِ رأی زنان در سال ۴۲ اعتراض کرده بود؟ بله، ایشان همان فرد بود. اما اگر انقلابیون اسلامی می گفتند که توجه به این سوابق، کار راحتی نبود، وقتی آقای خمینی رادیکالتر از سارتر از حقوق انسان دفاع می کرد، مدافعان امروزی شاهزاده رضا پهلوی، نمی توانند، چنین بهانه ای را مطرح کنند. زیرا، ایشان بارها در مصاحبه با شبکه ها و روزنامه های خارجی، خود را شاه قانونی ایران معرفی کرده است. و یا در مصاحبه ای دیگر، از حمله به میهن دفاع می کند!