انهدام ستادهای فرماندهی، انبارهای مهمات و ستون‌های خودرویی

ساعت ۰۱:۲۰ بامداد به وقت دمشق، رسانه‌های سوری خبر از صدای انفجار شدید در دیرالزور و عیاش در شرق سوریه دادند. بر اساس گزارش‌های اولیه، چهار نقطه شامل پایگاه سابق تیپ ۱۳۷ ارتش سوریه که در حال حاضر در اختیار نیروهای شبه نظامی وابسته به سپاه قدس است، مورد هدف جنگنده‌های نیروی هوایی اسرائیل واقع شد. پنج دقیقه پس از موج نخست حملات هوایی، چندین نقطه دیگر در منطقه ابوکمال در شرق سوریه مورد حمله جنگنده‌های اسرائیلی قرار گرفت. این جنگنده‌ها به پرواز بر فراز منطقه ادامه دادند و تا ساعت ۰۱:۳۰ بامداد به وقت محلی، چند هدف دیگر را منهدم کردند. عمده اهداف انبارهای مهمات و به‌خصوص محل نگهداری راکت‌های توپخانه‌ای هدایت دقیق و همچنین ستونی از خودروهای متعلق به نیروهای حشد الشعبی بود که به دلیل نامشخص از پایگاه خود خارج شده و در حال حرکت به سمت جنوب سوریه بودند.

مطالب بیشتر در سایت ایندیپندنت فارسی

بر اساس اعلام رسمی خبرگزاری‌های رسمی دولت سوریه، این حملات هوایی از سوی جنگنده‌های اسرائیلی صورت گرفته است. منابع خبری وابسته به سپاه پاسداران بر اساس گفته‌های خبرگزاری رسمی دولتی سوریه، سنا مدعی شدند نیروی پدافند هوایی ارتش سوریه تلاش کرده است تا جنگنده‌های اسرائیلی را مورد هدف قرار دهد. اما بنا بر گزارش خبرنگاران رسانه‌های خارجی در نزدیکی محل حملات هوایی، نه تنها ارتش سوریه هیچ موشکی به سمت جنگنده‌های اسرائیلی شلیک نکرده است، بلکه اساسا این نیرو هیچ سامانه ضد هوایی در این منطقه مستقر ندارد زیرا ارتش سوریه هیچ تاسیسات راهبردی در این منطقه در اختیار ندارد.

دقایقی پس از حملات نیروی هوایی اسرائیل علیه حداقل ۱۰ نقطه در شرق سوریه، مشخص شد که تمامی اهداف مربوط به سپاه قدس و نیروهای لشکر فاطمیون و همچنین شبه ‌نظامیان عراقی وابسته به آنها، از حشد الشعبی شامل کتائب حزب‌الله بوده‌اند. مهمترین اهدافی که مورد اصابت بمب‌های نقطه‌زن هدایت ماهواره‌ای جنگنده‌های اسرائیلی واقع شده است دو ستاد فرماندهی سپاه قدس و همچنین نیروهای شبه ‌نظامی عراقی وابسته به سپاه قدس به ترتیب در حومه شهر المیادین و داخل شهر ابوکمال است.

به دنبال این حملات و نگرانی نیروهای سپاه قدس از تکرار آن، دستور تخلیه و خروج تمامی نیروهای مستقر در شرق سوریه از پایگاه‌هایشان صادر شد. علاوه بر اجرای طرح گسترش و تخلیه پایگاه‌های سپاه قدس و شبه ‌نظامیان آنها از در شرق سوریه، ارتش این کشور نیز از بیم مورد هدف واقع‌شدن نیروها و تجهیزات خود، در حال تخلیه آنها از منطقه دیرالزور به مناطق مرکزی سوریه است.

آیا سپاه قدس قصد حمله به شمال اسرائیل را در روزهای آینده داشت؟

پایان دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ باعث افزایش رفتار تهاجمی رژیم جمهوری اسلامی، نه تنها در عرصه سیاست بلکه در عرصه نظامی شده است. بسیاری از مقامات اسرائیلی معتقدند پس از آغاز دوران ریاست جمهوری جو بایدن در یکم بهمن ۱۳۹۹، سپاه قدس و شبه نظامیان خارجی آن، از خلاء به‌وجود آمده در عرصه سیاست خارجی آمریکا برای انجام حملاتی راکتی و موشکی به شمال اسرائیل استفاده خواهند کرد. در همین راستا به نظر می‌رسد در روزهای گذشته، سپاه قدس و شبه نظامیان عراقی آن از حشد الشعبی تسلیحات مورد نیاز برای چنین حمله‌‎ای شامل راکت‌های هدایت‌پذیر توپخانه‌ای را احتمالا از خاک عراق و بدون نیاز به نقل‌وانتقال هوایی از تهران به دمشق، به منطقه دیرالزور منتقل کرده باشند.

با توجه به آنکه در زمان انجام حملات هوایی جنگنده‌های اسرائیلی، یک ستون بزرگ خودرویی از نیروهای سپاه قدس و لشکر فاطمیون آنها به تازگی از پایگاه خود در نزدیکی ابوکمال خارج شده بودند، این احتمال مطرح می‌شود که مقصد آنها جنوب اسرائیل و هدف آنها آماده‌سازی برای انجام یک حمله به شمال اسرائیل بوده باشد. گفته می‌شود در نتیجه بمباران این ستون خودرویی، ده‌ها نفر از نیروهای سپاه قدس و شبه نظامیان افغان آنها کشته و مجروح شده‌اند. این اتفاق در تاریخ حملات سال‌های گذشته اسرائیل به سوریه بی‌سابقه‌ است. بر اساس گزارش دیده‌بان حقوق بشر، سوریه تا زمان تدوین این گزارش در ساعت ۰۱:۲۷ به وقت گرینویچ، مجموعا ۱۶ نفر در تمامی حملات نیروی هوایی اسرائیل تا بامداد امروز کشته شده‌‎اند که مشخص نیست چه تعداد از آنها در ستون خودرویی حضور داشتند.

استفاده از جنگنده‌های اف-۳۵آی در حمله هوایی به شرق سوریه

تقریبا در تمامی حملات صورت‌گرفته نیروی هوایی اسرائیل به شرق سوریه و برخلاف حملات علیه مناطق جنوبی و مرکزی این کشور، از جنگنده‌های چندمنظوره رادارگریز اف-۳۵آی «ادیر» استفاده شده است. مهمترین دلیل نیروی هوایی اسرائیل جهت استفاده از این جنگنده‌ها، امکان استفاده از حریم هوایی مرز سوریه با عراق و اردن، بدون شناسایی‌شدن به‌وسیله رادارهای هشدار زودهنگام نیروی پدافند هوایی ارتش سوریه، نیروی هوایی عراق و اردن است.

از دیگر دلایل آنکه جنگنده‌های اف-۳۵آی نیروی هوایی اسرائیل، به راحتی و بدون هیچ‌گونه نگرانی از سوی فرماندهان این نیرو، در منطقه شرق سوریه به پرواز درمی‌آیند، عدم حضور سامانه‌های راداری و جاسوسی پیشرفته نیروی هوایی و ارتش روسیه در این منطقه است؛ سامانه‌هایی که از سال ۲۰۱۸ تا به امروز در تلاشند تا سطح مقطع راداری دقیق و میزان جذب امواج راداری ارسالی به سطح بدنه اف-۳۵ها به‌وسیله رنگ‌های پیشرفته آن را شناسایی و اطلاعات به دست آمده از آن را جهت بهبود سامانه‎‌های پدافندی و ضد هوایی ساخت روسیه به این کشور ارسال کنند. به همین دلیل است که نه تنها نیروی هوایی اسرائیل بلکه نیروی هوایی ایالات متحده نیز تنها در مناطق شرق سوریه و به دور از محل استقرار رادارهای هشدار زودهنگام زمینی و هواپیماهای اِی-۵۰یو (A-50U) آواکس نیروی هوایی روسیه جنگنده‌های اف-۳۵ خود را در حالت رادارگریز به پرواز درآورده‌اند.

این احتمال وجود دارد که حملات هوایی صورت‌گرفته از سوی اسرائیل به مواضع سپاه قدس و شبه‌نظامیان خارجی آن در شرق سوریه در روزهای آینده، نه تنها در آن منطقه بلکه در سایر نقاط سوریه تکرار شود، زیرا هم مقامات اسرائیلی از حمایت همتایان آمریکایی خود به‌خصوص در روزهای آخر زمامداری ترامپ برخوردار خواهند بود و هم احتمال دارد جمهوری اسلامی در پی تدارک انجام یک حمله راکتی یا موشکی در روزهای نخست زمامداری جو بایدن باشد.