وبسایت اصواگرای مشرق نیوز‌ در مطلبی با عنوان «مذاکره با شیطان؛ مستندی درباره روابط مخفیانه هاشمی رفسنجانی و حسن روحانی با امریکا» نوشت:

فیلم مستند قمار به کارگردانی سید مهدی دزفولی، روایتی است از ماجرای مک‌فارلین، مشاور رونالد دونالد ریگان که در سال ۱۳۶۵ مخفیانه به تهران آمد تا با سران قوا دیدار کند. ماجرا، تبعات فراوانی داشت که یکی از ناگفته‌ترین آنها، ارتباطات پنهان هاشمی رفسنجانی و معاونش حسن روحانی با امریکایی‌ها بود.

این فیلم در تیر ماه رونمایی شد، در آذر و دی در جشنواره‌های سینماحقیقت و عمار نمایش یافت و ظاهراً در جشنواره فجر نیز حضور دارد. مستند قمار در سایت‌های فیلم‌گردی و یوتیوب قابل مشاهده است.

ماجرای مک‌فارلین که سرفصل ارتباطات پنهان برخی مسئولان با امریکا شد، نقش فوق العاده‌ای در حیات سیاسی جمهوری اسلامی داشته است، اما کمتر به آن توجه شده. به نظر راقم این سطور، انحراف برخی از مسئولان مانند هاشمی رفسنجانی و حسن روحانی از همین ایام، جدی شد و آنها را از انقلاب اسلامی و آرمان‌های مقدس آن جدا ساخت. از این زمان است که سیاست‌ورزی از نوع یهودی و غربی‌اش توسط این افراد اجرا می‌شود و سپس در میان مدیران کشور و برخی از مطبوعات و احزاب رواج می‌یابد. مخصوصاً که این افراد بعداً به ریاست جمهوری رسیدند و این نوع سیاسی‌کاری را به طور گسترده‌ای به اجرا درآوردند و عملاً انقلاب مستضعفین را به مسلخ بردند. اگر در پی علت سقوط این افراد، یا کشف نقاط انحراف انقلاب اسلامی از آرمان‌های آن هستید، یکی از ریشه‌های آن در همین ماجرا است.

این موضوع البته بحث روز ما نیز هست. انتشار مصاحبۀ فائزه هاشمی رفسنجانی با انصاف نیوز در ۱۹ دی، نقاب را از چهرۀ برخی اصلاحاتچی‌ها برداشت و معلوم شد که کاسبان تحریم در واقع چه کسانی هستند. او آرزو می‌کرد ترامپ مجدداً رئیس جمهور شود تا تحریم‌های او، ایران را به زانو درآورد. این رفتار خائنان وطن، مسبوق به سابقه است؛ قبلاً مخفیانه خیانت می‌کردند اما اکنون واضح و بی‌حیا، مقصود خود را بر زبان می‌آورند. واقعاً جای عبرت دارد که طرفداران مذاکره با امریکا، چگونه ولایت شیطان‌هایی مانند ترامپ را پذیرفته‌اند.

از شیطان چیزی جز خباثت و شرارت صادر نمی‌شود. او حتی به سوگندهایش وفادار نیست. [۱] مذاکره با شیطان، به معنای به رسمیت شناختن او است. یادآوری می‌کنم که امام حسین(ع) هیچگاه با یزید سخن نکرد و نامه‌ای هم برای او ننوشت. به همین سبب است که وقتی حضرت زینب به کاخ یزید رفت و مجبور شد با آن ملعون، سخن گوید در ابتدا اظهار تأسف کرد که گردش روزگار، او را به همسخنی با یزید رسانده است.

مهم‌ترین خاصیت ترامپ این بود که ماهیت امریکا را واضح و بی‌نقاب نشان داد. اما بیشترین تحریم‌ها علیه کشورمان، در دوران اوباما وضع شد؛ کسی که مورد حمایت سران جنبش سبز بود، چنانکه اوباما نیز از این جنبش حمایت می‌کرد.

در آذر ۱۳۸۸ نامه رهبران جنبش سبز از طریق مهدی پسر اکبر هاشمی رفسنجانی به وزارت خارجه امریکا رسید، که خواستار تحریم ایران و فشار بر مسئولان کشورمان بود. متن کامل این نامه را مایکل لدین در مرداد ۱۳۹۴ در مجله و سایت فوربس منتشر کرد و در ایران نیز بازتاب فراوان داشت.

و اگر به قبل‌تر برویم، باید از ملاقات حسن روحانی با امیرام نیر (مشاوران شیمون پرز) در هشتم شهریور ۱۳۶۵ بگوییم که روزنامه یدیعوت آحارانوت آن را ادعا کرده است. طبق این نقل، حسن روحانی درخواست کرده که غرب با نیروی نظامی، ایران را تهدید کند تا (امام) خمینی عقب‌نشینی نماید.

واقعاً دوست داشتم که این ماجرا کذب باشد و جناب روحانی این قضیه را منکر شود. اما متأسفانه قرائن فراوانی برای صحت آن به چشم می‌خورد که ما در ادامه به آن خواهیم پرداخت. این دیدار به تبع مذاکراتی صورت گرفت که ابتکار آن را امریکایی‌ها با فرستادن مک‌فارلین (مشاور امنیت ملی دولت ریگان) در چهارم خرداد ۱۳۶۵ به دست گرفتند.

آمدن مک‌فارلین به ایران

۱۳ آبان ۱۳۶۵ اکبر هاشمی رفسنجانی در مقام رئیس مجلس شورای اسلامی در حضور راهپیمایانی که در سالروز تسخیر لانه جاسوسی شعار مرگ بر امریکا می‌دادند، به سخنرانی پرداخت و از ورود ناگهانی رابرت مک‌فارلین (Robert McFarlane) مشاور ریگان به ایران سخن گفت. طبق روایت جناب هاشمی، ایران از دلالان اسلحه، مقداری تسلیحات ساخت امریکا خریده بود اما مک‌فارلین و چند همراهش با همان هواپیمای ایرلندیِ حامل تجهیزات، به ایران آمده مسئولان را غافلگیر کردند. آنها همراه با پیام صلح ریگان، چند هدیه نیز برای مسئولان ایرانی آورده بودند: یک کیک به شکل «کلید»، یک اسلحه کلت و یک انجیل با امضای ریگان. حضرت امام اجازه نداد که مسئولان مملکت با آنها دیدار کنند. لذا هیئت امریکایی چند روز بعد، کشورمان را ترک کردند. (سخنرانی هاشمی رفسنجانی در مراسم ۱۳ آبان ۱۳۶۵)

آنچه هاشمی در مقام رئیس مجلس و فرماندۀ جنگ، در جمع راهپیمایان روز سیزده آبان مطرح کرد، ظاهراً از استکبار ستیزی او و سایر مسئولان کشور حکایت داشت. اما او هیچگاه از مذاکرات کانال دوم که در همان روزها در جریان بود سخنی نگفت، مذاکراتی که تا امروز مخفی مانده و حتی انکار شده است.

اگر ۱۳ آبان ۱۳۶۵ جناب هاشمی مجبور شد که واقعه را علنی کند، بدان سبب بود که هفته‌نامه الشّراع چاپ لبنان، یک روز قبل ماجرای مک‌فارلین را لو داده و انکار ماجرا به ضرر وی تمام می‌شد. چون او، هم مسئول جنگ و خرید تجهیزات جنگی بود، و هم مذاکرات مک‌فارلین به او سپرده بود. بنابراین جناب هاشمی برای کتمان کانال دوم گفت‌وگوها، ناچار شد از کانال اول سخن بگوید تا توجهات را به آن سمت برگرداند. اما این سخنرانی، مذاکرات را به سمتی برد که اصلاً قابل پیش‌بینی نبود.

انکار حسن روحانی از نقش خود در ماجرای مک‌فارلین

چهارم خرداد ۱۳۶۵ مک‌فارلین به همراه ویلیام کیسی (رئیس سازمان سیا)، الیور نورث (رئیس ستاد ارتش)، امیرام نیر (مشاور شیمون پرز که به دروغ، یک مسئول امریکایی معرفی شد) و چهار نفر دیگر، به تهران آمدند تا پیام رونالد ریگان را به سید علی خامنه‌ای رئیس جمهور ایران برسانند. اما رئیس جمهور و نخست وزیر، حاضر نشدند با آنها گفت‌وگو کنند. ظاهراً تنها فردی که از آمدن آنها خوشحال شد، جناب هاشمی رفسنجانی بود که به معاونش حسن روحانی سپرد تا با آنها مذاکره کند.

جناب روحانی دیدار با مک‌فارلین را انکار کرده و تاکنون سخنی در این باره نگفته است، شاید برای اینکه می‌پندارد اگر «الف» را بگوید، باید تا «یاء» برود. یکی از وقایع به شدت مهم که اگر اثبات شود، خیانت او را اثبات می‌کند، ماجرایی است که پنجم تیر ۱۳۹۲ در روزنامۀ یدیعوت آحارانوت منتشر شد. طبق این گزارش، حسن روحانی با امیرام نیر که یک فرد امریکایی ـ اسرائیلی بوده در سال ۱۳۶۵ در هتلی در پاریس مخفیانه دیدار داشته است. (در ادامه به آن خواهیم پرداخت)

دی ماه ۱۳۹۲ زمانی که فیلم مستند «من روحانی هستم» نمایش یافت، خشم حسن روحانی و دولت او را فراهم آورد. آنها می‌گفتند که دکتر روحانی به ماجرای مک‌فارلین ربطی ندارد. چندی بعد، جناب روحانی از سازندگان گمنام آن فیلم، با عنوان «منتقدان بی‌شناسنامه» یاد کرد. به همین سبب، ادامۀ این فیلم به سبب مخالفت شدید دولت علیه سازندگانش، عملاً ساخته نشد.

منبع مورد استناد آن مستند، خاطرات هاشمی رفسنجانی بود که در چند مورد به حضور حسن روحانی در مذاکرات مک‌فارلین اشاره کرده است (کتاب اوج دفاع، خاطرات هاشمی رفسنجانی در سال ۱۳۶۵).

همچنین در کتاب «بی‌پرده با هاشمی رفسنجانی» که مصاحبه قدرت الله رحمانی با ایشان است، به نقش حسن روحانی به عنوان یکی از مذاکره کننده‌ها تصریح شده است (بی پرده با هاشمی رفسنجانی، انتشارات کیهان، ۱۳۸۳، ص ۱۲۵)

سید محمد خامنه‌ای که در سال ۱۳۶۵ نمایندۀ مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی بود، در مصاحبه نشریۀ رمز عبور در سال ۱۳۹۳، شواهدی را مطرح کرده و معتقد است که هاشمی رفسنجانی در تهران با مک‌فارلین دیدار داشته است. او مخصوصاً به جلسۀ غیرعلنی مجلس اشاره می‌کند که هاشمی در آن روز، ماجرا را شرح داده و دیدار خود را انکار نکرده است (نشریۀ رمز عبور، شماره ۷، دی ۱۳۹۳).

چرا مک‌فارلین به ایران آمد؟

هدف مک‌فارلین و ریگان از ارتباط با ایران، ظاهراً آزادی چهار گروگان امریکایی بود که در نزد حزب الله لبنان اسیر بودند. آنها ابراز تمایل می‌کردند که مسئولان ایرانی وساطت کنند تا گروگان‌ها آزاد شوند و حزب جمهوری‌خواه ریگان در انتخابات مجلس شکست نخورد و به سرنوشت کارتر و حزب دموکرات دچار نشود. امریکایی‌ها متعهد شدند که در قبال وساطت ایران، برخی از قطعات دفاع ضد هوایی هاوک (Hawk) را به ایران بدهند.

اما در ورای این صحبت‌ها، مقصود پنهان امریکایی‌ها از آمدن به تهران، برنامه‌ریزی برای بعد از رحلت امام خمینی بود. آنها نمی‌خواستند که آیندۀ کشور به دست افراد انقلابی و به قول خودشان «رادیکال» بیفتد. و این چیزی بود که مایکل لدین سیاسمتمدار امریکایی بعدها به آن اذعان کرد.

مایکل لدین همان شخصی است که رهبر معظم انقلاب در سخنرانی روز ۱۹ دی ۱۳۹۹ به او اشاره فرمود؛ کسی که بی‌ثباتی ایران و عراق و سوریه و لبنان را برنامه‌ریزی می‌کند. او یک یهودی تندرو است که در امور ایران تخصص دارد. طبق برخی از اخبار، مایکل لدین از شورای روابط خارجی امریکا، در سال ۱۳۸۳ برای همایش چشم‌انداز برنامۀ هسته‌ای ایران» به کشورمان دعوت شده بود!. این همایش توسط مرکز تحقیقات استراتژیک (وابسته به مجمع تشخیص مصلحت) به ریاست حسن روحانی برگزار شد و سید حسین موسویان دبیر همایش بود.

ماجرای آمدن مک‌فارلین به ایران، از مایکل لدین آغاز می‌شود. او اردیبهشت ۱۳۶۴ به فلسطین اشغالی رفت و با شیمون پرز دیدار کرد. قصدشان این بود که برای بعد از رحلت امام خمینی برنامه‌ریزی کنند. به نظرشان رسیده بود که با برخی مسئولان متمایل به امریکا، طرح دوستی بریزند و از آنها حمایت نمایند تا در آینده، حکومت ایران را در دست بگیرند. پرز موضوع را پسندید و لدین نتیجه مذاکرات خود را به اطلاع مک‌فارلین رساند. با استقبال او، نقشه‌ای طراحی شد و یک سال بعد به اجرا درآمد.

در نبود سفارتخانه در تهران، امریکایی‌ها مجبور بودند ریسک سفر را به جان بخرند. ۴ خرداد ۱۳۶۵ مصادف با ماه مبارک رمضان هواپیمای حامل تسلیحات امریکایی در تهران فرود آمد و معلوم شد که یک هیئت ۱۰ نفره امریکایی شامل شش مقام سیاسی، خلبان و سه خدمه در آن هستند. امام خمینی، مسئولان را از دیدار با آنها منع کرد و یانکی‌ها از این موضوع ناراحت شدند.

به پیشنهاد رفسنجانی، امریکایی‌ها را به هتل استقلال تهران بردند و خود او هدایت مذاکرات را بر عهده گرفت. اما لحن برخی از گفت‌وگو کننده‌های ایرانی، مک‌فارلین را عصبانی کرد و آنها چهار روز بعد، تهران را ترک کردند. یکی از مذاکره کننده‌ها به نام محسن کنگرلو خبر داده است که تا پای پلکان هواپیما به دنبال امریکایی‌ها می‌دویده است تا آنها را بازگرداند. بعید نیست که این نحو از دلجویی، از سوی جناب هاشمی رفسنجانی فرمان داده شده باشد. کنگرلو مشاور امنیتی میرحسین موسوی بود که از طریق یکی از دوستانش به نام منوچهر قربانی‌فر، چند نوبت تسلیحات خریده و به ایران آورده بود. خود قربانی‌فر نیز در این سفر مک‌فارلین را همراهی می‌کرد.

به هر حال، اکبر هاشمی به مذاکرات خوش‌بین بود. او از مرداد ۱۳۶۴ خرید موشک‌های تاو و هاوک را از دلالان اسلحه آغاز کرده بود و می‌خواست با تهیه تجهیزات، بر عراق پیروز شود؛ چنانکه در عملیات والفجر ۸ رخ داد (بهمن ۶۴ تا فروردین ۶۵). امریکایی‌ها، آزادی گروگان‌های خود در لبنان را شرط کرده بودند و هاشمی، رایزنی‌ها را انجام داد و در قبال آن، مقداری تجهیزات دریافت شد. اما بعضی از موشک‌های امریکایی که به ایران آمد، آرم اسرائیل بر آن نقش بسته بود و لذا با عصبانیت مسئولان روبه‌رو شد و محموله را پس فرستادند.

هاشمی مدعی بود که اگر ماجرای خرید سلاح، لو نرفته بود ما در جنگ تحمیلی، فتح الفتوح می‌کردیم. محسن کنگرلو نیز همین را می‌گوید و سخن هاشمی را تأیید می‌کند (روزنامه شرق، ۱۳ دی ۱۳۹۳، مصاحبۀ کنگرلو، ص ۷).

واقعاً چگونه می‌توان این سخن را پذیرفت!؟ چه معنا دارد که ما از امریکا و اسرائیل سلاح بگیریم و با عراق مسلمان بجنگیم!؟ سلوک و رفتار رهبران اسلام هیچگاه چنین نبوده است. مرحوم ابوترابی در سخت‌ترین لحظات اسارت، در جواب پرسش‌های صلیب سرخ، حاضر نشد از شکنجه شدنش چیزی بگوید مبادا حکمیت به اهل کفر برده باشد. [۲]

مرحوم هاشمی در مصاحبه با روزنامه شرق مدعی شده است که اگر امریکایی‌ها به ما تسلیحات فروختند چون می‌دانستند ایران در جنگ بازنده نخواهد بود. به همین دلیل بود که از ما حمایت کردند تا بعد از جنگ، در جناح برنده باشند! (مصاحبه روزنامه شرق با هاشمی رفسنجانی، ۴ خرداد ۱۳۹۴) آیا واقعاً این تحلیل‌های کودکانه از دهان فرماندۀ جنگ صادر شده است؟ مگر امریکایی‌ها به طور تصادفی روی مهرۀ غلط شرط‌بندی کرده بودند، که بعداً تصمیم به اصلاح گرفتند؟ مطمئناً چنین چیزی هرگز اتفاق نمی‌افتاد. زیرا صدام به نیابت از امریکا و اسرائیل با ما می‌جنگید. مگر چاقو دستۀ خودش را ‌می‌برد!؟

ماجرا چطور علن شد؟

به سبب کارشکنی حسن روحانی و نپرداختن پول اسلحه‌ها از سوی او، دلال معامله یعنی منوچهر قربانی‌فر[۳] که از مدت‌ها قبل با ایران کار می‌کرد، متضرر شد. طبق ادعا، او ۲۴ میلیون دلار مبلغ تسلیحات را پرداخت کرده بود. وقتی که صحبت‌های تلفنی و فشارهای جناب دلال افاقه نکرد و او از دریافت پولش ناامید شد، بعد از ۴۵ روز دو نامه به محسن کنگرلو نوشت و قول و قرارها را یادآوری کرد. آخرین سخن کنگرلو به او این بود که تسلیحات را شش میلیون دلار گران فروخته‌اند. با استنکاف حسن روحانی از پرداخت وجه، قربانی‌فر نسخه‌ای از آن دو نامه را به دوستش سید مهدی هاشمی در بیت آقای منتظری، فرستاد و آنها نیز در جریان سفر مک‌فارلین قرار گرفتند. (متن نامه‌ها در سایت آیت الله منتظری وجود دارد.).

متعاقباً سید مهدی هاشمی، خبر را به گوش سردبیر هفته‌نامه الشراع رساند و ماجرا در اول نوامبر ۱۹۸۶ بر روی جلد مجله فاش شد (عکس و تفصیلات ماجرا، در مستند قمار آمده است). و اینچنین هاشمی رفسنجانی مجبور شد که دو روز بعد، ماجرا را در ۱۳ آبان افشاء کند؛ یعنی پنج ماه و سیزده روز بعد از ورود مک‌فارلین! اما مذاکرات پشت پرده، تا ۱۴ دسامبر ۱۹۸۶ (برابر با ۲۵ آذر ۱۳۶۵) ادامه می‌یابد.

تبعات لو رفتن ماجرای مک‌فارلین

بعد از سخنرانی هاشمی رفسنجانی در ۱۳ آبان ۱۳۶۵، دو اتفاق غیر منتظره رخ داد. صدام خبردار شد که امریکایی‌ها به ایران تسلیحات می‌فروشند. لذا احساس خسران کرد و امریکایی‌ها در صدد دلجویی از او برآمدند. با حمایت جدی‌تر امریکایی‌ها از عراق، حوادث بعدی جنگ به ضرر ایران تمام شد. حوادثی مانند شکست عملیات کربلای ۴، جنگ نفتکش‌ها، آتش‌زدن سکوهای نفتی ایران، بازپس‌گیری فاو و همچنین شلیک به هواپیمای مسافربری که تماماً در دو سال پایانی جنگ بر ما تحمیل شدند.

اما ماجرا در امریکا بسیار جنجالی شد؛ چیزی که از آن با عنوان «ایران گیت» یا «ایران کنترا» یاد می‌شود. تحقیق و تفحص‌ها آغاز گشت و دولت ریگان به پنهان‌کاری متهم شد. رسوایی از آن جهت بود که ریگان بدون مشورت با کنگره و برای پیروزی حزب جمهوری‌خواه، به این اقدام دست زده بود. مضافاً بر اینکه امریکا، از ابتدا ایران را جزو تحریم‌های تسلیحاتی قرار داده بود و لذا فروش تجهیزات به کشورمان، نقض قانون AECA توسط دولت ریگان تلقی می‌شد (الیور نورث، مسئول فروش سلاح بود). رسوایی سوم این بود که سازمان سیا، پول دریافت شده از فروش تسلیحات را صرف شورشیان نیکاراگوئه می‌کرد تا علیه دولت قانونی دانیل اورتگا در امریکای مرکزی بجنگند. و افشای این ماجرا نیز مورد اعتراض کنگره قرار گرفت چون نمایندگان قبلاً علیه این دخالت قانونی را تصویب کرده بودند. (هاوارد تیچر یکی از آن شش امریکایی که به ایران آمدند، مسئول امور مالی شورشیان نیکاراگوئه بود، کسی که در تهران نقش منشی جلسه را ایفاء می‌کرد.)

در اردیبهشت ۱۳۶۶ دادگاهی در امریکا تشکیل شد که عاملان اصلی در آن محاکمه شدند. ویلیام کیسی رئیس سازمان سیا، در حین محاکمه، سکته کرد و جان باخت. رابرت مک‌فارلین و الیور نورث به جرم تخصیص غیرقانونی بودجۀ دولت امریکا، مجرم شناخته شدند. مک‌فارلین خودکشی ناموفقی داشت، اما چند سال بعد مشمول عفو جورج بوش (پدر) قرار گرفت. در مورد دونالد ریگان اما اغماض صورت گرفت به این بهانه که او از ماجرا خبر نداشته و مک‌فارلین خودسری کرده است!

حضرت امام و رؤسای قوای سه‌گانه چه گفتند؟

محسن کنگرلو (۹۸-۱۳۳۵) مشاور امنیتی نخست وزیر، در مصاحبه‌ای چهار ساعته با حسین دهباشی در سال ۱۳۹۶، ماجرا را تا حدودی باز کرده است. بعد از وفات کنگرلو در اسفند ۹۸، این مصاحبه طبق وصیت او اجازۀ انتشار یافت (یوتیوب). کنگرلو به مدد منوچهر قربانی‌فر، امریکایی‌ها را به ایران آورده بود و خودش نیز در مذاکرات مک‌فارلین حضور داشت.

محسن کنگرلو در مصاحبه با دهباشی، چند بار تصریح دارد که حضرت امام و رئیس جمهور و نخست وزیر، با این مذاکرات مخالف بودند. نظر آقای خامنه‌ای این بود که اگر مذاکره‌ای هم برای خرید تسلیحات و قطعات صورت می‌گیرد، باید آشکار و علنی باشد آن هم با میانجی‌گری کشورهایی مانند ژاپن که مورد اطمینان دو طرف است. موسوی اردبیلی به عنوان رئیس شورای عالی قضایی و امام جمعه تهران، در سخنرانی‌هایش در خطبه‌های جمعه (که در مستند قمار پخش می‌شود)، اینطور عنوان می‌کند که از ماجرای مک‌فارلین مطلع نبوده است.

در مجموع، اینطور به نظر می‌رسد که هاشمی رفسنجانی به وکالت از طرف حضرت امام ورؤسای قوای سه‌گانه، هدایت مذاکرات را به دست گرفته بود. سپس مذاکرات مخفیانه‌ای با امریکایی‌ها در خاک اروپا ترتیب داد که از آن به عنوان مذاکرات کانال دوم یاد می‌شود.

کنگرلو در مصاحبه سعی در کتمان مذاکرات کانال دوم دارد. حتی در برابر سؤالات دهباشی تلاش می‌کند ماجرا را انکار کند. اما نمی‌تواند حسن روحانی را به سبب نپرداختن بهای تسلیحات، مقصر قلمداد نکند. او می‌گوید که هاشمی رفسنجانی دستور داده بود که مبلغ تسلیحات باید پرداخت شود اما روحانی به عنوان مسئول مالی، تمکین نکرد و در نهایت ماجرا به رسوایی انجامید. قبلاً کنگرلو در مصاحبه با روزنامه جمهوری اسلامی، از نقش تخریبی حسن روحانی بدون ذکر نامش، یاد کرده بود (روزنامه جمهوری اسلامی، ۲۹ دی ۱۳۹۳).

مذاکرات کانال دوم، حتی از سران مملکت هم مخفی شد

مذاکرات کانال دوم به دلایل متعدد، مخفی مانده است. بعد از فوت هاشمی رفسنجانی، فضای باز سیاسی به وجود آمد و برخی از افراد دخیل در ماجرا توانستند از نقش خود در این ماجرا بگویند. مانند محسن کنگرلو و مصاحبه‌اش با حسین دهباشی. و همچنین علی هاشمی[۴] برادرزادۀ جناب رفسنجانی که با سازندگان مستند قمار مصاحبه کرده است. او در مرداد ۱۳۶۵ در اروپا بوده و توسط امریکایی‌ها رصد می‌شد. ژنرال ریچارد سیکورد با علی هاشمی دیدار کرد و پیامی به او داد تا به عمویش برساند. آنچه یانکی‌ها از مذاکرات تهران فهمیده بودند این است که اکبر هاشمی رفسنجانی در مقام رئیس مجلس شورای اسلامی، (به قول آنها) تنها فرد میانه‌روست که به امریکایی‌ها خوش‌بین است.

همینطور هم شد. هاشمی چراغ سبز را داد و برادرزاده‌اش علی به کاخ سفید برده شد تا پیام او را به امریکایی‌ها برساند و متقابلاً پیام امریکایی‌ها را به هاشمی.

گزارش سناتور تاور از ماجرای مک‌فارلین

در امریکا بیش از یکصد عنوان کتاب در خصوص ایران‌گیت منتشر شده و چند فیلم مستند نیز در آنجا به تولید رسیده است. در ایران اما فقط دو کتاب در طول ۳۴ سال در این باره منتشر شده‌اند، البته اگر گزارش سناتور جان تاور از این ماجرا، ابعاد دیگری از وقایع هر دو کانال گفت‌وگوی مخفیانه را علن کرد. در این گزارش، از علی هاشمی رفسنجانی با عنوان «برادرزاده» یا «خویشاوند» یاد شده و از حسن روحانی با عنوان «مشاور ارشد امور خارجی».

گزارش کمیتۀ تاور، متجاوز از دویست صفحه‌ است. این گزارش در ۲۶ فوریه ۱۹۸۷ (۷ بهمن ۱۳۶۵) در امریکا منتشر شد و خلاصه‌ای از آن، روز بعد به دست هاشمی رفسنجانی رسید (کتاب اوج دفاع، ۸ اسفند ۱۳۶۵). دی ماه ۱۳۹۸، فشرده‌ای از گزارش تاور در کتابی به نام ایران‌گیت؛ ماجرای مک‌فارلین توسط نشر وزراء منتشر شده است.

مذاکره حسن روحانی با امیرام نیر

پنجم تیر ۱۳۹۲ بعد از آنکه حسن روحانی برای ریاست دولت یازدهم انتخاب شد، روزنامه اسرائیلی یدیعوت آحارانوت گزارشی از ارتباط پنهان حسن روحانی با امریکایی‌ها در خاک فرانسه را منتشر کرد. با این عنوان: «روحانی در سال ۱۹۸۶: غرب، خیلی نرم با خمینی رفتار کرده است» [۵]

دکتر حسن عباسی در یکی از سخنرانی‌هایش به این گزارش پرداخت و متعاقباً کتابچه‌ای با عنوان تماس آمادۀ انتشار شد اما مجوز چاپ دریافت نکرد. کتابچه در نهایت به صورت اینترنتی با دو کیفیت منتشر شد.

طبق آنچه در روزنامه یدیعوت آحارانوت آمده، هشتم شهریور ۱۳۶۵ در هتل پاریزین، حسن روحانی با سرهنگ امیرام نیر (Amiram Nir) به عنوان یک مسئول امریکایی دیدار کرد. اما او در واقع، مشاور شیمون پرز نخست وزیر رژیم صهیونیستی بود که همراه با مک‌فارلین به تهران آمده و مسئولان ایرانی احتمالاً به هویت اسرائیلی‌اش پی نبرده بودند. منوچهر قربانی‌فر نیز در جلسه به عنوان مترجم حضور داشت.

حسن روحانی در آن زمان، نائب رئیس مجلس شورای اسلامی و دبیر کمیسیون امنیت ملی بود. امیرام نیر، صوت مذاکرات را با یک دستگاه میکروتیپ مخفیانه ضبط می‌کرد. او بعد از مدتی، به بهانۀ رفتن به دستشویی، از جلسه خارج می‌شود و نوار کاست را برمی‌گرداند.

در زمان ریاست جمهوری جناب هاشمی، این متن برای اولین بار در ۲۵ اردیبهشت ۱۳۷۳ (۱۵ مه ۱۹۹۴) به زبان عبری منتشر شده است. در نوبت دوم، پنجم تیر ۱۳۹۲ (۲۶ ژوئن ۲۰۱۳) به زبان انگلیسی منتشر شد و هم‌اکنون در سایت این روزنامه قابل مطالعه است.

ران بن ایشای (Ron Ben Yishai) که این گزارش را تهیه کرده، در خصوص حسن روحانی اینطور نوشته است:

دکتر حسن روحانی یک مرد باهوش و بسیار خردمند است. او اگر روحانی [آخوند] نبود به جایگاهی که امروز داشت نمی‌رسید. او رئیس کمیسیون امنیت ملی و نائب رئیس پارلمان است و از معدود افرادی است که جایگاهش از زمان قدرت گرفتن آیت الله خمینی در ۱۹۷۹ واقعاً ارتقا یافته است.