در مقابل، فروشندگان که با مردم ارتباط مستقیم دارند معتقدند مسئولان نمی‌توانند باور کنند که فروش گوشت قسطی در بسیاری از فروشگاه‌ها امری معمول شده و می‌گویند اینکه «شکم سیر از شکم گرسنه خبر ندارد» حکایت مسئولان ایران است.

پیشتر نیز گزارش‌هایی درباره فروش نان قسطی در بسیاری از محله‌های جنوب شهر خبرساز شده بود. نان شاید همچنان ارزان‌ترین و شکم پُرکن‌ترین ماده غذایی است که در دسترس مردم قرار دارد اما فاصله میان هزینه‌‌ها و دستمزها آنقدر بالاست که برای بسیاری از اقشار پرداخت روزانه بهای نان نیز امری غیرممکن شده است.

مطالب بیشتر در کیهان لندن

هرچند گوشت از سفره بسیاری از اقشار تنگدست حذف شده اما ناتوانی در تأمین هزینه زندگی آنقدر گسترش یافته که حالا اقشاری که گوشت در سبد غذایی آنها جا داشت نیز این ماده غذایی را قسطی خریداری می‌کنند.

یکی از فروشندگان ساکن اصفهان به کیهان لندن می‌گوید: «فروش قسطی مواد غذایی خبر تازه‌ای نیست. شاید الان رسانه‌ای شده باشد. ما از چند ماه پیش داریم گوشت را قسطی می‌فروشیم! خیلی از سوپرمارکت‌ها هم همین کار را می‌کنند. حالا من نمی‌دانم اسمش قسطی است یا نسیه اما شاید بتوانیم بگوییم فروش نسیه با کارت یارانه است.»

این فروشنده گوشت و مواد پروتئینی که در اصفهان می‌گوید: «قبلا روش فروش نسیه وجود داشت ولی چون همه مشتری‌ها را نمی‌شناختیم و یا اطمینان نبود که جنس نسیه می‌برند، بعد می‌آیند حساب‌شان را صاف می‌کنند به همه نسیه فروشی نمی‌کردیم. الان کارت یارانه را می‌آورند. من یک جعبه دارم در دَخلم که ۳۰ یا شاید بیشتر کارت بانکی یارانه داخلش هست. سرپرست خانواده از این کارت فقط برای یارانه‌اش استفاده می‌کند، آن را با مدارک به ما ارائه می‌دهد و ما کارت را نگه می‌داریم و متناسب با اینکه خانواده چند نفره هستند و چقدر یارانه به حساب سرپرست می‌آید، ما به آنها جنس می‌دهیم. البته بیشتر از یارانه یک ماه. حالا ریسکی هم هست چون روی کار دولت که حساب نیست! یکهو بزنند یارانه را قطع کنند ما این وسط برایمان مشکل درست می‌شود.»

او می‌افزاید که مشتری‌هایش خیلی هم قشر فقیر و ندار به حساب نمی‌آیند: «یک زمانی، همین چند سال پیش مثلا کسی که درآمد و پس‌انداز و خانه و ماشین نداشت فقیر به حساب می‌آمد. الان من مشتری معلم و بازاری و بازنشسته دارم که بالاخره کسب و کار دارند یا یک درآمد ماهانه دارند و خیلی‌هایشان مستأجر نیستند و خانه شخصی ساکن هستند اما خب با این هزینه‌ها نمی‎‌کِشند. یعنی اوضاع اقتصادی آنقدر خراب شده که شما نمی‌توانید مرزی برای فقیر بودن افراد تعیین کنید و می‌بینید اکثریت جامعه الان فقیر به شمار می‌روند. یک تعداد معدودی هم دارا هستند.»

او علت گرانی‌ مواد خوارکی را عجیب نمی‌داند و می‌گوید: «هر کسی در این چرخه تولید تا توزیع تا فروش دارد کار می‌کند باید یک سودی بردارد که هم هزینه‌هایش جبران شود و هم حداقل ۱۰ - ۲۰ درصد سود کند. شما ببینید از آن دامدار که دارد هزینه خوراک و درمان و کارگر می‌دهد و هزینه‌ای تا پنج برابر نسبت به قبلا بیشتر شده، تا آن کسی که واسطه است و باید پول سردخانه و کارگر و بنزین و راننده بدهد تا ما فروشنده که هزینه اجاره مغازه‌مان در دو سال بیشتر از دو برابر شده باید چکار کنیم؟! یکی هست که جواب ما را بدهد؟! یکی هست به داد همکاران دامدار که ورشکسته شدند برسد؟! حتی بهشان وام نمی‌دهند. یعنی ما هم که اسم‌مان دامدار و بازاری است جزو همان مردم رها شده هستیم. ما دیگه تَه کاری که بتوانیم انجام بدهیم همین است که با کارت یارانه قسطی بفروشیم که نان خودمان هم بریده نشود. شما نانوایی و سوپرمارکت و میوه‌فروشی و سوپر پروتئینی‌های زیادی می‌بینید که با کارت یارانه و گرو برداشتن کارت ملی دارند جنس دست مشتری می‌دهند.»

همانطور که این فروشنده گوشت و مواد پروتئینی اشاره می‌کند «نابسامانی» و «رها شدن» مختص بازار گوشت و مرغ نیست و در تمام اقتصاد ایران مشاهده می‌شود. صف‌های طولانی خرید مرغ و تخم‌مرغ و روغن با نرخ دولتی، خرید نان و گوشت و دیگر مواد خوراکی با کارت یارانه و همچنین پیش فروش روغن نباتی از این نمونه‌هاست.

در مقابل، مقامات حکومتی بهانه‌هایی چون صادرات بی‌رویه کالا یا عملکرد دلالان و احتکار کالا را عامل گرانی کالاها از جمله مواد خوراکی عنوان می‌کنند.

در همین رابطه مجتبی شادلو نایب رئیس اتحادیه باغداران کشور و رئیس اتحادیه باغداران استان تهران به خبرگزاری مهر درباره علل گرانی میوه در بازار گفته است: «قیمت تمام شده تولید در سال جاری افزایش بسیار زیادی داشته به عنوان مثال قیمت نهاده‌های تولید بیش از سه برابر، قیمت ماشین آلات و مکانیزاسیون کشاورزی بیش از چهار برابر و قیمت لوازم و وسایل جمع آوری از جمله سبد و پوشال بیش از چهار برابر شده است. بنابراین تمام این هزینه‌ها به تولید تحمیل و قیمت محصول نهایی (میوه) نیز افزایش پیدا می‌کند.»

حبیب اسدالله نژاد نایب رئیس کانون انجمن صنفی مرغداران گوشتی نیز درباره گرانی و کمیاب شدن مرغ در ماه‌های گذشته گفته که «در توزیع مرغ بعد از کشتار انحرافات شدیدی وجود دارد و هیچگونه نظارتی هم بر آن نیست.»

به گفته این فعال صنفی «گفته می‌شود برخی ماشین‌های تحویل مرغ وارد میدان بهمن شده و همانطور هم خارج می‌شوند و یا حواله‌های سنگین بدون نظارت صادر می‌شود و اصلا معلوم نیست مرغ‌ها و حواله‌ها را به کجا می‌برند.»

سخنان فعالان صنفی نشان می‌دهد مشکلات در حوزه تأمین و توزیع مواد غذایی یک ریشه مشترک دارد و آن ناکارآمدی‌های مدیریتی در جمهوری اسلامی است.