مسعود آذر - بی‌بی‌سی
انصراف حسن خمینی از اعلام نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری، با واکنش‌های مختلفی در فضای رسانه‌های ایران و شبکه‌های مجازی روبرو شد. روزنامه کیهان این خبر را نجات حسن خمینی از "یک دام انتخاباتی" از طرف دشمنان "راه امام" خواند و رسانه‌های نزدیک به اصلاح‌طلبان از تغییر معادله انتخابات و روزهای سخت این گروه نوشتند و روزنامه آرمان ملی نیز از رو آوردن دوباره اصلاح‌طلبان به محمد خاتمی نوشت.
معادلات اصلاح‌طلبان درحالی به هم ریخت که حسن خمینی، نوه رهبر بنیانگذار جمهوری‌اسلامی، به نظر متقاعد شده بود با شعار "همه با هم" پا در عرصه رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری بگذارد اما برای اعلام نامزدی‌اش نیاز به چراغ سبز رهبر ایران داشت. دو روز پیش به دیدار آیت‌الله خامنه‌ای رفت و خبر مخالفت رهبر حکومت ایران با نامزدی‌اش، همان روز رسانه‌ای شد تا پایانی بر گمانه‌زنی‌ها درباره آمدن یا نیامدن حسن خمینی باشد.
مشورت یا اجازه گرفتن؟
"مشورت" یا اجازه گرفتن از رهبر برای ورود به انتخابات رسم و روال معمول است. نامزدها مطابق با واکنش رهبر تصمیم به آمدن یا نیامدن می‌گیرند؛ آقای خامنه‌ای در این میان گاهی فردی را از نامزدی منع می‌کند چنانکه در انتخابات سال ۸۸ محمدباقر قالیباف و انتخابات سال ۹۶ محمود احمدی‌نژاد را از نام نویسی منع کرد و یا تشویق می‌کند یا به خود فرد واگذار می‌کند و گاهی سکوت می‌کند و پاسخی نمی‌دهد؛ مثل انتخابات سال ۹۲ که اکبر هاشمی رفسنجانی سکوت رهبر حکومت ایران را مبنی بر رضایت گرفت و نام نویسی کرد و با رد صلاحیتش از شورای نگهبان، به نظر رسید که آن سکوت بیشتر از سر نارضایتی بود تا رضایت.
روزنامه کیهان دیروز نوشت "بحث 'منع ' کاندیداتوری، رویه‌ای مسبوق به سابق بوده و ربطی به 'امر و نهی ' نداشته و ندارد". رسانه نزدیک به آیت‌الله خامنه‌ای،دخالت رهبر در انتخابات را وارد ندانست و گفت او "مشورت" می‌دهد و در ادامه مطلب نیز تاکید کرد "اطاعت از خامنه‌ای،اطاعت از امام است".
دیروز روزنامه رسالت، روزنامه اصولگرا نیز نظر رهبر را "توصیه پدرانه" توصیف کرد و منتقدان دخالت آیت‌الله خامنه‌ای را "احمق یا خائن" خواند و نوشت "شخصی که از پاسخ به یک استمزاج، همه‌کاره بودن رهبر و هیچ‌کاره بودن مابقی ارکان کشور را برداشت و اعلام می‌کند یا احمق است یا خائن".
با توجه به نوشته‌های دو روزنامه مطرح نزدیک به حکومت، "مشورت"های آقای خامنه‌ای برای نامزدی که به قول روزنامه رسالت با اقبال عمومی روبرو بود چه معنایی دارد؟ آیا اجازه دارد که برخلاف نظر رهبر، مثل محمود احمدی‌نژاد در انتخابات ۹۶ اعلام نامزدی کند یا چاره‌ای جز تسلیم دارد؟
«یک رای بیشتر ندارم»
آیت‌الله علی خامنه‌ای در آستانه انتخابات در هر دوره‌ای بارها گفته "یک رای" بیشتر ندارد و به کسی نمی‌گوید "به چه کسی رأی بدهید" و "کسی از رأی رهبری مطلع نخواهد شد" و انتخابات "مال رهبری" نیست. او با طرح و تکرار چنین سخنانی همواره می‌خواهد مردم را "تصمیم‌گیر" نهایی نشان دهد و بگوید آنچه درباره انتخابات می‌گوید برای "آگاه کردن ملت" از "توطئه دشمنان" است و نقش یک ناظر فعال را در انتخابات بازی می‌کند.
آنچه معمولا رهبر ایران درباره کم و کیف انتخابات و نامزدها می‌گوید برای دستگاه شورای نگهبان در عمل حکم قانون نانوشته دارد و این شورا تلاش می‌کند به عنوان نهاد زیر مجموعه رهبر، منویات مقام بالا دست اجرا کند و اگر در دوره‌ای مثل انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۴ کسانی مثل مصطفی معین و محسن مهرعلیزاده در انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۴ رد صلاحیت شدند، با حکم حکومتی نامزدی آنها تائید شد.
آنچه در عرصه انتخابات ایران در دوره‌های مختلف رخ داده یک الگوی خطی و دو ضربدر دو نبوده تا نتیجه‌اش کاملا قابل پیش‌بینی باشد و بتوان گفت با وجود رد صلاحیت‌ها و محدودیت‌ها در ورود احزاب در انتخابات، نتیجه آرای مردم، دلخواه حکومت بوده‌است. در دوره‌های مختلف مثل انتخابات مجلس ششم و انتخابات ریاست جمهوری در دوم خردادماه ۷۶ میزان مشارکت در انتخابات و حرکت جنبش‌های مدنی نقش مهمی در تغییر نتیجه انتخابات داشته‌است. در فراز و نشیب‌های انتخابات پس از انقلاب ایران، نقش شورای نگهبان و رهبر افزایش پیدا کرده است چنانکه مهدی نصیری نویسنده و پژوهشگر اصولگرا در واکنش به انصراف حسن خمینی در توییتر آن را نشانه دیگری بر نقش آفرینی رهبر در همه شئون نظام و وضعیت کشور دانست.
حسن خمینی،نقشی فراتر از نوه آیت‌الله خمینی
حسن خمینی دو روز قبل از دیدار با آیت‌الله خامنه‌ای، در سخنانی از مشارکت حداکثری مردم در انتخابات سخن گفت و خواهان باز شدن فضا برای حضور نامزدهای مختلف شد و از محروم شدن یک جریان فکری در انتخابات انتقاد کرد. سخنان او در دیدار با اعضای حزب مردم‌سالاری نشانه‌هایی انتخاباتی داشت و به نظر می‌رسید او به تصمیم نهایی‌اش برای نامزدی در انتخابات نزدیک شده‌است.
حسن خمینی سابقه‌ای در دستگاه اجرایی، قضایی یا مقننه ندارد و نمی‌توان عملکردش را نقد کرد و اصلاح‌طلبان در نبود نامزدی قوی که بتواند از سد شورای نگهبان بگذرد دست به دامن او شده‌بودند و خواهان ورودش به انتخابات بودند و با توجه به مشی و جایگاه او در خانواده آیت‌الله خمینی این امید را داشتند که گزینه‌ای در مقابل نامزدهای اصولگرایان باشد و با حمایت همه جانبه از او شانس‌شان را بدون ائتلاف با گروه‌های اعتدال‌گرا بسنجند و به اصطلاح از یک "نامزد اجاره‌ای" حمایت نکنند و برد و باخت انتخابات را روی نامزد خودشان بگذارند.
حسن خمینی در حالی عزمش را برای انتخابات جزم کرده بود که اگر قانون جدید انتخابات تائید نهایی می‌شد، به دلیل نداشتن سوابق و پست‌های مدیریتی خاص، شرایط نام‌نویسی برای انتخابات را نداشت و با قانون فعلی پس از نام‌نویسی معلوم نبود که از سد شورای نگهبان بگذرد. دیروز خبرگزاری‌های فارس و تسنیم و روزنامه کیهان به طور مشترک بر رد صلاحیت او تاکید کردند و روزنامه کیهان نوشت "طرح کاندیداتوری سید حسن خمینی با علم بر رد صلاحیت وی (به دلیل آنکه رجل سیاسی نبوده و تجربه کار اجرایی ندارد) یک پروژه در اردوگاه اصلاح‌طلبان بوده است".
خبرگزاری تسنیم نیز آن را پروژه‌ای برای مظلوم‌نمایی اصلاح‌طلبان و "تله سیاسی" برای او و ضربه زدن به بنیانگذار جمهوری اسلامی ارزیابی کرد.
به نظر می‌رسد حمایت رسانه‌ها و روزنامه‌های اصولگرا از حسن خمینی در انصراف از نامزدی و تعریف و تمجیدهای آنها از او به عنوان نوه آیت‌الله خمینی به گونه‌ای بود که آنها او را در قامت "نوه" می‌پسندند. چنین فضایی، حسن خمینی نه برای مجلس خبرگان در دوره قبلی احراز صلاحیت می‌شود و نه صلاحیت نامزدی برای ریاست جمهوری دارد.
آیت‌الله خامنه‌ای در قامت شورای نگهبان
جمهوری اسلامی ایران در حالی به انتخابات حدود دو ماه آینده ریاست جمهوری ایران نزدیک می‌شود که هنوز تکلیف نامزدها روشن نیست، فضای ایران انتخاباتی نشده‌است. شرایط اقتصادی کشور نسبت به چهارسال پیش بسیار خراب است. دو اعتراض گسترده خونین کارگری در دی‌ماه ۹۶ و آبان‌ماه ۹۸ پشت سرگذاشته شده اما زخم‌های آنها هنوز تازه است؛ اعتراض‌های کارگری و بازنشسته‌ها همچنان ادامه دارد و با ساقط کردن هواپیمای مسافربری اوکراینی از طرف سپاه پاسداران و کشته شدن ۱۷۵ مسافر این پرواز، بحران کرونا و سهل‌انگاری در خرید واکسن بی‌اعتمادی سیاسی مردم به حکومت را مضاعف کرده و در کنار این شرایط، اهمیت انتخابات و اینکه چه کسی رئیس‌جمهور شود، با بالا رفتن سن رهبر حکومت بیش از گذشته شده است.
در چنین شرایطی آیت‌الله علی خامنه‌ای گره حل مشکلات کشور را در تشکیل "دولت جوان انقلابی" اعلام کرده است و برای تحقق چنین خواسته‌ای به نظر می‌رسد او با یک مشارکت نسبی خواهان یک انتخابات کم حاشیه و به‌دور از فضای دو قطبی مثل دوره‌های گذشته به‌خصوص سال ۸۸ باشد.
در آستانه انتخابات ایران، دیدار حسن خمینی با رهبر ایران را می‌توان اقدامی برای جلوگیری از هرگونه نتیجه غیر مترقبه از صندوق‌های رای و اقدامی پیشگیرانه برای اعتراض‌های احتمالی به رد صلاحیت نامزدهای اصلاح‌طلبان از طرف شورای نگهبان دید. به نظر می‌رسد با منع ورود حسن خمینی، باری از دوش شورای نگهبان برداشته شد و این شورا برای تصمیم‌گیری برای نامزدهای بعدی اصلاح‌طلبان با فشار کمتری روبرو خواهد بود و حذف سایر نامزدهای این طیف چندان پرهزینه نخواهد بود.
بالاتر از سرخ و سیاه! مردم گوشت قربانی نظام
