متاسفانه به دنبال مشکلات حادث شده ناشی از نبود آب و برق در کشور سرمایه اجتماعی جمهوری اسلامی ایران و نظام در شرایط خوبی قرار ندارد و این یک واقعیت تلخی است که باید هرچه سریع تر فکری به حال آن کرد. در یک برهه قرار بود که مردم بدون پرداخت پول برق از نعمت برق برخوردار شوند این در حالی است که اکنون بدون بهره مندی از برق بهای مصرف آن را پرداخت میکنند. متاسفانه آنچه که در مجلس شورای اسلامی شاهد بوده‌ایم این بود که کسب درآمد از استخراج رمزارز و صادارت برق را قانونی اعلام کرد و طرحی را برای کسب درآمد ۵۰۰ میلیون دلاری برای جهوری اسلامی ایران تصویب کرد.
خاموشیها و بی برقی در کشور به مردم آزاری منجر شده است و چنین صحنه‌ها و رفتارهای غم افزا روح و روان آنها را مکدر کرده است. حتی علاوه بر قطعی برق، برنامه ریزیها و اطلاعات قبلی که باید برای مردم صورت گیرد، متاسفانه زیر پا گذاشته میشود و آنها را در شرایط دشواری قرار می‌دهد و به سردرگمی آنها دامن میزند، یعنی علی رغم این که خاموشیها بنا براطلاع قبلی بوده و جدول خاموشی ها نیز منتشر شده و برنامه ریزی صورت گرفته است در خود قطعی برق نیز وضعیت نابسامانی وجود دارد و این موضوع مدیریت نمیشود.
اوج گرفتن مصرف علت خاموشیها در ایران اعلام شده است، اما براساس گزارش‌‌های بین المللی و مقایسه مصرف برق ایرانیان، سرانه مصرف برق سالانه ایرانی ها کمتر از میانگین جهانی است. متاسفانه مسئولان کشور معمولا عادت دارند که بحران را با فرافکنی و بحران سازی پاسخ دهند. مسائل حاکمیتی و مدیریتی و تحریم‌ها و خشکسالی از جمله علل خاموشی ها در ایران هستند و اوضاع بدتر هم خواهد شد اگر مسائل مطرح شده مرتفع نگردد. از طرفی، دولت و حکومت جمهوری اسلامی ایران هیچ گونه پیش بینی و آمادگی برای مواجهه با شرایط کنونی نداشته است. اکنون کشور وارد فاز خشکسالی و بی آبی دایمی شده است و نیروگاه های برق آبی که به تعمیر نیاز داشتند از مدار انرژی خارج شدند که از جمله دلایل قطعی برق محسوب می شود.
در گرمای شدید تابستان قطعی گسترده برق شهرهای ایران را یکی پس از دیگری در خاموشی فرو برده است، آب قطع میشود و کولرها خاموش می‌شوند، و بیماران در بیمارستان‌ها در خطر مرگ قرار می‌‌گیرند. در حال حاضر قطعی برق مشکلات بسیاری را در بیمارستان‌ها به ویژه بخش آی سی یو مراکز درمانی ایجاد کرده است به طوری که بیماران کرونایی با مشکل مواجه و تلف شده‌اند، حتی زندگی عادی مردم نیز با اختلال مواجه شده است. امروز وضع به جایی رسیده است که حکومت و دولت، ناتوان در تامین نیازهای ابتدایی مردم است. مردم ایران به دنبال امکانات اولیه زندگی از جمله آب، برق و واکسن هستند در حالی که این امکانات نخستین یکی پس ازدیگری از مردم ستانده می شود و بر رنج آنها میافزاید. برق ساعت‌ها و در برخی شهرها از جمله تهران در چندین نوبت قطع میشود. مردم می‌گویند خیلی از وسایل برقی خانه‌‌هایشان سوخته‌‌اند. محیط شهرهای ایران اغلب کارگری است و مشخص است که در این وضعیت اقتصادی وقتی یک وسیله برقی خراب میشود چه فشاری به خانواده‌‌ها می‌‌آید.
بی برقی در گرمای ۴۰ درجه سانتی گراد و بیش از ۵۰ درجه سانتی گراد در شهرهای جنوبی ایران مردم را کلافه کرده است. افزایش دما به ویژه در شهرهای شمالی کشور شدت یافته است و قطعی های بی وقفه برق مردم را آزرده خاطر کرده است. با وجود شرایط کمبود آب در کشور مردم در بعضی از شهرهای استان خوزستان در کنار میادین نفتی در صف تهیه گالن آب هستند و حتی بیش از ۳۰۰ نقطه شهری نیز با بحران قطعی آب مواجه شده اند. در استان اصفهان همچنان کشاورزان مقابل شرکت آب منطقه‌‌ای تجمع کردند که پاسخ حقابه محیط زیستی آنها با برخوردهای خشونت آمیز همراه بوده است. اظهارات اخیر مدیرعامل آب و فاضلاب کشور هم به درد و رنج مردم افزوده است. هنگامی که آنها صحبت های این فرد مسئول را درباره نرسیدن به شرایط کوپنی شدن آب میشنوند، بیشتر نگران می‌شوند به طوری که باید منتظراین اتفاق هم باشند. همزمان با ادامه نارضایتی مردم در نقاط مختلف ایران به دلیل قطعی مکرر برق، حسن روحانی، رییس جمهور میگوید بخشی از عوامل قطعی برق ناخواسته و غیرارادی است و این وضعیت را در اروپا هم مشاهده کرده است و گاهاً دیده است برق شهرهای اروپایی تا ۲۴ ساعت قطع شده است. البته چنین به نظر می‌رسد او با چنین اظهاراتی تلویحاً خبر از قطعی قریب الوقوع سراسری برق در کشور می‌دهد.
گستردگی خاموشی های ناشی از قطعی برق در روزها و هفته‌های آینده حتمی است. این خاموشیها حداقل ظرف یک ماه آینده و حداکثر تا پایان تابستان ادامه دارد و در دو هفته آینده بی آبی و جیره بندی آب نیز بر وضعیت کنونی افزوده میشود و این شرایط برای شهرهای اصفهان، تهران، و تعدادی از شهرهای کشور برقرار خواهد بود. در این شرایط، وزارت نیرو باید نسبت به برنامه اعلامی خاموشیها پایبند باشد چراکه مردم باید بتوانند زندگی و کسب و کار خود را در شرایط بحرانی مدیریت و برای مشکلات خود تدبیر لازم را اتخاذ کنند و این بی برنامگی در قطع برق و حتی آب مردم را کلافه کرده است. اطلاع رسانیها و برنامههای وزارت نیرو باید به سمت صرفه جویی سوق پیدا کند به طوری که مردم را باید بیش از گذشته نسبت به امر صرفه جویی تشویق کند و از طرفی اشتراک سازمانها، نهادها و مشترکین پرمصرف باید از مدار استفاده خارج و از طرفی استخراج رمز ارز در مزارع ماینر نیز باید متوقف شود. در حال حاضر۴۰ درصد برق کشورعراق را کشور ایران تامین می کند، عراق نیز به دلیل تحریم‌ها هزینه‌ای بابت برق به ایران پرداخت نمی‌کند و اینجاست که مفهوم «چراغی که به خانه رواست به مسجد حرام است» مصداق عینی پیدا می کند.
امروز توان مالی و اقتصادی مردم ایران تضعیف شده است و بخش اعظمی از جامعه با فقر، محرومیت و بیماری کرونا دست به گریبان هستند. در پی بحران قطعی برق، حسن روحانی، رییس جمهور میگوید علت خشکسالی است و باید تحمل کرد، فرهاد دژپسند، وزیر اقتصاد تولید برق را در شرایط فعلی زیان ده می‌داند و محمدحسن متولی زاده، مدیرعامل توانیر هم گفت دولت توان مالی جهت سرمایه گذاری برای افزایش تولید در دست ندارد و شرکت‌های خصوصی نیز علاقه‌ای به سرمایه گذاری در بخش تولید برق ندارند. همزمان با پیگیری های بی ثمر و بی حاصل مقامات دولتی و حکومتی در ایران، اعتراض‌‌های مردم کشور ادامه دارد. درپی این اعتراضات، دادستان کل کشور مأمور پیگیری علت قطعی برق شده است. حسن روحانی هم به اسحاق جهانگیری، معاون اول خود ماموریت داد معضل تامین برق را حل کند. جهانگیری هم میگوید تصمیم گرفته شده است که خاموشی‌‌های برق در بخش صنعت اعمال شود.
مردم می‌گویند آب، برق و واکسن از جمله نیازهای اولیه مردم هر کشوری است و با وجود جولان حجم گسترده‌‌ای از چاههای نفت و گاز و این همه ثروت خدادادی، کشور نباید چنین وضعیتی پیدا کند. برای مقابله با خشکسالی و بی آبی و بی برقی در کشور باید مدیریت بحران را به کار گرفت، کارشناسان و متخصصین این حوزه باید فراخوانده شوند و مسئولان سیاست زدگی را از برنامههای خود حذف کنند و باید بدانیم پاسخ به اعتراضات گسترده مردم نسبت به قطع گسترده برق و آب برخوردهای خشونت آمیز نیست. علاوه بر آن، با وجود قبض‌های برق ۴۰ میلیارد تومانی استخراج بیت کوین برای یک ماه در کشور، نباید بجای متوقف کردن کار ماینرها، برق منازل مسکونی و واحدهای صنفی و کارخانه‌ها و صنایع و کارگاه‌های تولیدی و صنعتی را قطع کرد.
بی برقی و بی آبی لایق کشوری مثل ایران که قطب ترانزیت انرژی در خاورمیانه محسوب میشود، نیست. اکنون صدای قحطی آب و برق در کشور خیلی بلندتر و واضح تر و دردناک تر شنیده میشود. هیچ ایده و فکر و برنامه‌ای هم از سوی دولت و حکومت برای وضعیت کنونی کشور وجود ندارد یا تاکنون ارائه نشده است. این نکته را نباید فراموش کرد که بازگشت کشور به عصر حجر و دوران غارنشینی ممکن نیست. این هشدار جدی است که حال جامعه و مردم خوب نیست و ویروس و آنفلوآنزای خشم مردم ایران شوخی بردار نیست.
محمدرضا محبوب فر
