برخی از ترنس‌ها نیز خود را در هیچ یک از دوگانه زن و‌مرد تعریف نمی‌کنند و جنسیت خود را «نان‌باینری» یا «غیردوگانه» تعریف می‌کنند.

یلدا پس از آن که شب گذشته تحت عمل جراحی قرار گرفت، با صدایی که گویای حال بد روحی و‌جسمی او است، در گفت‌وگو با «ایران‌وایر» واقعه را این گونه شرح می‌دهد: «در پارک به همراه دوستم نشسته بودم که فردی به ما نزدیک شد و ما را به خاطر هویت جنسیتی‌مان و این که ترنس هستیم، مورد تمسخر قرار داد. از ما خواست تا گوشی‌های موبایل‌مان را به او بدهیم، ما از این کار امتناع کردیم و همین امر منجر به درگیری فیزیکی و زد و خورد شد. ناگهان با چاقو به من حمله کرد و با چند ضربه، از چند ناحیه من را مورد آسیب قرار داد و با نفرت گفت جای افرادی مثل شما این‌جا نیست.»

یلدا می‌گوید در ایران کسی صدای آن‌ها را نمی‌شنود و آن‌ها هر‌ روز دردهای بیشتری را متحمل می‌شوند.

او از ناحیه قفسه سینه، دست و گردن مورد جراحت قرار گرفته است و حالا بعد از عمل جراحی، دوره نقاهت خود را در بیمارستان می‌گذراند. اما از صدای غمگینش به وضوح می‌توان فهمید که روح آزرده‌اش در تمام سال‌های زندگی بیشتر از جسمش مورد آسیب و جراحت قرار گرفته است؛ آسیبی که ناشی از ترنس‌هراسی و‌ نفرت‌پراکنی‌هایی است که علیه جامعه رنگین‌کمانی وجود دارد.

«امیرا ذوالقدری»، کنش‌گر برابری جنسی و‌ جنسیتی که چند سالی‌ است یلدا را دو‌را دور‌می‌شناسد و با او‌ در ارتباط بوده، با انتشار تصویری از یلدا نوشته است: «یلدا که از اقشار کم‌ درآمد جامعه است، از کودکی به دلیل فقر خانواده، تنها زندگی می‌کند. اکثر افراد ترنس که از طبقه فرودست جامعه هستند، نسبت به قشر متوسط از امنیت کمتری در جامعه برخوردار هستند و هم‌چنین در مواجهه با چنین اتفاقات وحشتناکی، سهم کمتری از حداقل امنیت دارند و به خاطر هویت جنسیتی‌ خود، بیشتر مورد آسیب و تبعیض قرار می‌گیرند.»

یلدا بارها به تنهایی در‌ برخورد با خطرات این‌چنینی، از خود محافظت کرده است؛ از بی‌خانمانی گرفته تا خشونت‌های فیزیکی، روانی و جنسی. اما این‌ بار به شدت مجروح شده است.

او به خوبی می‌داند که ضاربش تنها بخشی از این ماجرا است و مساله اصلی، در واقع حکومتی است که پول شهروندان ایرانی را صرف گرفتن فضا و حذف سیستماتیک شهروندان ترنس از جامعه، کار و تحصیل می‌کند.

یلدا در حالی که بدنش جراحت شدیدی برداشته است، خطاب به جامعه می‌گوید حضور‌ دارد و‌ حذف شدنی نیست.

سال‌ها است در ایران با استناد به فتوای «روح‌الله خمینی» مبنی بر این که جراحی تغییر جنسیت از مرد به زن و برعکس در صورت لزوم و با تایید پزشک بلامانع است، به ترنس‌ها مجوز لازم برای ترنزیشن و انجام جراحی‌های تصدیق یا باز‌تایید جنسیت از سوی دادگاه داده می‌شود.

روح‌الله خمینی در کتاب «تحریرالوسیله»، فصلی درباره مسایل فقهی و حقوقی افرادی که این جراحی‌ها را انجام می‌دهند، نوشته است. اما با این وجود، شرایط افراد ترنس در جامعه ایران، چه از نظر فرهنگی و‌ اجتماعی و چه از نظر قانونی، جای بحث دارد.

امیرا ذوالقدری درباره شرایط رنگین‌کمانی‌ها در جامعه ایران می‌گوید: «بسیاری از بچه‌های ترنس، گی، لزبین و... را در ایران می‌شناسم که به دلیل نداشتن شرایط مالی مناسب، بیشتر از افراد دیگر مورد تبعیض قرار می‌گیرند، بی‌خانمان می‌شوند، پول کافی برای غذا ندارند و بسیاری از آن‌ها به اجبار به کارگری جنسی روی می‌آورند و در همان کار نیز حداقل امنیت جانی و روانی را ندارند. این بسیار نگران کننده است که این افراد در جامعه‌ای مانند ایران زندگی می‌کنند و هم به این دلیل که از قشر فرودست هستند و هم به دلیل ترنس، گی، لزبین و یا بای‌سکشوال بودن، تبعیض‌های چند لایه‌ای و مضاعف را تجربه می‌کنند.»

او که خود در حال حاضر در تورنتو کانادا ساکن است، از کوتاه بودن دست سازمان‌های مربوط به رنگین‌کمانی‌ها برای کمک به افراد داخل ایران می‌گوید. متاسفانه سازمان‌هایی که در کانادا هستند، به دلیل مسایل حقوقی و سیاسی، قادر نیستند به افراد رنگین‌کمانی بی‌خانمان که از خانواده طرد می‌شوند، کمک مالی برسانند و بیشترین تمرکز آن‌ها روی پناهندگان ساکن ترکیه است.

از نظر او اما شرایط برخی از این افراد داخل ایران بسیار بحرانی‌تر و بغرنج‌تر از افرادی‌ است که از ایران خارج شده‌اند.

مرکز مداخله در بحران‌های اجتماعی سازمان بهزیستی کل کشور سال‌ها است که مسوولیت رسیدگی و سازمان‌دهی به افراد ترنس را در ایران بر عهده دارد. وظیفه این سازمان، ارایه خدمات مشاوره، دادن سرپناه و کمک‌های حقوقی و مالی برای انجام عمل‌های جراحی است. اما در سال‌های گذشته به دلیل افزایش درخواست افراد ترنس برای انجام ترنزیشن و جراحی، نبود سازمان‌دهی لازم و عدم تخصیص بودجه کافی به این افراد، عملا کاری از پیش نمی‌برد و هم‌چنان شرایط ترنس‌ها در ایران نابسامان است.