انصاف نیوز - ترجمهی مقالهی کریل سیمنوف در المانیتور دربارهی چرخش روسیه به سمت خاورمیانه و جهان اسلام در مواجهه با منزوی شدن توسط غرب بر سر اوکراین را در ادامه میخوانید:
همزمان با ادامه تحریمها که هر روز فزونی مییابد احتمال میرود مسکو برای جلب حمایت روی کشورهایی در خاورمیانه و جهان اسلام متمرکز شود. اما حتی این دریچه هم ممکن است مسدود شود.
بعد از آغاز تهاجم نظامی روسیه علیه اوکراین و به تبع آن وضع تحریمهای بیسابقه علیه مسکو این کشور توجه خود را به کشورهای مهم در جهان اسلام و خاورمیانه بزرگتر برای خنثی کردن تاثیرات اقداماتی که غرب برای منزوی ساختن روسیه در پیش گرفته معطوف کرده است.
تهاجم علیه اوکراین زمانی کلید خورد که عمرانخان نخست وزیر پاکستان برای یک دیدار رسمی در روسیه به سر میبرد. عمران خان در آستانه آغاز عملیات نظامی قدم به پایتخت روسیه گذاشته بود. این سفر به این شائبه دامن زد و این ظن را تقویت کرد که آیا دیدار رهبر پاکستان میتواند حمایت تلویحی او از اقدامات روسیه تلقی شود.
بویژه آنکه در جلسه اطلاع رسانی و توجیهی در ۴ اسفند از ند پرایس سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده سوال شد که آیا واشنگتن انتخاب این مقطع زمانی خاص توسط نخست وزیر پاکستان برای دیدار از مسکو را تایید و حمایت غیرمستیم او از ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه تلقی میکند.
پرایس جواب داد: «این سوال را باید از دولت پاکستان بپرسید. من در موقعیتی نیستم که یک ارزیابی از زمانبندی سفر مقامات خارجی به کشوری دیگر را ارائه بدهم.»
علیرغم تمهیدات نظامی آشکار و تحریم های اعمال شده علیه روسیه توسط ایالات متحده، اتحادیه اروپا و تعدادی از کشورهای دیگر به سبب به رسمیت شناختن استقلال مناطق دونتسک و لوهانسک در شرق اوکراین در ۲ اسفند توسط روسیه برنامه این دیدار هرگز تغییر نکرد. این دو منطقه توسط مسکو حمایت میشوند. عمرانخان در شب ۴ اسفند در آستانه تهاجم به اوکراین وارد مسکو شد، اما در ۵ اسفند زمانی که نیروهای روسیه در حال پیشروی در خاک اوکراین بودند با پوتین به گفتگو نشست.
قبل از این تاریخ، در ۲۷ دی عمرانخان بعد از اظهارات رئیس جمهور روسیه که گفته بود بیاحترامی به پیامبر اسلام جزو آزادی بیان نیست به خاطر حمایت او، از طرف مسلمانان از او تشکر کرد. عمرانخان بدنبال گفتگوی تلفنی با رهبر روسیه گفت: «پوتین اولین رهبر غرب است که با احساسات مسلمانان نسبت به پیامبر عزیزشان همدردی میکند و حساسیت خود را ابراز میدارد.»
دو روز قبل از ورود نخست وزیر پاکستان به مسکو، الهام علیف رئیس جمهور آذربایجان هم در ۲ اسفند دیداری از مسکو داشت. در بحبوحه وخیمتر شدن اوضاع بین روسیه و ناتو و آماده شدن روسیه برای عملیات نظامی علیه اوکراین علیف سند همکاریهای متحده بین آذربایجان و روسیه را امضا کرد. روسیه و آذربایجان توافق کردند کمکهای نظامی در اختیار همدیگر قرار بدهند.
در این بیانیه آمده است: «به منظور اطمینان از امنیت و حفظ و برقرای صلح و ثبات، فدراسیون روسیه و جمهوری آذربایجان میتوانند امکان و راههای فراهم آوردن کمکهای نظامی به همدیگر را بر اساس منشور سازمان ملل، معاهدات بینالمللی جداگانه و با مدنظر قرار دادن الزامات قانونی و بینالمللی طرفین مورد بررسی قرار دهند». علاوه بر این پوتین و علیف توافق کردند که از هر اقدامی که از دیدگاه یکی از طرفین به همکاری و روابط استراتژیک دو کشور ضربه بزند خودداری کنند.
به این ترتیب ایروان جایگاهش را به عنوان تنها متحد روسیه در قفقاز جنوبی از دست داد. این اقدامات همچنین میتواند عمق مشارکت و همکاری راهبردی مسکو با کشورهایی که از مدت ها قبل متحد باکو بوده یا با آن روابط ویژه داشتهاند را مستحکم کند. امضای بیانیه اتحاد روسیه و آذربایجان بویژه از زمانی که آذربایجان بر اساس بیانیه به اصطلاح شوشا از مدتها قبل با ترکیه متحده شده و یک شریک استراتژیک برای پاکستان، کشوری که مکررا با آن مانورهای نظامی مشترک انجام می دهد، به شمار می آید از اهمیت ویژهای برخوردار شده است.
در عوض مسکو هنوز میتواند روی موقعیت ویژه آنکارا که رویکردی متفاوت از سایر اعضای ناتو به اتفاقات اوکراین دارد حساب کند و این میتواند مطلوبترین حالت برای کرملین محسوب شود. قبل از هر چیز ما درباره امتناع آنکارا از پیوستن به تحریمهای شدید و سختگیرانه بر ضد روسیه صحبت میکنیم.
بعلاه پرزیدنت رجب طیب اردوغان بر خلاف اظهارات خود مبنی بر محکوم کردن تهاجم روسیه به اوکراین هنوز علاقمند به تعامل با پوتین بوده و آماده تماس رو در رو و مستقیم با اوست.
طبق آنچه که کانال تلویزیونی TGRT Haber ترکیه گزارش کرد در نشست حزب حاکم که در 7 اسفند برگزار شد و موضوع اصلی آن وضعیت اوکراین بود اردوغان گفت: «در گفتگوی تلفنی با آقای پوتین برای عادی سازی اوضاع او را به ترکیه دعوت کردم.»
در قبال این، شیخ علی قرهداغی دبیر کل اتحادیه جهانی علمای اسلام در توئیتی در ۸ اسفند خواستار برقراری هر چه سریعتر صلح در اوکراین شد. قرهداغی همچنین از ترکیه و پاکستان به عنوان کشورهایی نام برد که میتوانند در این مناقشه میانجیگری کنند.
قرهداغی نوشت: «مصرانه از کشورهایی مانند ترکیه و پاکستان میخواهم که با طرفین مناقشه روابط خوب داشته باشند تا با تلاشهای میانجیگرانه جدی و صادقانه فورا به جنگ ویرانگر خاتمه دهند، جنگی که در آن نه تنها این مردم در تمام سطوح خیلی از چیزهای خود را از دست میدهند بلکه کل دنیا ممکن است از دست برود.»
همچنین باید به موقعیت کشور دیگری هم در خاورمیانه توجه کرد: امارات متحده عربی که اخیرا عضو غیردائم شورای امنیت سازمان ملل شده است. امارات متحده عربی در موضعی به نفع مسکو و همگام با چین و روسیه به قطعنامه سازمان ملل در محکوم ساختن تهاجم روسیه به اوکراین رای ممنتع داد.
ابوظبی برای توجیه رای ممتنع خود گفت که نتیجه رای گیری «از پیش تعیین شده» بود.
ابوظبی در بیانیهای که بوسیله نماینده دائم خود در سازمان ملل منتشر کرد گفت: «نتیجه این رای گیری یک نتیجه از پیش تعیین شده بود، اما مسیرهای گفتگو بیش از گذشته باید باز بمانند. ما مصرانه خواستار کاستن و فروکش کردن فوری تنشها و توقف خصومتها هستیم.»
این نکته حائز اهمیت است که رهبران حوثی در یمن که دنباله رو روسیه هستند با به رسمیت شناختن جمهورهای دونتسک و لوهانسک مهر تاییدی بر وفاداری خود به روسیه زدند. در این اوضاع و احوال مسکو از فرصتهای جدیدی برای تاثیرگذاری بر رهبران حوثی در خصوص پیشگیری از حمله موشکی به امارات برخوردار است که این میتواند برای حفظ گرایش مثبت به سمت روسیه توسط امارات که تلاش دارد از فرصتهای روسیه برای تاثیرگذاری بر حوثیها سود ببرد نیز استفاده شود. بویژه آنکه در ۵ بهمن وزیر امور خارجه امارات متحده عربی شیخ عبدالله بن زاید آل نهیان بعد از حمله اخیر حوثیها به اهداف غیرنظامی در امارات موضع و حمایت روسیه را ستود. همچنین در گفتگوی تلفنی ۵ اسفند بین وزرای خارجه امارات و روسیه بر ضرورت همکاری بین دو کشور برای پیدا کردن راههایی برای حل مشکل یمن تاکید شد.
با توجه به تحریمهای بیسابقه که توسط کشورهای زیادی علیه روسیه وضع شده همکاری با دولتهای جهان اسلام و مهمتر از آن کشورهای خاورمیانه ممکن است یکی از معدود روزنهها و گزینههای پیش روی روسیه برای جلب حمایت حسابشده در زمینههای اقتصادی و سیاسی باشد.
روسیه هنوز امیدوار است که بتواند تسلیحات خاورمیانه را تامین کرده و نقش میانجی را در حل مناقشات خاورمیانه بازی کند. همچنین دولتهای خاورمیانه و شمال افریقا هنوز علاقمند به خرید غلات روسیه هستند. تنش در اوکراین (که به همراه روسیه خود یکی از تامین کنندگان عمده غلات خاورمیانه و شمال آفریقا است) مدتی است که به افزایش قیمت غلات و متوقف شدن صدور آن شده است.
همزمان با این تحولات تحریمهای اعمال شده بر علیه روسیه به طور جدی فرصتهای روسیه برای تعامل با کشورهای جهان اسلام را محدود میکند. مدت زمانی است که مشکلات خاصی در صدور تسلیحات روسی به چشم میخورد. این مشکلات را مخصوصا در امتناع اندونزی، مصر و الجزایر از خرید جنگندههای Su-35 روسی و قصد امارات برای خرید یک سیستم دفاع هوایی کرهای مشابه S-35 روسی یا برنامه عربستان سعودی برای خرید سیستم دفاع هوایی چینی مشابه تور-ام روسی به جای نمونههای روسی را به عینه میتوان دید.
با این وجود، فرصتهای دیگری برای توسعه همکاریهای فنی-نظامی با دولتهای منطقه در دور زدن و فرار از تحریمها وجود دارد که در وهله اول مربوط به علاقمندیها و جاه طلبیهای این دولتها برای توسعه مجتمعهای صنعتی-نظامی خود و تولید تجهیزات و تسلیحات نظامی برای خودشان است. اما نباید فراموش کرد که با این خصومتها و جنگها دریچه فرصتهای روسیه برای حفظ روابط با جهان اسلام هر روز تنگتر میشود.
سه فرمانده روسیه در اوکراین کشته شدند