ما در شوروی دیدیم که نظام منضبط و سختگیر و دارای برنامه و ایدئولوژی علمی هم نتوانست تفکرات شبیه به نان بربری و بوی کباب را از سر مردم روسیه بیندازد و اتفاقا هر چه بیشتر گفته شد، تفکرات جاهلانه با اصرار بیشتری حفظ شد.

این موضوع ربطی به حقایق زندگی و حقایق جهان ندارد. تا ضعف در مقابل پدیده های طبیعی هست، خدا پرست و شیطان پرست و مسلمان و یهودی و معتقدان به وجود فرشته و جن و این ها هم هستند و خواهند بود، و بشر هم نتوانسته تا این جای کار چنین توهماتی را از سر خود یا دیگران بیرون کند.

ما مجبور هستیم چون با میلیاردها انسان مواجهیم و تفکرات آن ها را تا زمانی که متعلق به خود آن هاست و در قدرت دخالتی ندارد، ناچاریم تحمل کنیم، و به قولی با آن کار نداشته باشیم (به این کار---- نداشتن، خیلی ها امروز می گویند «احترام گذاشتن» که فعل یاوه ای ست و افراد دانا هیچ وظیفه ای برای احترام گذاشتن به تفکرات باطل ندارند و تنها کاری که می توانیم و باید بکنیم این است که تا زمانی که این تفکرات با نوع بشر و زندگی سیاسی او کاری ندارد با این تفکرات کاری نداشته باشیم).

باری این تحمل را آقایان مثلا مترقی و دانشمند یا عقب مانده و نفرت گستر معاصر، به حساب نداشتن جواب نگذارند و همین خزعبلاتی که تندروهای مذهبی بر زبان می آورند، «تماما» و بدون یک «واو» کم و زیاد در کتاب های درجه ی یک مذهبی و روایات و حتی قرآن آمده که به یُمن ارتباطات گسترده ی اینترنتی، هر روز نمونه هایی از آن به صورت صوت و تصویر، در مقابل چشم آدمیان قرار می گیرد.

باری. این جا جای بحث استدلالی و منطقی با امثال میبدی و سروش و دار و دسته های وابسته به امثال علم الهدی و خامنه ای و خمینی نیست و ما به همین مقدار سخن بسنده می کنیم و هیچ هم ناراحت نیستیم که در جوامع بشر، خرافات به اشکال مختلف وجود داشته و دارد و این قدر آگاهیم که این خرافات به سادگی از ذهن جوامع زدودنی نیست و بشریت کماکان با انواع و اقسام آن سر و کار دارد و سر و کار خواهد داشت فقط تلاش ما این خواهد بود که دستکم در کشور خودمان دیوانگان و حمقایی مانند میبدی و غیره را که رسما و علنا مردم را مثل خودشان فرض می کنند، به گوشه ی مساجد و پرستشگاه های جهل شان بفرستیم و مانع از دخالت آن ها در امور اداره ی کشور شویم.