نامزدهای خامنهای چیده شدند
ایندیپندنت فارسی - چهرههای کلیدی اصولگرایان از قبیل محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، مصطفی پورمحمدی، وزیر پیشین کشور در دولت احمدینژاد و مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی دولت رئیسی روز دوشنبه ۱۴ خرداد با نزدیک شدن به پایان مهلت ثبتنام نامزدها با حضور در ستاد انتخابات کشور برای شرکت در انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری ثبتنام کردند.
از دیگر سو، اسحاق جهانگیری، معاون اول دولت حسن روحانی نیز به عنوان چهره شاخص اصلاحطلبان روز دوشنبه برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری ثبتنام کرد.
***
ثبتنام نامزدهای شرکت در انتخابات زودهنگام ریاستجمهوری در ایران روز دوشنبه چهاردهم خرداد به پایان میرسد. از روز دهم خرداد که ثبتنامها آغاز شد تا ظهر دوشنبه ۱۴ خرداد، بیش از ۶۰ نفر برای نامزدی در انتخابات ریاستجمهوری به وزارت کشور رفتند اما مسئولان ستاد انتخابات تنها تعداد محدودی را برای ثبتنام واجد شرایط دانستند و آنها را نامنویسی کردند. آخرین روز نامنویسی نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری با ثبتنام شمار قابل توجهی از وابستگان حکومت شروع شد و ادامه یافت.
در فهرست نامزدهای اولیه انتخابات چهاردهمین دوره ریاستجمهوری در ایران، اسامی افرادی به چشم میخورد که سوابق سیاسی، نظامی و امنیتی مشخصی دارند. انگیزه برخی از آنها برای نامزدی در انتخابات شخصی است و برخی دیگر بهعنوان نماینده منافع گروه یا طیف خاصی نامزد شدهاند اما وجه مشترک همه آنان این است که از طرف حاکمیت برای داغ نشان دادن و در صورت امکان، داغ کردن تنور انتخابات مامور شدهاند.
مطالب بیشتر در سایت ایندیپندنت فارسی
از این میان، چند نفر از نامزدها علاوه بر داغ نشان دادن تنور انتخابات، ماموریتهای دیگر نیز دارند که با تکمیل قطعات پازل برای عموم مشخص خواهد شد. البته مردم ایران که در بیش از چهار دهه گذشته انواع و اقسام ترفندهای رژیم را برای ادامه بقا به چشم دیدهاند، بین علی لاریجانی، سعید جلیلی، محمدباقر قالیباف، مهرداد بذرپاش، وحید حقانیان تفاوتی قائل نمیشوند؛ زیرا میدانند که همگی آنها مهرههاییاند که در بالادست چیده شدهاند.
سعید جلیلی
ابراهیم رئیسی و همراهانش روز یکشنبه ۳۰ اردیبهشت در حادثه مشکوک سقوط هلیکوپتر، کشته شدند. جمهوری اسلامی صبح دوشنبه رسما مرگ رئیسی و همراهانش را اعلام کرد. پس از آن، در حالی که بیشتر نهادهای اجرایی و تبلیغاتی حاکمیت برای برگزاری مراسم تشییع چهارروزه ابراهیم رئیسی بسیج شده بودند، برای بخشی دیگر از دستگاه تبلیغاتی رژیم این ماموریت تعریف شد که گزینههای جایگزین ابراهیم رئیسی را در فضای مجازی پررنگ کنند.
از همان ساعتهای نخست، برخی حسابهای کاربری وابسته به حکومت در شبکههای اجتماعی، کارزار انتخاباتی سعید جلیلی را آغاز کردند و او را «گزینه اصلح» برای تصاحب پست رئیسجمهوری دانستند.
سعید جلیلی از نخستین کسانی بود که برای ثبتنام در انتخابات به وزارت کشور رفت. از سال ۱۳۹۲ که جلیلی به عنوان نامزد جبهه پایداری در انتخابات ریاستجمهوری شرکت کرد و با کسب آرای پایین شکست خورد، بیش از یک دهه میگذرد.
جلیلی در انتخابات سال ۱۴۰۰ هم مانند علیرضا زاکانی، شهردار فعلی تهران، به عنوان نامزد پوششی برای ابراهیم رئیسی نامزد شد.
سعید جلیلی در دوران ریاستجمهوری محمود احمدینژاد، سرپرست تیم جمهوری اسلامی در مذاکرات هستهای بود. مردم ایران جلیلی را نه با نامزدی در انتخابات ریاستجمهوری که با تحریمهایی میشناسند که نتیجه ماهها مذاکرات ناموفق او بود. در همان زمانی که سعید جلیلی به عنوان مذاکرهکننده ارشد جمهوری اسلامی به اروپا رفتوآمد میکرد، قطعنامههای سنگینی علیه برنامه هستهای جمهوری اسلامی در شورای امنیت سازمان ملل متحد تصویب شد؛ تحریمها و قطعنامههایی که بر اقتصاد ایران سایه انداختند و زندگی مردم را تحتتاثیر قرار دادند.
حالا جلیلی بار دیگر و با همان رویکرد سابق و ترفندهایی مانند تظاهر به سادهزیستی، با ماموریتی که از بالادست گرفته، به میدان آمده است. عبور او از سد نظارت استصوابی شورای نگهبان تقریبا قطعی است و حتی این احتمال وجود دارد که یک یا چند نامزد پوششی در نهایت به نفع جلیلی کنار بروند.
جمهوری اسلامی در انتخابات دوره یازدهم ریاستجمهوری با مطرح کردن نام سعید جلیلی که به مواضع تند شهرت داشت، از ترفند انتخاب بین بد و بدتر استفاده کرد و موفق شد بسیاری از مردم را برای رای دادن به حسن روحانی پای صندوق بیاورد. اینکه آیا در انتخابات دوره چهاردهم نیز سعید جلیلی همان نقش پیشین را ایفا میکند یا گزینه مطلوب خامنهای برای تصدی ریاستجمهوری است، در روزهای بعد مشخص خواهد شد.
علی لاریجانی
ابراهیم رئیسی با کمک نظارت استصوابی شورای نگهبان در انتخاباتی سرد و بدون رقیب جدی توانست رئیسجمهوری شود. برنامه علی خامنهای برای انتصاب ابراهیم رئیسی آنقدر جدی بود که افراد نزدیک به حاکمیت مانند علی لاریجانی نیز در شورای نگهبان رد صلاحیت شدند.
پس از مرگ ابراهیم رئیسی، رسانههای داخلی بهشکل معناداری تصاویری از علی لاریجانی در مراسم رئیسی نشان دادند. پس از شروع ثبتنام نامزدها نیز لاریجانی پستی در حساب کاربریاش منتشر کرد و سپس برای نامنویسی به وزارت کشور رفت. پست لاریجانی علاوه بر اینکه اطاعتش از رهبر جمهوری اسلامی را نشان میداد، این معنا را القا میکرد که او برای حضور در انتخابات از خامنهای مجوز گرفته است.
علی لاریجانی در بیش از چهار دهه گذشته پستهای مدیریتی مختلفی در جمهوری اسلامی داشته است. او در دورهای وزیر ارشاد بود و در مقطعی نیز ریاست سازمان صداوسیما را برعهده داشت. سپس با حکم علی خامنهای به عضویت مجمع تشخیص مصلحت نظام و شورای عالی امنیت ملی درآمد و در دورههای هشتم، نهم و دهم مجلس شورای اسلامی هم رئیس مجلس بود.
لاریجانی اکنون مشاور علی خامنهای و یکی از گزینههای اصلی و مطلوب رهبر جمهوری اسلامی برای پرشور کردن انتخابات اخیر است. بهخصوص اینکه رد صلاحیت علی لاریجانی در انتخابات دوره پیش میتواند برگ برندهای برای حاکمیت باشد تا با منتقد جلوه دادن او، دستکم بخشی از مردم را برای مشارکت در انتخابات و رای دادن ترغیب کند. هرچند لاریجانی نیز مانند دیگر نامزدهای ریاستجمهوری، مهره علی خامنهای است و انتخاب او نیز در وضعیت کلی ایران تغییری ایجاد نمیکند.
محمدباقر قالیباف
شهردار سابق تهران کمتر از یک هفته پس از اینکه برای دومین بار به ریاست مجلس شورای اسلامی رسید، به وزارت کشور رفت تا پس از دو دوره حضور ناموفق در انتخابات ریاست جمهوری، بار دیگر شانسش را برای رئیسجمهور شدن امتحان کند.
او که نامش «برخورد گازانبری» با دانشجویان معترض و فساد «املاک نجومی» را در اذهان عمومی تداعی میکند، یکی از پرحاشیهترین مقامهای جمهوری اسلامی است؛ بهطوریکه افشاگریها درباره فساد مالی و تخلفهای خود و خانوادهاش بارها در کانون توجه قرار گرفته است.
پرونده املاک نجومی شهرداری تهران، تراکم فروشی در تهران و مصوبه برجباغها، ماجرای سیسمونی گیت، درخواست اسحاق قالیباف از دولت کانادا برای اقامت در این کشور، مدارس لوکس الیاس قالیباف و سرقت شمش طلا از خانهاش، بودجه اختصاصی شهرداری تهران به خیریه همسر قالیباف، ماجرای تراولگیت در مجلس یازدهم تنها برخی موارد مربوط به رئیس کنونی مجلس شورای اسلامی است که از تخلف و فسادهای مالی او، خانواده و اطرافیانش پرده برمیدارد.
با این حال، سپاهی مورد اعتماد رهبر جمهوری اسلامی با چراغ سبز نظام به وزارت کشور رفت تا رویای ریاست جمهوریاش را دنبال کند. هنگامی که خبرنگاران از او درباره تکلیف ریاست مجلس سوال کردند، از پاسخگویی طفره رفت و لبخند زد.
مهرداد بذرپاش
نام مهرداد بذرپاش نخستینبار در عرصه سیاست در دولت محمود احمدینژاد، سر زبانها افتاد. او در سال ۱۳۸۶ توانست مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا شود. روزنامه دولتی ایران در زمان حسن روحانی گزارشی از عملکرد او در سایپا منتشر کرد و نوشت که او حقوقهای نجومی به مدیران پرداخت میکرده و به اعضای هیئت مدیره سابق شرکت خودروسازی سایپا پاداشهای ۶۰۰ میلیون تومانی داده است.
کارنامه مهرداد بذرپاش نیز ابهام و سوال زیاد دارد. در واقع حاشیههای مربوط به او از زمانی آغاز شد که مسئولیت بسیج دانشجویی دانشگاه صنعتی شریف را برعهده گرفت و به همین ترتیب طی سالهای بعد نیز ادامه یافت. از جعل اسناد مربوط به سوابق کاری گرفته تا تحصیل در رشته دکترا بدون شرکت در آزمون تخصصی از موارد مربوط به مهرداد بذرپاشاند که در کانون توجه قرار گرفتهاند.
ضمن اینکه پرونده وزیر کنونی راه و شهرسازی نیز خالی از فساد و رانت نیست. مرداد ۱۳۹۹ هنگامی که توانست نظر مساعد مجلس را برای تصدی دیوان محاسبات جلب کند، احمد توکلی اعلام کرد که بذرپاش برای دستیابی به این عنوان برای خود سابقه کاری جعل کرده است.
جانشینی قرارگاه سازندگی خاتمالانبیا و قائم مقامی بنیاد تعاون سپاه از دیگر سمتهای بذرپاش است. بذرپاش صاحب امتیاز و مدیر مسئول سابق روزنامه وطن امروز هم بود که روزنامهای پرحاشیه در جمهوری اسلامی محسوب میشود.
محمود احمدینژاد
مرد پرحاشیهای که در جریان اعتراضهای سراسری موسوم به «جنبش سبز» پس از پایان دوران ریاستجمهوریاش منتقد نظام شد و طرفدارانی نیز برای خود دارد.
محمود احمدینژاد روز یکشنبه سیزدهم خرداد، برای چهاردهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری ثبتنام کرد و سپس در یک سخنرانی گفت که مهمترین انگیزهاش برای نامزدی «حل مشکلات اقتصادی، پایان بخشیدن به رانت و گشایش برای بهبود فضای کسبوکار است».
عبور احمدینژاد از سد شورای نگهبان، با توجه به اینکه در دوره قبل نیز رد صلاحیت شد، بعید به نظر میرسد.
وحید حقانیان
در سومین روز ثبتنام نامزدهای انتخابات ریاستجمهوری، وحید حقانیان، عضو سابق دفتر علی خامنهای، هم به وزارت کشور رفت و نامزدیاش را در انتخابات اعلام کرد. پس از نامنویسی حقانیان، خبرگزاری تسنیم، وابسته به سپاه پاسداران، از او به عنوان «عضو سابق دفتر رهبری» نام برد ولی اندکی بعد این عنوان را به «فعال سیاسی» تغییر داد.
حقانیان تا چندی پیش در حلقه نخست اطرافیان علی خامنهای قرار داشت؛ به طوری که خیلیها از او به عنوان «جعبه سیاه نظام» نام میبرند اما در سالهای اخیر بهتدریج جایگاهش را از دست داد. در مهر ۱۴۰۲، نقل قولی از وحید حقانیان منتشر شد مبنی بر اینکه ابراهیم رئیسی در سال ۱۳۹۶، با او در مورد رهبر شدنش صحبت کرده است. وقتی حقانیان این اظهارات را تکذیب کرد، منبع خبر گفت که فایل صوتی این گفتوگو موجود است.
اندکی بعد در آذر ۱۴۰۲، رسانههای جمهوری اسلامی از اعدام فردی به نام محسن سراوانی به اتهام «جاسوسی برای اسرائیل» خبر دادند و سازمان حقوق بشر ایران نیز خبر داد که این جوان ۲۴ ساله با وحید حقانیان، معاون اجرایی علی خامنهای، رابطه نزدیکی داشت. پس از اینکه عکس وحید حقانیان با محسن سراوانی در شبکههای اجتماعی فراگیر شد، خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه پاسداران در گزارشی ادعا کرد: «عکس یک فرد با یکی از اعضای دفتر خامنهای، دال بر ارتباط آن فرد با دفتر یا حتی ارتباط خاص با آن عضو دفتر نیست.»
با این حال در ماههای اخیر خبرهایی مطرح شد مبنی بر اینکه حقانیان از «بیت رهبری» طرد شده و جایگاه پیشینش را از دست داده است. او هنگام حضور و سخنرانی در وزارت کشور نیز وقتی برق قطع شد، گفت که امیدوار است این قطعی برق عمدی نبوده باشد. حقانیان پس از ثبتنام حضورش در کنار خامنهای را بودن در «آخرین لایه مغز نظام» توصیف کرد و گفت که بنا دارد در حضور ملت صبور و فهیم ایران از «آخرین لایه مغز نظام به پوسته اول» گذر کند.