شهلا شفیق: خیزش «زن زندگی آزادی» انقلاب و گسستی است از حکومت اسلامی
در کتاب جدید خود، "تُندری از واژه‌ها"، شهلا شفیق خیزش «زن زندگی آزادی» را یک انقلاب یا گسستی انقلابی از حکومت اسلامی و ایدئولوژی آن می‌داند که به گفتۀ وی در حجاب اجباری خلاصه شده است. این گسست انقلابی به گفتۀ شهلا شفیق دورنمای تغییرات بنیادین در ایران پیشِ رو را ترسیم می‌کند.
ناصر اعتمادی - رادیو بین المللی فرانسه
کتاب «تُندری از واژه‌ها: انقلاب زن، زندگی، آزادی به روایت آنانی که آن را می‌سازند» نوشتۀ شهلا شفیق با دیباچۀ فرزانه میلانی و پی‌گفتاری از سیلوی لوبون دو بووار است که در سپتامبر ۲۰۲۵ در فرانسه منتشر شده است. این اثر با گردآوری روایت‌ها و شهادت‌های کنشگران، تصویری زنده از جنبش «زن، زندگی، آزادی» پس از مرگ مهسا امینی ارائه می‌دهد و نشان می‌دهد که چگونه این مبارزه از اعتراض به حجاب اجباری فراتر رفته و به حرکتی جهانی علیه تبعیض و سرکوب بدل شده است.
شهلا شفیق در مصاحبه‌ای اختصاصی با رادیو بین‌المللی فرانسه توضیح داده است که چرا خیزش «زن زندگی آزادی» را باید در اصل یک انقلاب دانست و این انقلاب یا به تعبیر او گسست انقلابی چه سرنوشتی برای جمهوری اسلامی ایران رقم خواهد زد. او گفته است : «به گمان من خیزش «زن زندگی آزادی» را می توان یک انقلاب ارزیابی کرد و کوشیده‌ام این را در کتاب اخیرم با عنوان «تُندری از واژه‌ها» Un orage de mots از خلال واژگان به کار گرفته شده از سوی جوانان و زنان نشان بدهم.»
به گفتۀ شهلا شفیق «آنچه به این خیزش خصلتی انقلابی می‌دهد، وجود همزمان تداوم و گسست در آن است : گسست از حکومت اسلامی. خیزش «زن زندگی آزادی» یک نقطۀ گسست است، زیرا تمام جنبش‌های اجتماعی چهل و شش سال گذشته در ایران را در خود متبلور و فشرده می‌سازد و به یک نقطۀ گسست از نظام جمهوری اسلامی ایران می‌رساند.»
👈مطالب بیشتر در سایت رادیو بین المللی فرانسه
به دلیل همین گسست است که از نگاه نویسندۀ کتاب خیزش «زن زندگی آزادی» «یک کیفیت، یک خصلت انقلابی به دست می‌آورد» و باز به همین اعتبار شهلا شفیق این گسست انقلابی را در عین حال گسستی «هستیانه» یا existentiel می‌خواند. زیرا با این خیزش در اصل «گسستی از ایدئولوژی نظام اسلامی حاکم بر کشور صورت می‌پذیرد، هر چند این نظام اسلامی در فراشد خود از یک نظام توتالیتر و سپس پساتوتالیتر به یک نظام مافیایی مبتنی بر زر و زور بدل شده است.» برغم این تحول، شهلا شفیق معتقد است که «ایدئولوژی اسلامی همچنان ایدئولوژی رسمی این نظام مافیایی است و نماد این نظام مافیایی ایدئولوژیک حجاب اجباری است. »
به همین خاطر از نگاه شهلا شفیق «سوزاندن حجاب در این نظام در واقع سوزاندن پرچم ایدئولوژیک آن است.» او می افزاید: «می‌دانیم که در این انقلاب هیچ زن محجبه‌ای مورد تعرض قرار نگرفت، اما، حجاب به عنوان پرچم یا نماد ایدئولوژیک نظام مافیایی-اسلامی حاکم بر کشور در ملاء عام سوزانده شد یا عمامه‌ها - دیگر نماد بارز این نظام - در خیابان‌ها از سر پرانده شدند.»
شهلا شفیق سپس می گوید : «دیگر خصوصیت بارز این انقلاب حضور و مشارکت گستردۀ پسران جوان و مردان در آن است. به همین خاطر شعار «زن زندگی آزادی» نه صرفاً شعار زنان، بلکه شعار یک ملت است تا آنجا که نظام اسلامی حاکم بر کشور مسئلۀ زن را به حاکمیت و اجرای شریعت گره زده و به پشتوانۀ آن کل یک ملت را اعم از زن و مرد سرکوب کرده و می‌کند.»
دیگر خصوصیت بارز این گسست انقلابی از نگاه نویسنده بازگشت نوعی «ایرانیّت» از خلال شعارها و مطالبات سیاسی در مقابل مقولۀ تحمیلی «امت» است. به گفتۀ او این خصوصیت البته در خیزش‌های سال‌های ٩٦ تا ٩٨ مشهود بوده ولی با خیزش «زن زندگی آزادی» و مثلاً با شعار «می‌جنگیم، می میریم ایران را پس می‌گیریم» به اوج رسید و در عمل ملت را در برابر امت قرار داد.
و بالاخره سومین خصوصیت خیزش «زن زندگی آزادی» از نگاه شهلا شفیق این است که «با این جنبش برای اولین بار دیوار ترس و دروغ جمهوری اسلامی ایران فروریخت و جنبش اجتماعی توانست در رسیدن به مهمترین هدف و مطالبۀ خود، یعنی فروپاشاندن حجاب اجباری به دستاوردهایی نیز برسد. به عبارت دیگر همین آثار و نتایج پردوام به تنهایی گویای خصلت انقلابی این جنبش هستند.»
شهلا شفیق در پایان می گوید : «آنچه مسلم است این است که خیزش «زن زندگی آزادی» نظام اسلامی ایران را با ریزش‌های درونی مهمی روبرو کرده است و می رود حتا سرنوشت آن را در آینده رقم بزند. در این میان به گفتۀ شهلا شفیق نحوۀ فروپاشی رژیم اسلامی بستگی به مسیری دارد که خود آن برمی گزیند : «یا فروپاشی نرم با عقب نشینی های پیوسته یا مقاومت در برابر مردم که این آخری البته خیزش های آتی را برای تعیین تکلیف نهایی با حکومت اسلامی باعث خواهد شد.»
