کاوه اسواران
نشریه فارن پالیسی در گزارشی تازه، تصویری تحلیلی از وضعیت جمهوری اسلامی در برابر فشارهای فزاینده دولت ترامپ ارائه کرده و از شکل‌گیری یک «راهبرد دوگانه» در بیت رهبری سخن گفته است؛ راهبردی که هدفش نه تقابل مستقیم، بلکه خرید زمان برای عبور از سه سال باقی‌مانده دولت فعلی آمریکا است.
به نوشته این نشریه، خامنه‌ای دوره پیش‌رو را «سخت‌ترین مقطع از زمان روی کار آمدن ترامپ» می‌داند. با این حال، او بر پایه یک محاسبه ساده سیاسی و امنیتی پیش می‌رود: تا زمانی که نظام بتواند ثبات داخلی را حفظ و اعتراضات اجتماعی را خفه کند، می‌تواند فشار خارجی را نیز تاب بیاورد و منتظر تغییر در موازنه قدرت جهانی و نتایج انتخابات بعدی آمریکا بماند.
فارن پالیسی در توضیح این «راهبرد دوگانه» می‌نویسد: «اتحاد در بالا و سرکوب در پایین»، محور بقای نظام در سال‌های اخیر بوده است؛ هم‌گرایی میان نهادهای قدرت، سپاه پاسداران، بیت رهبری و جریان‌های اصول‌گرا از یک‌سو، و تشدید کنترل امنیتی، بازداشت‌ها و ارعاب اجتماعی از سوی دیگر، سازوکاری است برای مهار بحران و خرید زمان تا پایان دولت ترامپ.
از نگاه تهران، وضعیت اقتصادی هرچند وخیم‌تر از همیشه است، اما برای ملاها و خانواده‌هایشان «تحمل‌پذیر» محسوب می‌شود.
فعال شدن مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌های شورای امنیت، شکست بزرگی برای دیپلماسی جمهوری اسلامی به‌شمار می‌آید و شکاف‌های عمیق‌تری در اقتصاد ایجاد کرده است.
با این که مقام‌های ایرانی تهدید به خروج از پیمان ان‌پی‌تی و بازگشت به مسیر بمب اتمی کرده بودند، نهایتاً عقب نشستند و اعلام کردند همچنان به این معاهده پایبند خواهند بود، نشانه‌ای از آگاهی به هزینه‌های درگیری آشکار با غرب.
تحلیل فارن پالیسی بر این مبنا است که تهران تمایلی به تشدید تقابل ندارد؛ زیرا می‌داند هر اقدام تهاجمی ممکن است به واکنشی ویرانگر منجر شود. بنابراین، گزینه محتاطانه‌تر، یعنی «صبر راهبردی»، بار دیگر در دستور کار قرار گرفته است. این سیاست قدیمی، که در دهه‌های گذشته بارها به نجات جمهوری اسلامی از بحران‌های بین‌المللی کمک کرده و اکنون نیز ابزاری برای بقا در برابر فشارهای فزاینده آمریکاست.
فارن پالیسی پیش‌بینی می‌کند که در ماه‌ها و سال‌های آینده، حکومت ایران فضای داخلی را امنیتی‌تر خواهد کرد، نمادهای قدرت نظامی خود را برای مردم کوچه و خیابان بیشتر به نمایش خواهد گذاشت و با تقویت ائتلاف‌های محدود منطقه‌ای، از محور شرارت تا شرکای آسیایی، به‌دنبال حفظ ثبات حکومت خود در شرایط محاصره اقتصادی خواهد بود.
در عین حال، همه این اقدامات در خدمت یک هدف سیاسی مشخص است: "تاب‌آوردن تا انتخابات بعدی آمریکا"، با امید به روی کار آمدن رئیس‌جمهوری سازش‌پذیرتر که مسیر مذاکره را باز کند.
در بخش پایانی گزارش، فارن پالیسی بر وضعیت شخص خامنه‌ای تمرکز می‌کند و او را «رهبری سالخورده و آسیب‌پذیر اما هنوز دارای نفوذ» توصیف می‌کند که میان دو وسوسه گرفتار است: از یک‌سو میل به ثبت نام خود در تاریخ به عنوان «قهرمان ایستادگی در برابر آمریکا»، و از سوی دیگر ترس از آن‌که در صورت عرض اندام در برابر آمریکا و اسرائیل، با ضربات بیشتر خارجی مواجه و میراثش به‌عنوان رهبری شکست‌خورده و تحقیرشده تثبیت شود.
رهبر جمهوری اسلامی همچنان بر ادامه برنامه هسته‌ای و عدم مذاکره با واشنگتن پافشاری می‌کند و در سخنان اخیر خود، گفت‌وگو با آمریکا را «ضرر محض» نامید. از نظر او، مقاومت در برابر فشار اقتصادی و سیاسی، اگرچه پرهزینه است، اما به شخص او مشروعیتی نمادین می‌بخشد، مشروعیتی که در گفتمان رسمی جمهوری اسلامی معادل «ایستادگی در برابر استکبار» تعبیر می‌شود.
در نهایت، فارن پالیسی چنین جمع‌بندی می‌کند: در شرایطی که تحریم‌ها اقتصاد ایران را به مرز فروپاشی کشانده و مشروعیت نظام در داخل فرسوده‌تر از هر زمان دیگر است، "راهبرد سه‌گانه وحدت در رأس، سرکوب در قاعده و صبر در میانه"، تنها امید خامنه‌ای برای عبور از دوران ترامپ است.
از نگاه رهبر جمهوری اسلامی، در این مقطع «خود تاب‌آوردن» نه شکست، بلکه نوعی پیروزی است.
سیاستی که از سوی مخالفان، به "سیاست سوراخ موش" تعبیر شده است، آن‌گاه که موش از ترس و برای حفظ جانش به سوراخ خود پناه می‌برد و در آنجا به انتظار می‌نشیند، گرسنگی و حقارت و ترس را تجربه می‌کند اما زنده می‌ماند.
ترامپ با لقب «کوروش بزرگ زمانه» در تل‌آویو
