ویدیو زیر از میلتون فریدمن است، برندهٔ‌جایزه نوبل اقتصاد در سال ۱۹۷۶، در این ویدئو او درمورد فرایند تولید مداد صحبت می کند. به گفته او، عملیات آزاد بازار فقط تولید را کارآمدتر نمی کند بلکه صلح و همدلی را هم بین مردم جهان گسترش میدهد

«اِعجاز دنیوی»

مهدی تدینی

اگر معجزۀ پیامبران برای سعادت اخروی کتاب مقدسشون بود، معجزۀ بشرِ معصیت‌کار هم برای سعادت دنیوی‌ش بازار بود

ــ معجزه‌ای که هر جا مختل بشه، بهروزی مردم مختل می‌شه.

میلتون فریدمن در این ویدئو توضیح می‌ده که بازار چگونه کار می‌کنه ــ و از همه مهم‌تر چگونه آدم‌هایی رو که باید از هم متنفر باشند، ناخواسته به همکار همدیگه تبدیل می‌کنه.

دکترین لیبرال به این روش پایه‌گذار صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز می‌شه، در حالی که بهروزی مادی مردم رو تا حد امکان تضمین می‌کنه.

ترجمه رو زیرنویس کرده‌م و اگر خواندن روی متن سخته، کل ترجمه:

اصول اساسی‌ای که زیربنای بازار آزاد هستند، همان‌هایی که آدام اسمیت در همین دانشگاه به شاگردانش می‌آموخت، در واقع بسیار ساده‌اند. به این مداد نگاه کنید. در تمام جهان حتی یک نفر هم وجود ندارد که بتواند این مداد را به‌تنهایی بسازد. گزاره شگفت‌انگیزی است؟ اصلاً.

چوبی که این مداد از آن ساخته شده--تا آنجا که من اطلاع دارم--از درختی می‌آید که در ایالت واشنگتن قطع شده. برای بریدن آن درخت، به اره نیاز بود. برای ساختن آن اره، به فولاد نیاز بود. برای ساختن فولاد، به سنگ آهن.

این مغز سیاه رنگ را ما «سرب» می‌نامیم، اما در حقیقت گرافیت فشرده است. دقیقاً نمی‌دانم از کجا می‌آید، ولی فکر می‌کنم از برخی معادن در آمریکای جنوبی استخراج می‌شود. این قسمت قرمز بالای مداد، یعنی پاک‌کن، تکه‌ای لاستیک است که احتمالاً از مالایا می‌آید؛ جایی که درخت لاستیک حتی بومی آن منطقه نیست و توسط چند بازرگان، با کمک دولت بریتانیا، از آمریکای جنوبی به آنجا برده شد.

این حلقهٔ برنجی (فِرول) را نمی‌دانم از کجا آورده‌اند، یا رنگ زرد بدنه را، یا رنگ خطوط مشکی را، یا چسبی که قطعات را به هم متصل می‌کند. هزاران نفر در ساخت این مداد همکاری کرده‌اند.
افرادی که حتی یک زبان مشترک ندارند، پیرو ادیان مختلف هستند، و اگر همدیگر را ببینند شاید از هم متنفر شوند.

وقتی شما به فروشگاه می‌روید و این مداد را می‌خرید، در حقیقت چند دقیقه از وقت خود را با چند ثانیه از زمان کاریِ هزاران انسان مبادله می‌کنید.

چه چیزی آن‌ها را گرد هم آورد و واداشت تا برای ساخت این مداد با یکدیگر همکاری کنند؟
هیچ کمیساری از یک دفتر مرکزی دستوری صادر نکرد.

این جادوی نظام قیمت‌ها بود--عملکرد غیرشخصی قیمت‌ها--که آن‌ها را کنار هم آورد و باعث شد همکاری کنند تا شما بتوانید این مداد را با مبلغی ناچیز تهیه کنید.

به همین دلیل است که عملکرد بازار آزاد نه‌فقط برای افزایش کارایی تولید، بلکه مهم‌تر از آن برای تقویت همزیستی، هماهنگی و صلح میان مردم جهان ضروری است.