کیهان لندن - سفر محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، به ایالات متحده دارای پیامدهای مهم منطقه‌ای بود. عربستان اکنون به رکن اصلی حل بحران‌های منطقه بدل شده و واشنگتن این کشور را نه‌ تنها یک قدرت مؤثر در خاورمیانه، بلکه آن را کشوری می‌بیند که می‌تواند به‌واسطه توان اقتصادی و دیپلماتیک خود در پیشبرد ابتکارهای بین‌المللی نقش‌آفرینی کند؛ از جمله در پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی!

نتایج سفر که طی آن رئیس‌ جمهور آمریکا و ولیعهد عربستان «توافق شراکت دفاعی استراتژیک آمریکا-عربستان» را امضا کردند، این امر را آشکار کرد. این توافق تاریخی، شراکت دفاعی و توان بازدارندگی در خاورمیانه را تقویت می‌کند. همچنین عربستان بسته دفاعی بزرگی که شامل تحویل جنگنده‌های «اف-۳۵» را در آینده؛ دریافت می‌کند. بخشی دیگر از توافق خرید حدود ۳۰۰ تانک آمریکایی توسط ریاض که این تحول گامی در جهت تغییر موازنه قدرت‌های منطقه‌ای خواهد بود.

دریافت جنگنده‌های «اف-۳۵» توسط عربستان، برتری کیفی هوایی اسرائیل را که تاکنون تنها دارنده این هواپیما در منطقه بود، تضعیف می‌کند. این مسئله در چارچوب پیوند برنامه تحول اقتصادی عربستان با تعمیق روابط تجاری با آمریکا، توسعه انرژی هسته‌ای در عربستان، و نیز همکاری گسترده در حوزه هوش مصنوعی، نیمه‌رساناها و مواد معدنی حیاتی اهمیت دارد؛ حوزه‌هایی که در رقابت راهبردی آمریکا با چین نقشی حیاتی دارند.

با وجود این، جمهوری اسلامی کوشیده است از روابط ممتاز واشنگتن و ریاض از یک‌سو، و بهبود روابط تهران ـ ریاض از سوی دیگر، بهره‌برداری کند. در شرایط تنش‌های فزاینده منطقه، اهمیت توافق سعودی-ایرانی آشکار شد؛ توافقی که امنیت خلیج فارس را علیرغم پیامدهای جنگ اسرائیل در غزه، تا حدودی تقویت کرد. از این رو جمهوری اسلامی تلاش کرده حمایت عربستان را جلب کند، به‌ویژه در سایه تداوم تنش ایران و آمریکا.

👈مطالب بیشتر در کیهان لندن

رئیس‌ دولت جمهوری اسلامی پیش از سفر ولیعهد به واشنگتن، پیامی برای عربستان فرستاد. برخی این پیام را مرتبط با نقش میانجی‌گرانه عربستان میان واشنگتن و تهران در مسیر احیای دیپلماسی و حل بحران هسته‌ای دانستند. اما برخی در داخل ایران این برداشت را رد کردند و سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی گفت هدف پیام، روابط دوجانبه و بررسی همکاری‌ها در موسم حج بوده است.

روشن است که جمهوری اسلامی، با وجود تلاش برای بهره‌گیری از نزدیکی با کشورهای عربی خلیج فارس در برابر اسرائیل و آمریکا، نمی‌خواهد نقش سیاسی عربستان را در هرگونه مذاکرات آینده درباره توافق هسته‌ای تقویت کند. ولیعهد سعودی در دیدار با دونالد ترامپ، ولیعهد گفت: «ما متحدان نزدیک هستیم و برای این موضوع به‌طور نزدیک همکاری می‌کنیم. تمام تلاشمان را برای رسیدن به توافق میان آمریکا و ایران انجام خواهیم داد.»

او افزود: «اعتقاد داریم برای آینده ایران خوب است که توافقی خوب داشته باشد که منطقه، جهان و آمریکا را راضی کند. بنابراین برای تحقق این هدف تلاش خواهیم کرد.»

در حالیکه ترامپ از وجود تماس با جمهوری اسلامی سخن گفت، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، آن را تکذیب کرد و اظهارات رئیس‌ جمهور آمریکا را «یاوه‌گویی تکراری» دانست و گفت هیچ روند مذاکره‌ای میان تهران و واشنگتن در جریان نیست.

همان زمان نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آغاز شد؛ بدون آنکه پرونده ایران به شورای امنیت ارجاع شود. متن پیش‌نویس قطعنامه‌ای ارائه شد که مقامات جمهوری اسلامی آن را «سیاسی» توصیف کردند، زیرا از ایران خواسته بود همه فعالیت‌های غنی‌سازی و بازفرآوری، از جمله پژوهش و توسعه و پروژه‌های مرتبط با آب سنگین را متوقف کند؛ این درخواست بر اساس تصمیمات بین‌المللی که از سپتامبر گذشته با فعال‌شدن «مکانیزم ماشه» اجرایی شده است، مطرح می‌شود.

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی، گفت بازرسان آژانس به ایران بازگشته و بازرسی‌های لازم را انجام داده‌اند و اطلاعات طراحی بسیاری از تأسیسات که در حملات ژوئن آسیب ندیده بودند، بررسی شده است.