علیرضا اتحادیه یک ایرانی دیگر در پرونده اپستین
ایران وایر - پرونده «جفری اپستین»، سرمایهگذار پرحاشیه و مجرمِ جنسیِ محکومشده، که مدتی است به یکی از جدیترین بحثهای سیاسی و رسانهای آمریکا تبدیل شده، شبیه راهرویی است که هر بار دری تازه در آن باز میشود و چهرهای نو آشکار میشود. در تازهترین موج انتشار اسناد و تصاویر، این بار نام یک ایرانیتبار در حاشیه این ماجرا خودنمایی میکند: «سالار کمانگر»، مدیر پیشین یوتیوب و از چهرههای کلیدی تاریخ «گوگل» که نقش مهمی در شکلگیری موتور درآمدی این شرکت و توسعه یوتیوب داشته است.
نام ایران و ایرانیها پیشتر هم در حاشیه ماجرای اپستین شنیده شده بود؛ او علاوه بر علاقهمندی به موضوعات سیاست بینالملل که بخشی از آن مربوط به ایران بوده، با برخی سرمایهگذاران ایرانی نیز در شبکه ارتباطات خود گفتگو داشت، از جمله «علیرضا اتحادیه». او و کمانگر دو ایرانیای هستند که بیشتر وجههای تجاری دارند تا سیاسی و در پرونده اپستین نقش جدیای ندارند. نام آنها تاکنون در کنار نام اپستین، نه در قالب اتهام قضایی، بلکه صرفاً در یک قاب عکس و یک ایمیل آمده است.
سالار کمانگر کیست؟
سالار کمانگر که در سال ۱۳۵۶ در تهران به دنیا آمده، امروز یکی از چهرههای شناختهشده دنیای فناوری آمریکا است؛ مدیری ایرانیتبار که مسیرش از دانشگاه استنفورد آغاز شد و خیلی زود به قلب سیلیکونولی رسید. او در استنفورد در رشتهی بیولوژي درس خواند و پس از فارغالتحصیلی در ۲۲ سالگی، به حلقه ابتدایی شکل دهندگان شرکت گوگل پیوست؛ آنقدر زود که از او به عنوان نهمین کارمند گوگل یاد میشود. بسیاری مهمترین کار وی در سالهای نخست حضورش در این شرکت را، رهبری تیم ابداعکننده AdWords میدانند؛ پلتفرمی که به شاهرگ حیاتی درآمد گوگل تبدیل شد.
کمانگر همچنین نقش تعیین کنندهای در یکی از مهمترین معاملات تاریخ فناوری، یعنی خریداری یوتیوب توسط گوگل به ارزش ۱.۶۵ میلیارد دلار ایفا کرد. او از اصلیترین حامیان این معامله بود و توانست مدیران گوگل را متقاعد کند که آیندهی اینترنت در گروی محتوای ویدیویی است. او در سال ۲۰۱۰ رسماً بر صندلی مدیرعاملی یوتیوب تکیه زد و طی چهار سال، این پلتفرم را از یک سایت ساده اشتراک ویدیو، به یک غول رسانهای جهانی با بیش از یک میلیارد کاربر تبدیل کرد.
حضور کمانگر در کنار اپستین
نام کمانگر، در میان اسنادی که اخیراً توسط کمیته نظارت مجلس نمایندگان آمریکا منتشر شده، به دلیل حضور در یک عکس مربوط به «شام میلیاردرهای اج» (Edge Billionaires' Dinner) در سال ۲۰۱۱ دیده میشود. رویدادی که وی درآن حضور یافته بود، یک ضیافت خصوصی برای نخبگان حوزه فناوری، علم و رسانه بود که توسط بنیاد «اج» سازماندهی شده بود و اپستین نیز یکی از شرکتکنندگان بود. در این اسناد، کمانگر در کنار «سرگئی برین» و «دیوید بروکس» دیده میشود که در این ضیافت بودهاند. با این حال هیچگونه ادعا یا اتهامی مبنی بر ارتباط شخصی وی با اپستین یا دخالت در فعالیتهای مجرمانه او در این گزارشها مطرح نشده است.
نشستی که کمانگر در آن شرکت کرده بود در آمریکا به عنوان «فرهنگ سوم» مشهور است. نشستهایی که در آن روشنفکران، کارآفرینان و سرمایهگذاران مهم آمریکا دور هم جمع میشوند و در موضوعات مختلف گفتگو میکنند. انتشار تصاویر اخیر توسط کنگره آمریکا، بخشی از تلاش برای بازسازی شبکه روابط اجتماعی اپستین است و صرفاً حضور در این جمع را مستند میکند، نه اینکه لزوماً اتهامی علیه افراد حاضر در آن اتاق مطرح باشد. به عبارت دیگر، اهمیت حضور نام کمانگر در این پرونده تنها در این است که تأیید میکند او در همان حلقههای عالیرتبه فناوری رفتوآمد داشته که اپستین نیز پس از محکومیت اولش، سعی در حفظ نفوذ خود در آنها داشت.
اسناد مالی منتشر شده نشان میدهد که اپستین بین سالهای ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۵ بیش از ۶۰۰ هزار دلار به «بنیاد اج» که زیر نظر «جان براکمن» قرار دارد، کمک مالی کرده و گاه تنها حامی مالی آن بوده است تا از این طریق، علیرغم پیشینه کیفریاش، تصویری از یک «خیرخواه حوزهی علم» برای خود بازسازی کند. او از نفوذ براکمن بهره میبرد تا به قلب تپنده سیلیکونولی و دانشگاههای معتبری چون MIT دسترسی یابد و با میزبانی از روشنفکران و قدرتمندان در اقامتگاههای مجلل خود، شبکهای پیچیده از اعتبار و دسترسی ایجاد کند.
دور ولی نزدیک به سیاست
کمانگر در فضای عمومی بهعنوان چهرهای عمدتاً غیرسیاسی تصویر شده است و تا به امروز سند انتشاریافتهای که نشاندهنده پیوند سازمانی یا رسمی او با ساختار سیاسی ایران باشد، در دست نیست. اگرچه او در قبال تحولات سیاسی ترجیح داده است حضور رسانهای حداقلی داشته باشد، اما جهتگیریهای او را میتوان تا حدودی از لابلای مشارکت در برخی کارزارهای مدنی و بیانیههای مرتبط با حوزهی کسبوکارهای بینالمللی ردیابی کرد؛ رویکردی که بهنظر میرسد بیش از آنکه بر کنشگری حزبی متمرکز باشد، بر ابعاد اقتصادی و استراتژیکِ روابط بینالملل تأکید دارد.
با این حال کمانگر از مدافعان برجام بود. نام او در سال ۲۰۱۵ در یک بیانیه سیاسی به همراه جمعی از چهرههای ایرانیتبار در آمریکا آمده است. در این بیانیه خطاب به مردم آمریکا گفته شده بود که حل مشکلات بین دو کشور از طریق دیپلماسی بسیار کارآمدتر از درگیریهای نظامی پرهزینه است و با تفکیک میان سیاستهای دولتها و فرهنگ غنی مردم ایران، از آمریکاییان خواسته شده بود تا با حمایت از توافق هستهای اخیر، فرصتی تاریخی برای صلح، تعامل فرهنگی و ساختن آیندهای بهتر برای فرزندان هر دو ملت فراهم کنند. این بیانیه در مقابل لابیگریهای اسراییل و سعودی در پیش از رایگیری کنگره آمریکا نوشته شده بود.
ایرانیای دیگر پرونده اپستین
ایرانی دیگری که نامش در ایمیلهای منتشر شده از اپستین به چشم میخورد، «علیرضا اتحادیه» است. وی یکی از چهرههای قدیمی بازار جتهای خصوصی است؛ بنیانگذار «فریاستریم ایرکرفت» که از اوایل دهه ۱۹۹۰ وارد تجارت هواپیما شده و امروز در خرید و فروش جتهای گرانقیمت برای مشتریان ثروتمند، نقش دارد.
علاوه بر صنعت هوایی، ایمیلی که میان او و اپستین رد و بدل شده، وجه دیگری از نقش اتحادیه را آشکار میکند. در آن پیام، اتحادیه بخشهایی از گزارش نیویورکتایمز درباره پیروزی «حسن روحانی» و سخنرانی «دونالد ترامپ»، رییسجمهور آمریکا در ریاض را برای اپستین میفرستد و در جمعبندی مینویسد: «ترامپ درست میگوید، اما روحانی باید فرصت عمل پیدا کند»؛ و اپستین هم با لحنی خودمانی جواب میدهد که اوضاع «خیلی بدتر» خواهد شد پیش از آنکه بهتر شود. این مکاتبه نشان میدهد اتحادیه برای اپستین صرفاً یک فروشنده هواپیما نبوده، بلکه همصحبتی بوده که تحولات ایران و خاورمیانه را دنبال میکند و تحلیلش در مورد نسبت ترامپ، ایران و منطقه جدی گرفته میشود.

روایت عطاءالله مهاجرانی از جنگ روانی
















