محمد خاتمی: نفت در جوامع استبدادزده مانع گسترش مردم سالاری می‌‏شود، ايلنا

- اگر نفت در اختيار دولت باشد، دولت احساس نياز به مردم نمی‌‏کند

تهران- خبرگزاری کار ايران
رئيس‌‏جمهور پيشين کشورمان گفت: نفت می‌‏تواند دولت را به کارفرمای بزرگی تبديل کند که موتور توسعه يعنی بخش خصوصی را خاموش کند و دولت را متقاعد به اين کند که نهادهای مدنی رقيب او به حساب می‌‏آيند. اگر نفت در اختيار دولت باشد دولت احساس نياز به مردم نمی‌‏کند و در مقابل مردمی که به آنان نيازمند است، پاسخگو نخواهد بود. در حالی که دولت و ملت بايد پاسخگوی يکديگر باشند و اين از پايه‌‏های مردم سالاری است.

به گزارش خبرنگار"ايلنا"، سيد محمد خاتمی که در همايش نفت، توسعه و دموکراسی سخن می‌‏گفت، با بيان اينکه نفت يک نعمت بزرگ است، اظهار داشت: اگر با بهره‌‏وری سنجيده از اين نعمت خداداد ، شکر آن را به جا نياوريم، می‌‏تواند امری نامناسب برای کشور باشد.

وی با اشاره به کشف اولين حوزه نفتی در ۱۰۰ سال گذشته در مسجد سليمان ادامه داد: کشف حوزه‌‏های نفتی بزرگ و بسط صنعت نفت، ايران را به يکی از بزرگترين صادر کننده و توليد کننده نفت در جهان تبديل کرد و همزمان با اين امر در ۱۰۰ سال پيش جنبشی ديگر به اسم مشروطيت با هدف استقرار جامعه مدنی، توسعه ، رهايی از عقب ماندگی و پاسخگو کردن حکومت در برابر مردم با معيارهای دينی شکل گرفت.
خاتمی ادامه داد: ملت ما همراه با متفکران بزرگ اجتماعی و عالمان روشن بين دينی در مشروطيت خواستار اين بود که استبداد برچيده شود و کشور و ملت از عقب ماندگی مزمن نجات يابد تا شاهد توسعه و پيشرفت در همه عرصه‌‏ها باشيم و همچنين خواستار عدالت به معنای وسيع بودند.
رئيس‌‏جمهور پيشين کشورمان با بيان اينکه کشف نفت اميدها را برای تحقق آرمان‌‏های مشروطيت بيشتر کرد، افزود: اميد بود که اين صنعت در تحقق خواست تاريخی ملت ايران قرار گيرد اما پس از کشف نفت نگرانی‌‏ها نيز زياد شد که آيا به راستی نفت در خدمت تحقق آرمان‌‏ها و توسعه مردم سالاری است يا می‌‏تواند موانعی در اين امر ايجاد کند؟ آيا نفت صرف ايجاد زيرساخت‌‏های محکم اقتصادی در کشور خواهد شد ؟ آيا نفت در جهت بسط نهادهای مدنی که عناصر اصلی جامعه خواستار مردم سالاری است به حساب می‌‏آيد، خواهد بود و آيا نفت می‌‏تواند خواست ملت ايران يعنی حکومت بر سرنوشت خود را تضمين کند.
خاتمی در ادامه خاطرنشان کرد: آيا نفت در خدمت مطامع بيگانگان قرار خواهد گرفت و يا به دليل برنامه ريزی غلط به جای افزايش مشارکت مردم در عرصه‌‏های مختلف ، سبب تقويت و پايداری استبداد خواهد شد؟
وی با بيان اينکه تبيين نقش بيگانگان در سرنوشت ما و همچنين چگونگی تاثير نفت در گسترش استبداد و محدوديت مردم سالاری ضروری است،تصريح کرد: تکنيک روح تمدن جديد است و به انسان امروز قدرت فوق العاده‌‏ای از جمله ميل به تصرف در عالم و تسخير همه چيز را داده است.اين ميل به خاطر هوش و خلاقيت انسان طبيعی محسوب می‌‏شود بنابراين اگر اين تصرف براساس خودمحور بودن انسان باشد، فاجعه آفرين است.
وی ادامه داد: تکنيک، قدرت بشر امروز را زياد می‌‏کند و تصرف بشر در عالم، ابعاد وحشتناکی پيدا می‌‏کند که اثر تخريبی آن در محيط زيست و در عرصه حيات انسانی نيز در استبداد مشاهده می‌‏شود.
رئيس‌‏جمهور پيشين کشورمان گفت: يکی از مشکلات تکنيک اين است که بعد از مدتی به ابزار تصرف انسان در جهان و طبيعت تبديل و انسان مسخر می‌‏شود.
وی اظهار داشت: تکنيک نياز به انرژی فراوان و کارآمد دارد، به همين دليل با پيدايش، کشف و بهره برداری از انرژی جديدتر مورد استفاده قرار می‌‏گيرد. تکنيک در سرنوشت عالم به ويژه در روابط بين الملل تاثير گذار است.
وی ادامه داد: تکنيک باعث قدرت می‌‏شود و صاحبان قدرت در درون کشور خود نوعی دموکراسی را تجربه می‌‏کنند اما اين قدرت ميل به گسترش دارد و به خارج مرزهای خود نفوذ می‌‏کند.
خاتمی با بيان اينکه قدرت‌‏ها برای افزايش قدرتشان نياز به عنصر دارند، ادامه داد: قدرت‌‏های بزرگ جهان نيازمند دسترسی به منابع فراوان و ارزان انرژی برای چرخش صنعت کشورهای قدرتمند ، بازار مناسب برای فروش کالاها و مناطق نفوذ و پايگاه‌‏هايی برای تامين سروری خود در دنيا نيازمندند.
وی ادامه داد: ايران در يکی از حساس‌‏ترين مناطق استراتژيک عالم قرار دارد. ما در مهمترين جغرافيايی سياسی و راهبردی عالم قرار داريم و در منطقه‌‏ای هستيم که سرشار از منابع عظيم طبيعی و انسانی است.
به گزارش خبرنگار"ايلنا"، سيد محمد خاتمی اظهار داشت: طبيعی است که به دليل نقاط استراتژيک،منابع سرشار و بازار مناسب ، مورد طمع قدرت‌‏ها قرار بگيريم و ايران در طول اين مدت معلول انواع دخالت‌‏ها و توسعه‌‏ها بوده است.
خاتمی با اشاره به همزمانی کشف نفت و جنبش مشروطيت ادامه داد: مشروطيت به محاق افتاد و با دخالت بيگانه و اشتباهات بزرگ داخلی شاهد روی کار آمدن يکی از دين ستيزترين و آزادی ستيزترين رژيم ديکتاتوری در تاريخ بوديم.
خاتمی ادامه داد: پس از تحولات شهريور ۲۰ که اوج آن در رهايی نفت از سلطه بيگانه بود، کودتای ۲۸ مرداد رخ داد واين گونه دخالت بيگانگان سبب شد که نتوانيم راه خود را طی کنيم.
رئيس‌‏جمهور پيشين کشورمان اظهار داشت: انقلاب اسلامی اوج تحولاتی بود که در يک قرن اخير در کشور رخ داد و دست بيگانه را از سرنوشت کشور کوتاه کرد و با اهداف بلند ملت چشم انداز دلپذيری را برای تحقق اهداف تاريخی ايرانيان يعنی ايرانی آزاد و عدالت سازوگار با فرهنگ دينی به وجود آورد که آثار بزرگی نيز داشت.
خاتمی افزود: با وجود همه اين موارد ما در پايدار شدن اهداف خود يعنی مردم سالاری و تعميق و بسط گسترش همه جانبه دچار مشکل بوده‌‏ايم. اين که ما مشکلات را بر گردن بيگانگان بياندازيم و عناصر داخلی را ناديده بگيريم از واقعيت تخلف کرده‌‏ايم.
خاتمی افزود: اگر نفت به عنوان يک منبع سرشار در جامعه‌‏ای که دچار استبداد است، در اختيار دولت قرار گيرد اين نعمت خداداد مانع توسعه مردم سالاری خواهد شد. نفت می‌‏تواند دولت را به کارفرمای بزرگی تبديل کند که موتور توسعه يعنی بخش خصوصی را خاموش کند و دولت را متقاعد به اين کند که نهادهای مدنی رقيب او به حساب می‌‏آيند. اگر نفت در اختيار دولت باشد دولت احساس نياز به مردم نمی‌‏کند و در مقابل مردمی که به آنان نيازمند است، پاسخگو نخواهد بود. در حالی که دولت و ملت بايد پاسخگوی يکديگر باشند و اين از پايه‌‏های مردم سالاری است.
رئيس‌‏جهمور پيشين کشورمان با بيان اينکه نفت در دست دولت باعث ايجاد بروکراسی و ديوان سالاری می‌‏شود، اضافه کرد: اين مسايل مانع پيشرفت و توسعه جامعه در همه عرصه‌‏ها می‌‏شود اما اين نگرانی‌‏ها از ارزش نفت نمی‌‏کاهد، مهم اين است که چگونه و با کدام رويکرد و مديريت از نفت استفاده کنيم.
وی ادامه داد: با وجود همه اين موانع ساختاری ،‌‏برنامه ريزان ، متخصصان و کارشناسان با توجه به درآمد ارزی کشور فرصت‌‏ها را در برنامه چهارم توسعه ايران متجلی کرده‌‏اند که اگر اين راه ادامه پيدا کند مسير برای حل مشکلات ما فراهم می‌‏شود.
خاتمی با تاکيد بر اينکه نفت می‌‏تواند فرصت‌‏های بزرگی برای خروج از تنگاهای موجود را فراهم کند، اضافه کرد: اگر دولت‌‏ها واقعاً به مردم سالاری مؤمن باشد و از صميم قلب قدرت و منزلت و ثروت خود را برای مردم بخواهند، نقاط ضعف ساختارهای سياسی، اجتماعی و اقتصادی با برنامه‌‏ريزی رفع خواهد شد.
رئيس‌‏جمهور پيشين کشورمان در پايان سخنانش خاطرنشان کرد: اکنون کارشناسان به نقش مخرب اتکای دولت به نفت پی برده‌‏اند و از لحاظ نظری تا حد زيادی متوجه مشکل شده‌‏ايم اما تا عمل برای رفع آن فاصله زيادی مانده است.