نقشه راه، حسين شريعتمداری، کيهان

همه کسانی که «راه» را وانهاده و به بيراهه می روند، آدم های بدانديش و بی راهی نيستند، مشکل آن است که «نقشه راه» را در دست ندارند تا سره را از ناسره بازشناسند و در پی آب، راهی سراب نشوند و صدالبته، بدانديشانی که در سايه روشن های مسير به کمين نشسته و به خصومت آدرس های غلط می دهند نيز حساب جداگانه ای دارند و غفلت از اين - به قول حافظ- «غول های بيابانی» می تواند خسارت آفرين و پشيمان کننده باشد.
امسال هم رهبرمعظم انقلاب در نخستين روز از سال نو که اولين سال از دهه چهارم انقلاب نيز هست، اصلی ترين خطوط راهنما را در تابلويی که برای سال جاری پيش روی داريم، روشن فرمودند و از «بايد»ها و «نبايد»های آن به حکمت و مصلحت خبردادند. «اصلاح الگوی مصرف»، نيازی که سال هاست بر زمين مانده است.

انتخابات رياست جمهوری دهم، رخدادی که بنا به دلايل خاص و شرايط حساس کنونی، در داخل و خارج از کشور، چشم دوستان و دشمنان همه به آن دوخته است و ماجرای درگيری بی وقفه ما و آمريکا که کارزاری تمام عيار است و طرفين ماجرا، نه به دليل اختلاف سليقه های بين راهی، که به خاطر ماهيت های متضاد خود به هم آويخته اند و هر يک تغيير ماهيت طرف مقابل را خط پايان اين درگيری می داند، آمريکا بر تغيير هويت اسلامی و عدالتخواهانه ما اصرار می ورزد و ما تغيير ماهيت استکباری نظام سلطه را دنبال می کنيم و...
و اما، نقشه راه برای سال ۸۸ که برخی از خطوط آن، نظير اصلاح الگوی مصرف، نياز همه سال هاست، يک نسخه ای شفابخش است و مانند هر نسخه شفابخش ديگر، هنگامی به نتيجه مطلوب می رسد که پيچيده شود و در عرصه عمل بی کم و کاست به اجرا درآيد و در اين باره گفتنی هايی هست؛
الف: محورهای مورد اشاره رهبرمعظم انقلاب در تابلويی که برای سال جاری ترسيم کرده اند مثل هميشه از اقبال عمومی برخوردار است و توده های مردم ضرورت عملياتی شدن آن را به وضوح احساس می کنند. اين برداشت همگانی که بيرون از خط کشی های جناحی است زمينه برنامه ريزی برای تحقق محورهای ياد شده را در مقياس گسترده ای فراهم آورده است و با توجه به اراده اصلاح گرانه ای که در اکثر قريب به اتفاق مسئولان کنونی قابل ديدن است می توان ارزيابی ماجرا در پايان سال ۸۸ را اميدوارکننده تلقی کرد.
ب: تقديس و تمجيد اگرچه نشانه بها دادن و شکرانه نعمتی است که به دست آمده ولی کم نبوده اند افراد و گروههايی که از تقديس و تمجيد يک نسخه کارساز به عنوان پوششی برای طفره رفتن از اجرای آن استفاده کرده اند. نمونه هايی را می توان آدرس داد که امام راحل(ره) و يا خلف حاضر او، راه کاری را برای عملياتی شدن از «ملکوت نظری» به «ناسوت عملی» آورده اند و کسانی که اجرای آن را - به هر علت- خوش نداشته اند و از سوی ديگر نفی آن را نيز به مصلحت خويش نمی دانسته اند، با دو بال تقديس و تمجيد، آن نسخه کارساز را که می توانست در عرصه عمل گره گشا باشد، دوباره به ملکوت نظری پرواز داده اند! مبارزه با مفاسد اقتصادی، توزيع عادلانه ثروت، برخورد با قانون شکنان قانون دان! و... نمونه هايی از اين دست بوده اند که هرچند طی سال های اخير گام های موثری در برخی از اين عرصه ها برداشته شده است ولی هنوز نشانه های غيرقابل انکاری از همان طفره رفتن ها و «باری به هر جهت» های مشکوک به چشم می خورد و عجيب آن که برخی از دست اندرکاران ذيربط در موارد مشابهی که باب ميلشان است به اندازه ای تيزبين هستند و چنان مو را از ماست می کشند که کوتاه بودن دامنه ديد آنان در موارد ديگر را سوال برانگيز می نمايد!
ج: در پاره ای از موارد، کم اطلاعی از اهداف و ابعاد يک راهکار نيز به زمين گير شدن آن در عرصه عمل انجاميده و اجرای نسخه را با ناکامی و يا دشواری روبرو ساخته است. در اين حالت، مديران و مراکزی که مسئوليت اجرای راهکار برعهده آنان است، از انگيزه های سالم و اراده جدی برای عملياتی کردن نسخه ارائه شده برخوردارند ولی از آنجا که شناخت دقيق و قابل قبولی از موضوع ندارند، بی آن که بخواهند به بيراهه می روند و نتيجه نه فقط مطلوب نيست بلکه با مقصود نيز فاصله زيادی دارد و اين فاصله در برخی از موارد، ضمن آن که زمينه نااميدی مردم را فراهم می آورد به عرصه ای برای سوءاستفاده بدخواهان نيز تبديل می شود. نسخه های کارسازی نظير اسلامی کردن دانشگاهها و مقابله با تهاجم فرهنگی، از جمله نمونه هايی هستند که با اين آسيب روبرو بوده اند. در موارد ياد شده برخی مديران دست اندرکار که شناخت دقيقی از تهاجم فرهنگی و ابعاد آن نداشتند از يکسو تحت تاثير انگيزه های مسئوليت شناسانه خود اصرار به انجام کاری داشتند و دست روی دست گذاشتن و کاری نکردن را طفره رفتن از مسئوليت می دانستند اما از سوی ديگر، دقيقاً نمی دانستند که چه می خواهند! از اين روی، تير در تاريکی می انداختند، برخی نيز اساساً تهاجم فرهنگی را باور نداشتند و حريف نابکار که بی کار نمانده بود در اين بلبشو به کار خود مشغول بود و از آب گل آلود، ماهی مطلوب می گرفت!
د:بند پيشين به کم اطلاعی از اهداف و ابعاد يک راهکار، اختصاص داشت و در همين راستا بايد به برداشت خطا از متن راهکار ارائه شده نيز اشاره کرد. اين حالت در صورت بی دقتی می تواند، در اصل موضوع خدشه ايجاد کند. به عنوان مثال، رهبرمعظم انقلاب در بيانات اخير خود، خطاب به کسانی که نسبت به سلامت انتخابات ابراز نگرانی می کنند، فرمودند؛
«من می بينم بعضی ها در انتخاباتی که دو سه ماه ديگر انجام خواهد گرفت، از حالا شروع کرده اند به خدشه کردن. اين چه منطقی است؟ اين چه فکری است؟ اين چه انصافی است؟ اين همه انتخابات در طول اين سی سال انجام گرفته است- در حدود ۳۰ انتخابات- مسئولان وقت در هر دوره ای رسماً متعهد شده اند و صحت انتخابات را تضمين کرده اند و انتخابات صحيح بوده است، چرا بيخود خدشه می کنند، مردم را متزلزل می کنند، ترديد ايجاد می کنند؟ که البته در ذهن مردم عزيز ما با اين حرف ها ترديد ايجاد نخواهد شد».
همانگونه که ديده می شود، رهبرمعظم انقلاب در اين فراز از سخنان خود، بر سلامت انتخابات در تمامی دوره های پيشين تاکيد ورزيده و ابراز نگرانی بعضی ها در خدشه دار کردن انتخابات آتی را با توجه به برگزاری ۳۰ انتخابات سالم طی ۳۰ سال گذشته نه فقط بی مورد، بلکه «بی انصافی» دانسته اند ولی در همان حال، از يک تريبون ابراز می شود «رهبرمعظم انقلاب تاکيد داشتند که انتخابات بايد سالم برگزار شود و شکی نيست که مردم ما انتخابات مغلوط را نمی پذيرند»!
بديهی است که رهبرمعظم انقلاب بر برگزاری سالم انتخابات تاکيد داشته و دارند ولی در بيانات اخير خويش با استناد به ۳۰ انتخابات برگزار شده طی ۳۰ سال گذشته و قوانين و ساز و کارهای مستحکم موجود، هرگونه احتمالی درباره مخدوش بودن انتخابات رياست جمهوری دهم را نفی کرده و ابراز نگرانی در مورد آن را «بی انصافی» و بی مورد دانسته اند. اما سخنان ايراد شده از تريبون مورد اشاره به گونه ای است که انگار رهبرمعظم انقلاب هم درباره سلامت انتخابات آتی نگران بوده و تاکيد کرده اند که «انتخابات بايد سالم برگزار شود»!
و بالاخره، اميد آن که نقشه راه امسال نيز مانند سال گذشته که «سال نوآوری و شکوفايی» بود و در پهنای گسترده ای به بار نشست، به بار بنشيند و مخصوصاً؛ حرکتی جدی و فراگير برای «اصلاح الگوی مصرف» که نياز حياتی همه روزها و همه سال هاست آغاز شود.

حسين شريعتمداری