بمب اتمی ایران- پنهان‌کاری غرب؛ نگاهی به گزارش اخیر تایمز لندن، رضا تقی‌زاده، راديو فردا

انتشار گزارش اخیر روزنامه تایمز لندن پیرامون انجام آزمایش‌هایی توسط ایران که می‌تواند «تنها در ساختن بمب اتمی» مورد استفاده قرار گیرد، اقدامی است در جهت فراهم ساختن زمینه تصویب تحریم‌های تازه در شورای امنیت.

مهم‌ترین نکته در گزارش روزنامه تایمز، مبادرت به شلیک نوترن آزاد از راه آزمایش یک ماده انفجاری با قدرت بالا است. این آزمایش را می‌توان با استفاده از اورانیوم ۲۳۵ و یا حتی فلز تایتانیوم نیز انجام داد.

انجام این آزمایش تنها می‌تواند به منظور ساختن بمب اتمی مشابه با آنچه امریکا در روز دوشنبه ششم اوت سال ۱۹۴۵ بر فراز شهر هیروشیما در ژاپن منفجر کرد، مورد استفاده قرار گیرد. بمب یاد شده را به دلیل شکل خاص آن «پسر کوچک» می‌خوانند.

بمب دوم امریکا که بر فراز شهر ناگازاکی منفجر شد به «مرد چاق» معروف است و ماده منفجره آن را پلوتونیوم ۲۳۹ تشکیل می‌داد.

ساختن بمب اتمی بر اساس الگوهای یاد شده به دلیل سادگی نسبی همچنان از سوی کشورهایی با پایه صنعتی ضعیف مورد استفاده قرار می‌گیرد.

آنچه در گزارش روزنامه تایمز آمده در حقیقت آزاد ساختن و شلیک نوترون و تلاش برای استفاده از ماشه اتمی، قبل از سال ۲۰۰۷ در ایران است. انجام این آزمایش را سال گذشته روزنامه نیویورک تایمز و بعد از چندی روزنامه انگلیسی گاردین نیز مورد اشاره قرار داده‌اند.

پیش از این و در زمانی که برای اولین بار گزارش‌های مربوط به خارج شدن یک لپ‌تاپ از ایران در رسانه‌های جهانی مطرح شد بخش‌های دیگری از آزمایش‌های مربوط به ساختن بمب اتمی در ایران نیز آشکار شده بود.

تاکنون رسمی‌ترین گزارش مرتبط با فعالیت‌های اتمی مشکوک به داشتن هدف‌های نظامی ایران از سوی اولی هاینونن معاون پروتکل‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و در حاشیه کنفرانس سال ۲۰۰۷ آژانس در وین منتشر شده که اساس آن گزارش نیز مطالب مندرج در همان لپ‌تاپ معروف است.

تنها پاسخ نسبتاً مستند ایران به این گزارش‌ها نیز تحویل گزارشی ۱۵ صفحه‌ای به آژانس پیرامون روش تولید فلز اورانیوم و شکل دادن آن به صورت گویچه‌هایی است که می‌تواند در بمب اتمی به عنوان ماده انفجاری مورد استفاده قرار گیرد.

در حقیقت کم‌اهمیت‌ترین مشکل در راه ساختن یک بمب اتمی مشابه با «پسر کوچک» توسط هر کشوری با پایه‌های ابتدایی صنعتی نظیر پاکستان، کره شمالی و ایران، ساختن ماشه اتمی است.

شاید مهم‌ترین نیاز در تولید بمبی مشابه «پسر کوچک» بخصوص در دوران کنونی که بسیاری از اطلاعات علمی در منابع باز و اینترنت قابل دسترسی است، فراهم کردن ماده انفجاری است.

در تولید اولین بمب اتمی که بر فراز هیروشیما منفجر شد، ۳۹ کیلو گرم اورانیوم با غلظت نظامی (بالاتر از ۹۰ درصد) مورد استفاده قرار گرفته بود.

بدون در نظر گرفتن هر نوع اطلاعات مستند و مدارک اطلاعاتی موثق و یا غیر موثق نظیر آنچه در روزنامه‌های نیویورک تایمز، گاردین و یا امروز تایمز لندن منتشر شده نیز می‌توان، از راه استناد به قرینه‌های استدلالی به هدف و بضاعت یک کشور در تولید بمب اتمی پی برد.

اگر کشورهایی با پایه صنعتی پاکستان و کره شمالی قادر به فائق آمدن به نیازهای فنی ساختن یک بمب اتمی ساده شده‌اند هر کشور دیگری از جمله ایران، در صورت اتخاذ تصمیم به چنین کاری، بی‌تردید قادر به انجام آن خواهد شد، مشروط بر این که تمامی لوازم انفجار را فراهم سازد.

مهم‌ترین ضرورت در این راه، دست یافتن به ماده اتمی قابل انفجار است. ایران با در اختیار داشتن بیش از دو هزار کیلوگرم اورانیوم ۲۳۵ با غلظت ۳.۵ درصد، بیش از میزان لازم اورانیوم برای دست زدن به یک انفجار اتمی را در اختیار دارد.

دانش فنی برای دست یافتن به مکانیزم انفجار، طراحی داخلی و شکل خارجی بمب و نصب و جداسازی بمب از وسیله حمل آن (موشک) نیز در اختیار ایران قرار داشته است چنانکه ۲۰ سال پیش در اختیار لیبی و عراق قرار گرفته بود.

بی‌تردید پایه صنعتی ایران تا حدود قابل ملاحظه‌ای قوی‌تر از لیبی و عراق است و اگر دو کشور یاد شده قادر به دست یافتن به بمب اتمی بوده‌اند، ایران نیز ۲۰ سال پس از آن دوران می‌تواند در چنین موقعیتی قرار داشته باشد.

ایران عملاً برنامه‌های اتمی خود را همزمان با عراق و لیبی، در اواخر دهه ۸۰ آغاز کرده است. این برنامه بدون وقفه، و با هدف مشخص از آن زمان ادامه یافته است.

اینک پس از ۲۰ سال تلاش و صرف میلیون‌ها دلار هزینه و استفاده از تمامی ظرفیت‌های ممکن انسانی و فنی و مالی، ایران در صورت داشتن انگیزه بی‌تردید در همان مکانی قرار دارد که آژانس انرژی اتمی و شورای امنیت از راه طرح تردیدها، و رسانه‌ها با استناد به اطلاعات محرمانه، مورد اشاره قرار می‌دهند.

به جز تدارک امکانات فنی و فراهم آوردن لوازم ساختن بمب، که اینک مشکلی است پشت سر نهاده و معمایی است حل شده، توجه به نیازهای ایران نیز در راه دست یافتن منطقی به پاسخ این سؤال که آیا جمهوری اسلامی در مسیر ساختن بمب اتمی قرار دارد یا خیر، یاری‌دهنده خواهد بود.

ایران مدعی است که برای دست یافتن به انرژی اتمی قصد دارد، سوخت اتمی تولید کند. ایران با ادامه روند جاری تا ۴۰ سال دیگر نیز تولیدکننده سوخت برای راه‌اندازی یک راکتور هزار مگاواتی نخواهد شد. ضمن آنکه ایران با در اختیار داشتن دومین ذخیره نفت خام دنیا و دومین ذخیره گاز دنیا، تشنه انرژی اتمی نیست.

هم زمان، ایران کشوری است وسیع که در میانه حساس‌ترین مناطق تولیدکننده انرژی جهان (آسیای مرکزی-دریای خزر و خلیج فارس) قرار گرفته است. سیاست خارجی چالشی ایران با غرب و اسرائیل در تقابل و برخورد است. همسایگان ایران نیز عموماً از دوستان غرب محسوب می‌شوند. با هشت کشور از مجموع ۱۵ کشور همسایه، ایران دارای اختلاف حدود ملی است.

به جز امریکا، ایران هر روز به نوعی در جهان تضادهای خود را با اسرائیل دامن می‌زند. اسرائیل بعد از امریکا دارای دومین نیروی هوایی بزرگ دنیا است. ایران در منطقه دارای کهنه‌ترین و عقب‌مانده‌ترین نیروی هوایی است.

در آب‌های خلیج فارس امریکا قدرتمندترین نیروی دریایی را متمرکز کرده است. برای مقابله با این نیرو، ایران به دلیل نداشتن قدرت دفاعی متناسب، به شلیک تلافی‌جویانه موشک به بحرین و دبی و یا غرق کردن کشتی در دهانه هرمز و یا انجام جنگ چریکی در دریا تهدید می‌کند!

اسرائیل، مطابق گزارش‌های غیررسمی، بعد از امریکا و روسیه دارای سومین ذخیره بزرگ بمب‌های اتمی است و قادر است حتی بعد از تحمل یک حمله اتمی و با استفاده از زیر دریایی‌های خود به حمله اتمی متقابل دست بزند.

ایران حتی از نیروی زرهی قابل برای دفاع از مرزهای زمینی خود نیز چندان بر خوردار نیست چه رسد دفاع از آسمان باز و آب‌های بی‌دفاع خود. ایران طی ۳۰ سال گذشته از تمامی همسایگان خود در تدارک تجهیزات دفاعی متعارفی عقب مانده و از لحاظ سرانه هزینه‌های دفاعی آن از عمان و بحرین نیز پایین‌تر است.

در این شرایط، ایجاد یک ظرفیت بازدارنده دفاعی غیرمتعارفی برای ایران، بر خلاف تأمین سوخت اتمی که دور از دسترس است و یک نیاز فوری هم نیست، یک ضرورت فوری است. از این نیاز و همچنین از قابلیت‌های آزمایش شده اتمی ایران، غرب کاملاً مطلع است.

هر از گاهی بخشی از این دانسته‌های اطلاعاتی توسط رسانه‌ای به روز می‌شود که هدف آن را می‌باید در همان شرایط مورد ملاحظه قرار داد. در مورد گزارش اخیر تایمز، هدف یا اعمال فشارهای بیشتر علیه ایران است با مشارکت روسیه و چین، و یا تهدید آن دو شریک نیم‌بند ایران به زیان دیدن بیشتر از نتایج جنگ در صورت عدم همکاری!