تجمع در دانشگاههای گيلان، سيستان، همدان، اميرکبير، خواجه نصير و هنر تهران، مناظره زيباکلام و فياض در دانشگاه شيراز، کلمه

همزمان با دانشجويان دانشگاههای سراسر کشور، در سه دانشگاه گيلان، خواجه نصير تهران و هنر تهران نيز تجمعاتی در روز ۱۶ آذر برگزار شد که سايت دانشجونيوز گزارش‌هايی از آنها را منتشر کرده است.

بر اساس اين گزارش، دانشجويان دانشگاه گيلان، امروز با تشکيل تجمع اعتراضی در محل اين دانشگاه نسبت به شرايط موجود در کشور و فضای خفقان و سرکوب اعتراض کردند. بيش از ۳۰۰ نفر از دانشجويان با حضور در محوطه دانشگاه، به سر دادن شعارهايی از قبيل ”دانشجو می ميرد، ذلت نمی پذيرد” و همخوانی” يار دبستانی” پرداختند و اين در حالی بود که حضور نيروهای حراست و لباس شخصی در اطراف اين تجمع چشمگير بود.

دانشجويان دانشگاه سيستان و بلوچستان نيز در روز ۱۶ آذر دست به تجمع اعتراضی آرام در مقابل سلف غذا خوری اين دانشگاه زده اند. دانشجويان در اين تجمع که با سکوت برگزار شده، با در دست داشتن شمع ياد و خاطره دانشجويان شهيد راه آزادی و همچنين دانشجويان در زندان را گرامی داشته اند.

دانشجويان دانشگاه بوعلی سينا همدان نيز علی رغم محدوديت های فراوان که پيش رويشان بود، گرد هم آمدند و به تکريم روز دانشجو پرداختند. در حالی که نيروهای حراستی هم با دوربين های در دستشان سعی در ايجاد رعب و وحشت در دانشجويان داشتند و با بستن درهای ورودی دانشکده علوم اين دانشگاه مانع پيوستن دانشجويان داخل دانشکده و بيرون دانشکده شدند؛ با اين حال دانشجويان در جلوی درهای بسته شده به سردادن “يار دبستانی” و نيز سرود “به لاله در خون خفته” پرداختند.

در دانشگاه اميرکبير تهران هم تجمع روز ۱۶ آذر دانشجويان در پی حضور همزمان اعضای بسيج دانشجويی در محل، به درگيری کشيده شد و گزارش‌هايی مبنی بر بازداشت چند تن از دانشجويان منتشر شده است.

دانشجو نيوز گزارش داده که در تجمع امروز در دانشگاه اميرکبير دانشجويان قصد نمايش دادن عکس مجيد توکلی را داشتند که با حمله نيروهای بسيجی همراه شد. به نوشته اين سايت، درهای دانشگاه توسط نيروهای امنيتی و پليس محاصره شده و رفت و آمد دانشجويان توسط اين نيروها نيز کنترل می شد. همچنين برای قطع ارتباط فعالين دانشجويی با خارج از دانشگاه، اينترنت دانشگاه هم کاملا قطع شده بود.

سايت آينده هم گزارش داده که همزمان تجمع سکوت دانشجويان معترض در محوطه پارک مقابل دانشکده پليمر، بسيج دانشجويی اين دانشگاه نيز با برنامه دمامه‌زنی (طبل‌زنی جنوبی) تحت عنوان استقبال از ماه محرم، از ساعت ۱۱ صبح شماری از دانشجويان مقابل مسجد دانشگاه جمع شده و با مرثيه‌سرايی و سينه‌زنی و نيز در دست گرفتن پرچم و تراکت‌ها و نوشته‌هايی با شعار مرگ بر آمريکا و… به سمت تجمع‌کنندگان مزبور به راه افتادند. بر اساس اين گزارش، طيف معترضين شروع به سر دادن شعارهايی چون “يا حسين، مير حسين” دادند و در مقابل دانشجويان بسيجی شعار “لبيک يا حسين” دادند.

همچنين صدها نفر از دانشجويان دانشگاه هنر تهران نيز امروز تجمع اعتراضی برپا کردند. علی رغم فضای امنيتی بسيار شديد حاکم بر دانشگاه ها، در حدود ۳۰۰ نفر از دانشجويان دانشگاه هنر تهران تجمع اعتراضی برگزار کردند. اين دانشجويان در تجمعات خود به نشان همبستگی با دانشجويان زندانی سرود “يار دبستانی” سر دادند. تجمع اين دانشجويان معترض پس از يک ساعت بدون خشونت به پايان رسيد.

دانشجويان دانشگاه خواجه نصير هم با برپايی تجمع اعتراضی و پخش پوسترهايی از ميرحسين موسوی و ميلاد اسدی، روز دانشجو را پاس داشتتند. دانشجويان اين دانشگاه امروز حدود ساعت ۱۴ در دانشکده مکانيک دست به تحصن و تجمع اعتراضی زدند در اين تحصن که با سر دادن فرياد مرگ بر ديکتاتور همراه بود دانشجويان ضمن خواندن سرود يار دبستانی پوستر های ميرحسين موسوی را پخش ميکردند. اين در حالی است که جو دانشگاه خواجه نصير از روز ۹ آذر به شدت امنيتی شده است (به دليل تحصن برای سالروز ميلاد اسدی) و نيروهای حراست امروز از ورود برخی دانشجويان به دانشگاه جلوگيری کردند. نيروهای حراست و لباس شخصی از تجمع حتی گروه های ۲ نفره دانشجويان در صحن دانشکده برق جلوگيری می کردند. همچنين حضور افراد لباس شخصی نيز در کل دانشکده های اين دانشگاه به ويژه دانشکده برق مشهود بود.

در دانشگاه شيراز هم مراسم بزرگداشت ۱۶ آذر روز دانشجو با عنوان «آينده، دانشگاه و نقش دانشجو» و با مناظره صادق زيبا کلام استاد علوم سياسی دانشگاه تهران و ابراهيم فياض استاد علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد.

به گزارش ايسنا صادق زيباکلام در اين مراسم با اشاره به موضوع اين مناظره گفت: برگزاری اين مناظره در حالی که مراسم‏های ۱۶ آذر با محدوديت‌هايی مواجه است، جای تقدير دارد و بايد گفت مديريت دانشگاه خوب دل و جراتی داشته تا اين برنامه را برگزار کند.

وی با اشاره به نقش دانشجو و دانشگاه و نحوه تاسيس دانشگاه در ايران، تصريح کرد: از سال ۱۳۱۳ که دانشگاه توسط رضاشاه در ايران تاسيس می‏شود تا سال ۱۳۲۰ جنبش دانشجويی به آن معنايی که بايد وجود داشته باشد وجود ندارد؛ زيرا رضاشاه معتقد است هر کاری که انجام می‏دهم صحيح بوده و هرکس انتقاد هم کند به بيگانگان وابسته است.

وی ادامه داد: پس از به سلطنت رسيدن محمدرضا شاه او که ابهت پدر را نداشت فضا خود به خود باز شد و آن زمان حزب توده ايران، آثار اسلام مدرن و جنبش دانشجويی شکل گرفت و اين در حالی بود که ادبيات حزب توده بعد از گذشت چندين سال هنوز بين برخی تندروها رايج است و به آن اعتقاد دارند.

اين استاد دانشگاه افزود: جنبش دانشجويی به عنوان يک جنبش سياسی و اجتماعی نيز همچون روشنفکران، هنرمندان، نويسندگان و روزنامه‏نگاران دهه ۲۰ تحت تاثير حزب توده به ادبيات مارکسيستی رو آوردند و اين ادبيات تا کودتای ۲۸ مرداد رايج بود. بعد از کودتای ۲۸ مرداد فضای بسته خفقان در کشور ترويج يافت و شاه همه جا را به جز دانشگاه و حوزه علميه توانست متعلق به خود کند، اما از اواسط دهه ۴۰ شمسی به اين نتيجه رسيد که از طريق اعتراضات مدنی نمی‏توان به پيروزی رسيد و به سمت مبارزه مسلحانه پيش رفت و سرکوب ۱۵ خرداد مهمترين عامل بود که جنبش دانشجويی را به مبارزه مسلحانه هل داد.

وی ادامه داد: در جريان مبارزه مسلحانه جنبش دانشجويی دو تکه شد که يکی مارکسيستی و چريک‏های فدائی خلق نام گرفت و ديگری نيز قسمت اسلامی جنبش بود که سازمان مجاهدين خلق ايران نامگذاری شد و اين دو بعضا با هم همکاری می‏کردند و رژيم هم غافلگير شده بود که مبارزه مسلحانه عليه او شکل گرفته باشد، زيرا مخالفان رژيم بعضا اين روحانی و آن روشنفکر بود و به شدت اين جنبش مسلحانه را سرکوب کرد. جنبش دانشجويی نتوانست در مبارزه مسلحانه عليه شاه به جايی برسد و نهايتا مبارزه از جايی ديگر آغاز شد و به پيروزی رسيد.

وی گفت: ادبياتی که توسط حزب توده وارد جامعه ايران شد، مبانی اسلامی را مورد خطاب خود قرار نمی‏داد و بيشتر راجع به اقتصاد، عدالت و مبازه با امپريالسيم صحبت ‏کرد و اين ادبيات ميان مبارزان مسلمان نيز متدوال شده بود و در بين سازمان مجاهدين خلق نيز آموزش‏های مارکسيستی از همان سال ۴۴ جزو آموزش‏های سازمان بود. اما چيزی که کسی فکر آن را نمی‏کرد تمايل شماری از فعالان سازمان مجاهدين که بچه مسلمان بودند به سمت مارکسيست بود و نهايتا آن‌قدر مارکسيست رشد کرد که آن‌ها اعلام کردند مارکسيست شده‏ايم.

زيباکلام معتقد است: جنبش دانشجويی پس از انقلاب آرام آرام به دو دسته تقسيم شد که گروهی ابتدا با انتقاد و سپس کاملا مقابل انقلاب ايستاد و گروهی هم در انقلاب حل شد و پست‏های اجرايی دهه ۶۰ را در دست گرفت و عملا جنبش دانشجويی ناپديد شد. در دوره اول رياست جمهوری هاشمی رفسنجانی نطفه‏های اوليه جنبش دانشجويی باز شکل گرفت و بخشی از جنبش دانشجويی پيشين خود را مقابل سياست‏هايی از جمله سياست اقتصاد باز می‏ديد و به ناچار آن‌ها را از قطار مديريتی پياده کردند، اما سرکوب نکردند و به همه آن‌ها يک شغل دادند تا در نهادهای ديگر مشغول به کار باشند.

وی با اشاره به وضعيت جنبش دانشجويی در دوران رياست جمهوری خاتمی نيز تصريح کرد: جنبش دانشجويی ابتدا خود را حامی بی‌چون و چرای خاتمی می‏دانست اما اتفاقات ۱۸ تير ۷۸ سيلی بود به جنبش دانشجويی تا از خواب بپرد و اين سوال پيش بيايد که بايد از خاتمی همچنان حمايت کرد و کتک خورد يا منتقدانه با دولتش برخورد کرد.

وی ادامه داد: در دوره دوم رياست جمهوری خاتمی جنبش دانشجويی به يک سردی رسيد که کار سياسی را در احزاب دنبال کند و ديگر شايد دغدغه‏ای نباشد که جنبش بخواهد برای آن تلاش کند، اما پس از تير ۸۴ به نظر می‏رسد که باز داريم برمی‌گرديم به جای اول و جنبش دانشجويی دوباره در حال شکل‌گيری است.

اين استاد دانشگاه با تاکيد بر اين‌که «جنبش دانشجويی اجتناب‌ناپذير است» از ممانعت در تاسيس رشته‏های جديد علوم انسانی انتقاد کرد و گفت: تغيير در علوم انسانی يکبار در دهه ۶۰ تجربه شد، ولی جوابگو نبود و باز هم اين نکته را بايد گفت، همين دانشکده حقوق و علوم سياسی چند ده شهيد در سال‏های دفاع مقدس داشت و همين شهدا خروجی دانشگاه محمدرضا پهلوی بودند و همه نشان می‏دهد که استاد و محتوای درس نمی‏تواند جلوگير آرمان‏های فرد باشد.

ابراهيم فياض نيز با اشاره به تحولات جهانی، افزود: تحولات جهانی در حال رخ دادن بوده و هر کشوری نيز به دنبال سهم خود است و چه خوب اگر تاريخ ادوار گذشته را درک می‏کرديم و دانشجويان نقش خود را بهتر پيدا می‏کردند وضعيت بهتری داشتيم، اما متاسفانه در خواب غفلت هستيم.

وی خاطرنشان کرد: شيرازی‏ها دو دوره حکومتی داشتند که يکی در زمان هخامنشيان و ديگری در زمان زنديه بود و هر دوی اين حکومت دموکرات بوده و ای کاش دانشگاه شيراز اين دوره‏ها را بازتوليد می‏کرد و به اين نتيجه می‏رسيد که دلايل اين نوع حکومت‏ها چيست در حالی که در دوره قبل از انقلاب دانشگاه شيراز بازتوليد فرهنگی بالايی داشت و حال بايد پرسيد که بازتوليد فرهنگی او چقدر است و آيا می‌تواند نيازهای فرهنگی خاورميانه و حوزه خليج فارس که روزی قرار بوده مرتفع کند را برآورده سازد؟

وی افزود: ابتدا بايد بياييم برای خود مشخص کنيم آيا به جنبش دانشجويی نياز داريم يا خير؟ يا به طور مثال وقتی از دکتر شريعتی در اين مراسم سخن به ميان می‏آيد بايد اين نکته را بررسی کرد که آيا شريعتی سخنش تنها به آن دوره‏ای که زندگی می‏کرده و شرايط خاصی وجود داشته باز می‏گردد يا امروز هم می‏توان از آن استفاده کرد و به نظر من دانشجو ابتدا بايد خواسته خود را مشخص کند بعد ببيند با اين چيزهايی که در دست دارد می‏تواند کاری انجام دهد يا خير؟

اين استاد دانشگاه با بيان اين‌که «دانشگاه در ايران نيز همچون دانشگاه در کشورهای ديگر با پشتيبانی فلسفه شکل گرفت» گفت: فيلسوفان نياز فکری دانشگاه را تامين می‌کردند، اما جنبش دانشجويی از همان ابتدا مخالفت با نهاد دانشگاه را در برنامه خود قرار داد و جريان چپ دانشگاه به صورت روشن در مخالفت جريان فلسفه‏ای شاهنشاهی و سازمان دانشگاه قرار گرفت.

اين استاد دانشگاه ادامه داد: بارها از مجاهدين خلق شنيدم که اگر فدائيان اسلام نبودند چنين جريان‏هايی به وجود نمی‏آمد و فدائيان اسلام نهضت را شروع کردند و پس از آن نيز جريان‏های مبارزاتی کشور راديکال‌تر شد و انقلاب را پيش بردند.

وی با بيان اين‌که «متاسفانه از لحاظ تئوری با مشکل روبرو هستيم» تاکيد کرد: اگر دانشجو بخواهد جنبش داشته باشد بايد نقش خود را به خوبی بفهمد و بداند که به دنبال چه چيزی خواهد بود.