برآورد بيکاری ۱۷ درصدی ايران، رد برآورد دولت از بيکاری توسط کارشناسان، خبرآنلاين

سيد ابراهيم عليزاده ـ در شرايط سکوت مرکز آمار و اعلام خوش بينانه نرخ ۱۰ درصدی بيکاری توسط رييس جمهوری، برخی کارشناسان اقتصادی ايران اين نرخ را ۱۷ درصد و فعالان عرصه اشتغال حتی بيش از ۲۰ درصد برآورد کرده اند. اين نرخ ها مبين وجود بيش از چهار ميليون بيکار در کشور است.

وقتی آمارهای رسمی از سوی مراجع رسمی کشور اعلام نمی شود طبيعی است برآوردها بهترين جايگزين برای شاخص ها شوند و وقتی هم بعد از ۹ ماه سکوت مرکز آمار، ناگهان رييس دولت از کاهش چهار درصدی نرخ بيکاری کشور سخن می گويد فعالان اقتصادی و کارشناسان آن را نپذيرند. فراتر از اين، برآورد اين قشر نيز نشان می دهد که وضعيت بيکاری کشور در وضعيت چندان خوبی به سر نمی برد.

در حالی که رييس جمهوری از ايجاد بيش از يک ميليون و ۶۰۰ هزار شغل و کاهش نرخ بيکاری از ۶/۱۴ درصد فصل بهار به ۱۰ درصد در پايان سال ۸۹ خبر داده ، ۱۰ کارشناس اقتصادی کشور (هيات چشم انداز اقتصاد ايران) شامل استادان دانشگاه های کشور و مسئولان سابق کشوری، ميزان نرخ بيکاری کشور در سال گذشته را معادل ۱۷ درصد برآورد کرده اند.

از سوی ديگر وقتی به سراغ فعالان عرصه اشتغال کشور هم که می رويم مشخص می شود هيچ کدام نرخ بيکاری ۱۰ درصدی را قبول ندارند و برآورد آن ها حتی به بيش از ۲۰ درصد نرخ بيکاری در کشور هم می رسد.

برآورد چهار ميليون بيکار در کشور
برآورد نرخ بيکاری ۱۷ درصدی تعدادی از کارشناسان مبين اين است که با احتساب ۲۴ ميليون نفر جمعيت فعال در کشور، بيش از چهار ميليون نفر در ايران بيکار هستند. اين درحاليست که رييس جمهوری تعداد بيکاران کشور در شرايط فعلی را دو ميليون و ۴۰۰ هزار نفر اعلام کرده است.

اين فاصله آماری دولت با کارشناسان را می توان مربوط به باور نداشتن کاهش بيکاری در ماه های اخير دانست که يکی از فعالان بخش خصوصی در اين مورد می گويد: «در سال گذشته اگر نرخ رشد اقتصادی کشور در خوش بينانه ترين حالت سه تا چهار درصد هم بوده باشد باز هم اشتغال های ايجاد شده کفاف نمی دهد. چرا که همان طوری هم که در برنامه چهارم عنوان شده بود رشد سالانه هشت درصدی برای کشور لازم است و رشد اقتصادی چهار درصدی که بيکاری را کاهش نمی دهد.»

پدرام سلطانی اضافه می کند: «فکر نکنم در سال گذشته نرخ بيکاری کشور کاهش يافته باشد و از آن نرخ ۱۴ درصد اعلام شده در فصل بهار سال گذشته بيکاری کمتر شده باشد. برای امسال هم کاهش قابل ملاحظه نرخ بيکاری کشور بعيد به نظر می رسد، چرا که فضای اقتصادی کشور مجال افزايش فرصت های شغلی را نمی دهد. ايجاد شغل با اتکا به بودجه عمرانی کشور نيز موقت خواهد بود.»

يکی از اعضای کميسيون اجتماعی مجلس نيز تقريبا اين گونه اعتقاد دارد. به گفته علی موسوی، «نرخ بيکاری اعلامی موجود يک سوم يا يک دوم نرخ واقعی بيکاری است و در حقيقت بيکاری واقعی دو برابر نرخ اعلام شده است.» به عبارتی طبق اظهارات اين نماينده مجلس نرخ بيکاری کشور نه تنها کاهش نيافته، بلکه در حد دو برابر نرخ اعلام شده رييس جمهوری و بيش از ۲۰ درصد است.

«نرخ بيکاری بيش از ۲۰ درصدی» مورد تاييد عضو سابق شورای عالی اشتغال نيز است. داود قادری در گفت وگو با خبرآنلاين در اين مورد توضيح می دهد: «نرخ بيکاری بالاتر از عددهايی است که مرکز آمار و دولت ارائه کرده اند. چرا که اطلاعات وآماری که اين ها ارائه می دهند براساس بيکارها و جويندگان کار و احيانا برحسب مقرری بگيران بيمه بيکاری است اما يک سری افراد هم هستند که مشاغل کاذبی مانند دست فروشان دارند که اگر اين ها هم در آن محاسبات در نظر گرفته شوند آن وقت نرخ بيکاری بالای ۲۰ درصد است.»

از اين نرخ پايين تر، رقم های برآورد شده بالای ۶/۱۴ درصدی اعلام شده نرخ بيکاری توسط مرکز آمار در بهار سال ۸۹ است که يکی از اين افراد برآورد کننده عضو سابق شورای عالی کار است. اصغر برشان، در اين مورد اظهار می کند: «هرچند دولت اعلام کرده که در سال ۸۹ بيش از تعهدات خود شغل ايجاد کرده اما در تداوم اين شغل ها ابهام وجود دارد. آنچه که آمارها نشان می دهد با آنچه که در سطح جامعه ملموس است يک سری تناقض هايی وجود دارد که اگر شغل های پايدار و با تداوم را در مساله آمار اشتغال در نظر بگيريم، آن وقت نرخ بيکاری بالاتر از عددی است که مرکز آمار و دولت اعلام کرده است.»

عضو هيات رييسه اتاق ايران نيز تقريبا اين گونه نظر دارد. مسعود دانشمند در اين مورد بيان می کند: «در حال حاضر شغل های غيرمولد را هم در آمار شاغلان محسوب می کنند که اگر اين گروه را مدنظر قرار ندهيم، نرخ بيکاری بيشتر از ۱۰ درصد اعلام شده توسط رييس جمهوری خواهد بود. البته اين موضوع طبيعی هم است که وقتی برای بيکاران شغل ايجاد شد آن وقت کارهای غيرمولد به سمت مولد حرکت کنند. اما اگر کارهای غيرمولد را کنار بگذاريم، ميزان نرخ بيکاری کشورمان همان ۱۴ درصدی است که مرکز آمار پيش از اين اعلام کرده بود.» اما در اين ميان، نماينده کارگران در شورای عالی اشتغال برآورش رقمی پايين تر از نرخ های اعلام شده است. محمد روحی اعتقاد دارد نرخ بيکاری کشور بين ۱۱ تا ۵/۱۱ درصد است.

با در نظر گرفتن اين سخنان و برآوردها آنچه که می توان برداشت کرد ترديد در نرخ بيکاری اعلام شده دولت است که گويا اين رقم با آنچه کارشناسان و فعالان اقتصادی کشور برآورد دارند، فاصله فاحشی دارد.