مسئول اصلی افول جنبش سبز کيست؟ حميد فرخنده

نقد فعاليت‌ها و موضع‌گيری‌های "شورای هماهنگی راه سبز اميد" و ديگر اشخاص يا عوامل سياسی که در افت و خيزهای جنبش سبز مؤثر بوده و هستند در جای خود کاری است شايسته و حتی ضروری، اما نبايد نقش اصلی در حيات و تداوم جنبش‌ها که همانا حضور مردم در آن‌هاست را ناديده بگيرد

تبليغات خبرنامه گويا	[email protected]

ويژه خبرنامه گويا
[email protected]

عدم حضور و نمود خيابانی در سومين سالگرد جنبش سبز واکنش ها و تفسيرهای مختلفی از سوی هواداران و ناقدان اين جنبش در روزهای گذشته به دنبال داشته است. عده ای سرکوب حکومت، برخی در زندان بودن رهبران جنبش و گروهی نيز "شورای هماهنگی راه سبز اميد" را مقصر اصلی می دانند.
در اينکه دلايل فوق می توانند به نوبه ی خود و هر يک به سهم خويش در افول يا عروج دوباره ی جنبش سبز نقش داشته باشند، شکی نيست، اما ايراد در عمده يا اصلی دانستن هر يک از علل ياد شده است. اگر سرکوب حکومت وجود نداشت که اصولا بخش اصلی مشکل دمکراسی خواهان حل شده بود. روشن است که جنبش دمکراسی خواهانه يا حق طلبانه در جامعه ای شکل می گيرد که در آن دمکراسی وجود ندارد، حقوق اساسی مردم در آن رعايت نمی شود و قدرت مسلط دمکراسی خواهان و عدالت طلبان را به زندان می اندازد يا به طرق مختلف تحت فشار قرار می دهد و جنبش آنها را سرکوب می کند.

زندانی بودن رهبران نيز نمی تواند از دلايل اصلی افت يک جنبش باشد. در حقيقت اين جنبش ها هستند که رهبران خود را از زندان بيرون می آورند يا به تبعيد و انزوای آنها پايان می دهند.

اين جنبش ها و انقلاب ها هستند که رهبران خود را می سازند و نه برعکس. رهبری آيت الله خمينی در پيروزی انقلاب ايران بسيار مهم بود، اما اين جنبش انقلابی مردم ايران بود که او را از انزوای نسبی در نجف بيرون آورد و سرانجام باعث شد وی در قامت يک رهبر مذهبی سرشناس بعد از ۱۵ سال تبعيد به ايران بازگردد. نلسون ماندلا را نيز جنبش ضدآپارتايد مردم افريقای جنوبی و تحريم جهانی از زندان بيرون آورد و نه فردريک دوکلرک، آخرين نخست وزير نظام آپارتايد. وظيفه يا نقش ذاتی نظام های ديکتاتوری تبعيد کردن يا به زندان انداختن آزاديخواهان و عدالت جويان است. همانطور که وظيفه و نقش جنبش های دمکراسی خواهانه عقب نشاندن مستبدين و آزاد کردن زندانيان سياسی و يا رهبران زندانی خويش است.

اگر مردم از دعوت های "شورای هماهنگی راه سبز اميد" استقبال چندانی نمی کنند، اشکال نه در مواضع يا دعوت های اين شورا بلکه در آماده نبودن مردم در شرايط فعلی ايران و با توازن قوای کنونی برای پرداختن هزينه ی بيشتر است. آنان که "شورای هماهنگی راه سبز اميد" را متهم می کنند که دعوت اش به "تظاهرات سکوت" باعث عدم استقبال مردم از حضور خيابانی شده، بايد بتوانند برای اثبات ادعای خود ديگران را قانع کنند چگونه مردمی که حاضر نيستند هزينه ی حضور در "تظاهرات سکوت" را بپردازند، حاضر به شرکت در "تظاهرات همراه با شعار" که ريسک بيشتری دارد و هزينه بردارتر است، خواهند شد. اتفاقا بعد از تظاهرات ميليونی مردم در ۲۵ خرداد ۸۸ به همان ميزان که شعارها راديکال تر شد، هزينه ی شرکت در تظاهرات افزايش يافت و حضور مردم در تظاهرات خيابانی کم رنگ تر شد. سرانجام نيز تظاهرات سه ميليونی سکوت به تظاهرات چند صدنفره ی شلوغ تبديل شد.

نقد فعاليت ها و موضعگيری های "شورای هماهنگی راه سبز اميد" و ديگر اشخاص يا عوامل سياسی که در افت و خيزهای جنبش سبز موثر بوده و هستند در جای خود کاری است شايسته و حتی ضروری، اما نبايد نقش اصلی در حيات و تداوم جنبش ها که همانا حضور مردم در آنهاست را ناديده بگيرد.