محدودیت‌های تازه برای اتباع خارجی در ایران

دویچه وله: برخی رسانه‌های ایران از ممنوعیت فروش مواد غذایی و ارائه خدمات حمل و نقل به اتباع خارجی غیرمجاز در استان فارس خبر داد‌ه‌اند. کاردار افغانستان نیز به دلیل فضاسازی رسانه‌های افغانی به وزارت خارجه احضار شده است.

سایت کلمه روز شنبه ۱۰ تیر در گزارشی به نقل از روزنامه "عصر مردم"، چاپ شیراز، از محدودیت‌های تازه‌ای خبر داده که به زودی نسبت به مهاجران غیرقانونی در ایران اعمال خواهند شد. در این گزارش آمده که مسئولان دولتی در برخی استان‌ها، خدمات دهندگان حمل و نقل، فروشندگان مواد غذایی، نانوایی‌ها و تاکسی‌ها را موظف کرده‌اند به اتباع خارجی غیرمجاز سرویس ندهند و برای تشخیص غیرمجاز بودن آنها، کارت اقامت‌شان را طلب کنند.

این گزارش با استناد به شواهد موجود در استان فارس تهیه شده است. مسئولان دولتی این استان فروش کالا و مواد غذایی و ارائه خدمات عمومی و بهداشتی به اتباع خارجی غیرمجاز را ممنوع کرده و هشدار داده‌اند که با افراد خاطی به شدت برخورد می‌کنند.

اداره کل امور اتباع و مهاجران خارجی استانداری فارس در این مورد با مجمع امور صنفی، دانشگاه علوم پزشکی، سازمان صنعت، معدن و تجارت، نیروی انتظامی و مراجع قضایی استان هماهنگی‌های لازم را کرده است.

غلامرضا غلامی، مدیرکل اداره یاد شده دلیل این تصمیم را «آغاز فصل تابستان و منطقی بودن نگرانی کارشناسان بهداشت دانشگاه علوم پزشکی از شیوع بیماری‌های مسری به واسطه اتباع خارجی غیر مجاز» ذکر کرده که به علت ورود غیرقانونی «هیچکدام از مراحل قرنطینه را هنگام ورود به کشور طی نکرده‌اند.»

غلامی هم‌چنین از اصناف و مردم فارس خواسته که هنگام فروش کالا و ارائه خدمات به اتباع خارجی از آنها کارت اقامت بخواهند. وی گفته که اولویت با سوپرمارکتی‌ها، نانوایی‌ها و مکان‌هایی است که به رعایت بیشتر بهداشت فردی و اجتماعی نیاز دارند و کارفرمایان و صاحبان حرف و مشاغل در استان فارس، برای دور ماندن از عواقب قانونی این طرح کافی است قبل از ارائه خدمات، از هویت اتباع بیگانه با رویت کارت و مجوز اقامت قانونی آنها اطمینان یابند.

به تاکید غلامی هر یک از شهروندان ایرانی نیز برای اطمینان از ناقل (بیماری) نبودن اتباع خارجی در اماکن عمومی در اتوبوس‌ها یا صف نانوایی‌ها می‌توانند مشخصات هویتی آنها را مطالبه و رویت کنند!

دو هفته پیش نیز مدیرکل اتباع و مهاجران خارجی استانداری خوزستان از ممنوعیت حمل و نقل و جابجایی اتباع خارجی غیرمجاز و مجازات رانندگان و شرکت‌های مسافربری خاطی سخن گفته بود. حسین دهدشتی به ایسنا گفته بود که این مجازات در مرحله اول توقیف خودرو و معرفی راننده متخلف است.

افغان‌ها بیشترین تعداد اتباع خارجی در ایران را تشکیل می‌دهند. هرچند دستکم ۱۰۰ هزار مهاجر عراقی در این کشور به سر می‌برند اما به نظر می‌رسد که راهکارهای اخیر عمدتا متوجه آنها باشد.

آمار دقیقی از تعداد مهاجران افغانی در ایران وجود ندارد اما گفته می‌شود که حدود سه میلیون مهاجر "مجاز" و "غیرمجاز" افغانی در این کشور زندگی می‌کنند. مقام‌های ایرانی می‌گویند تنها یک سوم این مهاجران شناسایی شده و مدرک اقامت دارند.

احمد حسینی، مدیرکل امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور ایران در آخرین اظهارنظر گفته است: «چنانچه افغان‌های مقیم ایران تا پایان شهریور سال آینده خورشیدی به کشورشان بازنگردند، برنامه‌های جدیدی در مورد آنان اعمال می‌شود.» زندگی مهاجران در اردوگاه‌ها بخشی از این برنامه‌هاست.

چندی پیش نیز خبرگزاری مهر فهرستی از شهرها و استان‌های کشور را منتشر کرد که مهاجران افغان حق سکونت در آنها را ندارند. این استان‌ها شامل تهران، اصفهان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، مشهد، مازندران، کرمان، فارس، خراسان، سمنان، قم، قزوین، خوزستان، زنجان، ایلام، البرزز گیلان و لرستان هستند.

به گفته مدیرکل امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور سه استان تهران، خراسان و اصفهان میزبان بیشترین تعداد مهاجران افغان هستند.

اتباع غیرایرانی در ایران با تبعیض تحصیلی نیز روبرو هستند. وزارت علوم ایران صرفنظر از آن دسته مهاجران "غیرمجاز" که امکان ثبت نام در مدارس ابتدایی را هم ندارند، پذیرش این گروه در رشته‌هایی چون فیزیک اتمی، مهنسی هسته‌ای، مهندسی فناوری اطلاعات‌، مهندسی هوافضا و مهندسی شیمی در آزمون سراسری سال ۱۳۹۱ را ممنوع اعلام کرده است.

موضع‌گیری مقامات دولتی ایران در قبال مهاجران افغان بدون واکنش نمانده است. بسیاری شهروندان ایرانی به دستورالعمل‌هایی چون ممنوعیت حضور افغان‌ها در مراسم سیزده بدر در اصفهان اعتراض کرده و آن را "افغان ستیزی" خوانده‌اند.

این رویکردها در رسانه‌های افغانستان و محافل افغان‌های مقیم اروپا و امریکا نیز مورد نقد قرار گرفته‌اند.

هم‌زمان با اعلام محدودیت‌های تازه برای "اتباع خارجی غیرمجاز" در ایران، خبرگزاری مهر از احضار کاردار افغانستان به وزارت خارجه جمهوری اسلامی نوشته است. دلیل این احضار «فضاسازی منفی برخی رسانه‌های افغانستان در مورد نحوه برخورد ایران با اتباع غیرمجاز افغانی و قتل یک دختر جوان توسط یکی از افاغنه در استان یزد» عنوان شده است.