در نمايش مستند «جفت شيش» درباره‌ی مسعود كيميايی، كيميايی: فيلم بسيار بدي بود، ايسنا

مسعود كيميايي براي تماشاي مستند «جفت‌ شيش» ميهمان جشن تصوير سال شد.

به گزارش خبرنگار سينمايي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، شامگاه گذشته ـ پنج‌شنبه 28 آذرماه ـ فيلم مستند «جفت‌ شيش» ساخته‌ي روبرت صافاريان و احمد ميراحسان كه مستندي است درباره‌ي مسعود كيميايي در جشن تصوير هنرمند به نمايش درآمد و پس از آن مسعود كيميايي، جهانبخش نورآيي (منتقد)، سيف‌الله صمديان (برگزار‌كننده جشن تصوير سال) به‌همراه دو كارگردان فيلم گردهم آمدند تا درباره‌ي اين فيلم به گفت‌وگو بپردازند.

درابتداي اين نشست سيف‌الله صمديان ساخت فيلم درباره‌ي شخصيتي مانند كيميايي را امري بسيار دشوار دانست و گفت: در واقع نمي‌توان با ساخت يك فيلم براي اين موضوع خط پاياني قائل شد و به‌طور كل ساخت فيلم مستند درباره‌ي زندگي يك فرد نيازمند جرأت فراوان است.

اما خود مسعود كيميايي، معتقد است: اين فيلم، فيلم بسيار بدي بود و در آن دوربين سرگردان بود. همين جاست كه مي‌فهميم سينما، كاري سخت است چرا كه اين فيلم حتي چند مصاحبه ساده را نتوانسته به‌خوبي فيلمبرداري كند.

او ادامه داد: از سوي ديگر در فيلم چند نظر تند‌وتيز گنجانده شده است و براي صحبت‌ درباره‌ي فردي كه سال‌هاست در سينما مشغول است، سراغ برخي افراد رفته‌اند كه سن‌وسال آنها به مراتب كمتر است و شايد سابقه‌ي چنداني نداشته باشند. از آنجا به بعد هم به نظر مي‌رسد نظر شخصي فيلمساز وارد فيلم شده است و شايد اگر خود ما، يكي از اين خطاها را انجام دهيم به‌شدت مورد انتقاد همين دوستان منتقد قرار بگيريم.

كارگردان «حكم» هم‌چنين اظهار كرد: يك‌بار چندي پيش كارگردانان اين فيلم نسخه‌اي از آن را براي من فرستادند، اما به‌دليل كيفيت نامناسب من آن را تماشا نكردم و امشب اولين‌باري است كه اين فيلم را ديدم و متوجه شدم مسائلي كه در فيلم مطرح شده بود، غير از آن چيزي است كه قرار بود، انجام بشود.

كيميايي ادامه داد: به‌راستي فيلم ساختن درباره‌ي يك فرد وجدان بسياري مي‌طلبد، تا فيلمساز در حذفياتي كه در فيلمش انجام مي‌دهد به شخصيت آن فرد لطمه‌اي نزند.از طرف ديگر آيا دراين فيلم لازم نبود به غير از ابراهيم گلستان، سازندگان اين فيلم سراغ افراد ديگري هم بروند؟! درحالي‌كه ابراهيم گلستان، «گوزن‌ها» را نديده و پس از «گوزن‌ها» هم هيچ يك از فيلم‌هاي مرا نديده است. يا درجاي ديگر از فيلم تهمينه ميلاني، مي‌گويد كه

«سرب» را دوست ندارم و همين يك جمله مي‌شود اظهار‌نظر قطعي فيلم درباره‌ي اين فيلم، اما آنهايي كه

«سرب» را دوست دارند، به‌شيوه‌ي ديگري فكر مي‌كنند بنابراين كارگردان مي‌توانسته از نظر آنها نيز بهره بگيرد.

كارگردان «ضيافت» درادامه گفت: مي‌توان دريك فيلم از نظر ده نفر استفاده كرد و باتوجه به نظر آنها به نتيجه رسيد، اما به نظر مي‌رسد مواردي كه دراين فيلم مطرح مي‌شود، باتوجه به انتخاب‌هاي صورت‌گرفته، بسيار سردرگم است.

احمد ميراحسان يكي از كارگردانان اين فيلم و منتقد سينما هم دراين نشست درپاسخ به اظهارات كيميايي گفت: من از كيميايي بسيار ممنونم كه حرف خود را صريح و راحت بيان كرد و معتقدم تمام اين موارد بايد براي ما درس باشد. اما به نظر من، او از چنان جايگاه محكمي برخوردار است كه هيچ نوعي از داوري تماشاگران اين فيلم به جايگاه او خدشه‌ وارد نمي‌كند. من خود نيز با فيلم‌هاي او بزرگ‌شده‌ام و معتقدم او يكه‌تاز دهه 40 و 50 بوده است. خود من نيز اگرچه نتوانستم باهمه فيلم‌هاي او ارتباط برقرار كنم، اما 2 الي 3 فيلم او را دوست مي‌دارم.

دراين فيلم هم سعي كرده‌ام، واقعيت را به‌تصوير بكشم و جوي كه برعليه او ايجاد شده را نيز به تصوير بكشم و بگويم كه اين‌گونه نيست.

او ادامه داد: كيميايي حق دارد كه اين فيلم را دوست نداشته باشد، اما حرف‌هايي كه دراين فيلم درارتباط با او بيان شد، موجب شد كه خود من بعد از اين فيلم احساس دوستي بيشتري با او داشته باشم . اكنون معتقدم، كيميايي در جامعه بسيار بد داوري مي‌شود.

ميراحسان درباره‌ي اظهارات ميلاني در فيلم هم عنوان كرد: تهمينه ميلاني شديد‌ترين دفاع را از كيميايي كرد. اما با اين حال كيميايي تنها يك جمله منفي او را در نظر دارد. گناه اين فيلم آن است كه منصف است. از ابتدا هم هنگامي كه به او گفتم كه در فيلم با گلستان و حميد‌رضا صدر مصاحبه كرده‌ام، اظهار نارضايتي كرد. اما من همانجا هم به او گفتم كه قصد ندارم فيلمي تبليغاتي براي او بسازم. اين فيلم در قالب مثلثي شكل مي‌گيرد كه يك ضلع آن جامعه، ضلع ديگر خود كيميايي و ضلع سوم فيلم‌هاي اوست و من درساخت آن باتمام وجود سعي كرده‌ام كه منصف باشم. من همان دوربين سرگردان را ترجيح مي‌دهم و دوست دارم ببينم در مواقع مختلف سراغ ناراحتي‌ها و خوشحالي‌هاي افراد برود. درهرحال اين فيلم اصلا فيلم بددلي نيست و اصلا اين مساله را نمي‌پذيرم. اما در مقايسه با كيميايي كه تحمل نقد را ندارد، نخواستم دراين چارچوب به سينمايش نگاه كنم.

ميراحسان در بخش ديگري از صحبت‌هايش هم درباره‌ي وجه تسميه اين فيلم گفت: همان‌طور كه درابتداي فيلم مي‌بينيد، اين نام از درون صحبت‌هاي خود كيميايي انتخاب شد و علت آن هم جذابيت آن است. حال اگر اين نام در ذهن عده‌اي اين مساله را ايجاد مي‌كند كه به‌عنوان مثال فيلم‌هاي او بي‌دليل و از روي شانس خوب بوده، اين ضعف كار است.

روبرت صافاريان ديگر كارگردان اين فيلم هم دراين نشست گفت: از نظر كيميايي اين فيلم هم مشكل فني دارد و هم منصف نيست. درباره‌ي مورد اول، بهتر آن است كه ما تنها گوش كنيم و بعدها روي آن فكر كنيم. اما در مورد منصف‌بودن شايد اين فيلم تنها فيلمي باشد كه درباره‌ي يك شخصيت ساخته مي‌شود و پر از تمجيد و تعريف نيست. از نظر من هم بزرگترين خدمت به يك هنرمند، نقد درست اوست. ما نيز دراين فيلم تلاش كرديم كه فيلم صرفا نظر ما نباشد.

او افزود: من اگر قرار بود نظر خود را درباره‌ي سينماي كيميايي بگويم مي‌توانستم آن را همانند قبل بنويسم. از سوي ديگر، از نوشته‌هاي من و ميراحسان نيز معلوم بود كه ما از هواداران سينماي كيميايي به‌شمار نمي‌رويم. اما ما دراين فيلم تنها سعي كرديم كه انصاف را رعايت كنيم و تنها قصد داشتيم نظرات مختلفي كه درباره‌ي او وجود دارد را بيان كنيم.

صافاريان ادامه داد: تاكنون نيز، هرگاه من نظر بينندگان اين فيلم را پرسيده‌ام، آنهايي كه طرفدار كيميايي بوده‌اند، گفته‌اند كه از فيلم بدشان نيامده و آنهايي هم كه نسبت به او نظري منفي داشته‌اند، اظهار كرده‌اند كه با ديدن اين فيلم ديد بهتري نسبت به او يافته‌اند.

او درعين حال اذعان كرد: البته من فكر مي‌كنم كه چالش اصلي مستند‌سازي آن است كه مستند‌ساز درباره‌ي موضوعاتي فيلم مي‌سازد كه درباره‌ي آنها نظر دارد. هم‌چنين تدوين هم مساله بسيار حساسي است كه من به شخصه دراين فيلم بسيار حساب‌شده روي تدوين آن كار كردم.

جهانبخش نورآيي منتقد حاضر دراين نشست هم عنوان كرد: نكته بسيار مهمي كه در سينماي كيميايي وجود دارد، آن است كه او در پي به تصوير كشيدن واقعيات و حقايق نيست و براي او جنبه‌ي سينمايي‌بودن اهميت بيشتري دارد و شايد تمام سوء‌تفاهم‌هايي هم كه طي اين سال‌ها ايجاد شده به‌همين دليل است.

او ادامه داد: البته بايد توجه داشته باشيم كه ما درتحليل واقعيت هم مانده‌ايم، چه برسد به اصل واقعيت. اما با اين حال گاه چون واقعيت‌هاي مورد شناخت خود را دراين فيلم‌ها نمي‌بينيم، احساس مي‌كنيم اين فيلم‌ها تحريف‌ شده‌اند و شايد به‌همين دليل است كه عده‌اي مي‌گويند سينماي كيميايي افول كرده است.

نورآيي افزود: اما كيميايي با «حكم» دوباره به جايگاه خود بازگشت و من دراين‌باره به يكي از دوستانم مي‌گفتم كه ما بارها كيميايي را كشتيم، اما همان‌كه آمديم او را چال كنيم ديديم كه او سالم و سرحال است و من هنوز انتظار دارم روز‌به‌روز آثار بهتر و برجسته‌تري از او ببينيم.

او هم‌چنين به برخي ايرادات بني‌اسرائيلي كه منتقدان از سينماي كيميايي گرفته‌اند اشاره كرد و گفت: گاه منتقدان باعث مي‌شوند كه گوشت تن فيلمساز بريزد كه قرار است منتقدان با آبروي او چه كنند.

اين منتقد درباره‌ي اين فيلم هم اظهار كرد: من با ديدن اين فيلم احساس كردم كه با دنياي تازه‌تري از كيميايي آشنا شده‌ام و اين دنيا برايم جذاب بود، اما من هم معتقدم كه در بيان فيلم تعادل وجود نداشته است.

نورآيي در بخش ديگري از صحبت‌هايش نيز عنوان كرد: گاه دوستان منتقد از شدت تعريف برضد يك كارگردان كار مي‌كنند. من هم فكر مي‌كنم منظور كيميايي از اين انتقادات اين نيست كه فيلمي درتعريف بسازيد، اما قطعا اگر دراين موارد وجوه اشتراك را درنظر بگيريم قطعا به نفع سينما خواهد بود.