روزهايی که به تعطيلات می‌گذرد، گزارش از تعطيلات در جامعه ايران، آفتاب

آفتاب - گروه اجتماعی: نوروز نزديک شد و شوق تعطيلی بلند مدت دوباره خيابانها را بيش از پيش در هم ريخت. تعطيلات ۱۵ روزه نوروز امسال دوباره همان سوال هميشگی را در ذهن می آورد؛ که آيا چنين تعطيلات بلند مدتی چرخ های اقتصادی کشور را متوقف نمی کند؟

پس از آنکه در سال ۱۳۸۴، دولت نهم بدون هيچ برنامه ريزی و به ناگاه، تعطيلات را پس از عيد فطر، آن هم به تقليد از برخی کشورهای منطقه همچون افغانستان، پاکستان و... به سه روز ارتقا داد، شيرينی بهره مندی از تعطيلات بلند مدت و غيره منتظره را در کام مردم نشاند.

گرچه نتيجه اين تعطيلی ناگاه، ترافيک سنگين در جاده های منتهی به شهرهای بزرگ به خصوص تهران بود، اما اوضاع به گونه ای شد که در هر فرصت مشابهی بسياری منتظر اعلام تعطيلات رسمی از سوی دولت شدند.

اين کار سبب شد تا سر و صداها در اعتراض به افزايش نابجای تعطيلات و کاهش کارايی بالا بگيرد. ضمن اينکه پيش از اين نيز در مورد زياد بودن ميزان تعطيلات در کشور بحثهای مختلفی از سوی مسوولان مطرح شده و لزوم بازنگری و تقليل آن، گوشزد شده بود. حتی مقام معظم رهبری هم در اين باره هشدارهايی داده بودند.

اما نه تنها اين کار صورت نگرفت، بلکه، برای چندمين بار، دولت با ارسال و صدور بخشنامه های مختلف، روزهای بين دو تعطيلی را برای مدارس و مراکز مشابه تعطيل اعلام و تاکيد می کرد: «مديران اجرايی با درخواست مرخصی کارکنان برای روزهای بين تعطيلات موافقت کنند».

و جالب اينجاست؛ درحالی که در پی مصوبه های مختلف هيات وزيران مردم هر هفته منتظر تعطيلی جديدی بودند؛ غلامحسين الهام سخنگوی دولت اعلام می کرد: «اگر مجلس تصميمی در اين خصوص اتخاذ کند، دولت با آن موافق است. تعطيلات رسمی نيازمند تصويب مجلس است که درباره آن، اختلاف‌نظرهايی وجود دارد و به هر حال، مجلس بايد اين امر را تصويب کند. دولت تنها می‌تواند اجازه گرفتن مرخصی به کارمندان دولت را اعمال کند. »

۲۵ روز تعطيل

بعد از انقلاب اسلامی تعطيلات رسمی کشور به شکل قابل ملاحظه ای افزايش پيدا کرد.

تقريبا همه قوانين و مصوبه های پس از انقلاب اسلامی، سبب افزايش روزهای تعطيل رسمی کشور شد، به طوری که روزهای تعطيل رسمی از ۱۵ روز در سال ۱۳۵۸ به ۲۵ روز رسيد که اين افزايش قطعا پيامدهای فراوان اقتصادی و اجتماعی به دنبال داشت.

تعطيلات رسمی در دنيا به سه گروه تقسيم می شوند. گروه اول تعطيلات ملی هستند که عموماً منشا تاريخی – فرهنگی داشته و در کشورهايی که قدمت تاريخی بيشتری دارند بيشتر مشاهده می‌شوند. تعداد تعطيلات ملی در کشورهايی همچون چين، ژاپن، ايتاليا و ايران بيشتر از ساير کشورها است.

گروه دوم تعطيلات مذهبی است که ريشه در اعتقادات دينی ملت‌ها دارند. اين گونه تعطيلات نيز در کشورهايی که تمايلات مذهبی قوی‌تری دارند؛ بيشتر مشاهده می‌شود. کشورهايی همچون سوئد، نروژ، دانمارک، پرو و ايران در گروه کشورهايی قراردارند که بيشترين تعطيلات مذهبی را به خود اختصاص داده‌اند.

گروه ديگر تعطيلات حکومتی است که ارتباط نزديکی با رژيم‌های حکومتی کشورها دارند. بررسی‌ها نشان می‌دهد کشورهايی که انقلاب های متعددی در آنها رخ داده است يا به تازگی حکومت و رژيم سياسی جديد در آنها مستقر شده است؛ تعطيلات حکومتی بيشتری دارند. کشورهايی همچون پورتوريکو، کنگو، کوبا، شيلی و کلمبيا جزو کشورهايی هستند که بيشترين تعطيلات حکومتی را دارند. در کشور ما نيز به دليل استقرار حکومت جمهوری اسلامی از سال ۱۳۵۷ تعداد تعطيلات حکومتی افزايش داشته است.

تعداد تعطيلات ملی در ايران ۵ روز محاسبه شده که کمی نسبت به متوسط جهانی آن، که ۱۷/۵ روز است، کمتر است. تعطيلات حکومتی در ايران نيز ۵ روز است؛ در صورتی که متوسط جهانی اين گروه از تعطيلات ۶۹/۳ روز است.

اين در حالی است که ميزان تعطيلات رسمی درکشورهايی چون؛ مغولستان پنج روز، در هند هفت روز، در پاکستان و مراکش هشت روز، در آمريکا، ايرلند، ايسلند و قطر نه روز، در لسوتو (آفريقا) ده روز، در استراليا يازده روز، در آمريکای جنوبی، ايتاليا، فرانسه، اردن، ترکيه و مصر دوازده روز، در اتريش و گويانا (آمريکای جنوبی) سيزده روز و در ژاپن چهارده روز است.

از آنجايی که ساماندهی تعطيلات رسمی و نيمه‌رسمی کشور با چشم‌انداز کاستن از پيامدهای منفی تعطيلات طولانی، يک ضرورت اقتصادی به نظر می رسد. سال هاست که موافقان و مخالفان فراوانی حول و حوش آن به تبادل نظر پرداخته اند.

بر اساس آمار در صورت کاهش پنج روز از تعطيلات رسمی کشور بيش از هفت هزار ميليارد ريال از هزينه های دستمزدی که بابت روزهای تعطيل رسمی به اقتصاد کشور تحميل می‌شود کاسته خواهد شد.