رمان "کلنل" دولت آبادی در شهر وايمار، گفتگوی شيرين جزايری با محمود دولت آبادی، نويسنده و بهمن نيرومند، مترجم رمان، دويچه وله

بخش‌هايی از "کلنل"، رمان جديد محمود دولت‌آبادی، در جلسه‌ای در روز ۱۲ اکتبر با حضور علاقه‌مندان ايرانی و آلمانی در وايمار با حضور نويسنده و مترجم اثر، بهمن نيرومند، قرائت شد. اين رمان تنها به زبان آلمانی منتشر شده است.

محمود دولت آبادی برای شرکت در نمايشگاه کتاب فرانکفورت به آلمان سفر کرده است. دويچه‌وله با او و دکتر بهمن نيرومند درباره ويژگی‌های رمان "کلنل" گفت‌وگو کرد.

دويچه وله: آقای دولت‌آبادی، چه شد که رمان "کُلنل" را در آلمان به چاپ رسانديد؟

محمود دولت‌آبادی: با کمال تأسف، امکان انتشار اين کتاب در تهران هنوز فراهم نشده و از جهتی که من برای آثارم قرارداد با ناشر سوييسی دارم، بالاخره به اين نتيجه رسيديم حالا که در آنجا انتشار پيدا نمی‌کند، در آلمان انتشار پيدا بکند. اين اتفاق افتاد و حالا هم که من به اين خاطر در خدمت شما هستم.

آقای نيرومند، شما چه شد که در ميان کتابهای آقای دولت‌آبادی اين کتاب را برای ترجمه به آلمانی انتخاب کرديد؟
بهمن نيرومند: ببينيد، وقتی من اين اثر آقای دولت‌آبادی را خواندم، واقعاً يک حالت عجيبی پيدا کردم. در من بسيار تأثير عميقی گذاشت، برای اينکه واقعاً يکی از آثار برجسته‌ی ادبيات فارسی است و فکر می‌کنم بين کارهای خود آقای دولت‌آبادی هم بهرحال اين يک کار خاص است. کارهای ايشان همه‌اش ارزشمند است، ولی اين کارشان، واقعاً من فکر می‌کنم که می‌شود به راحتی گفت، شاهکار است!

آقای دولت‌آبادی، در ايران همکاران، دوستان شما و کسانی که در اين زمينه کار می‌کنند و قلم می‌زنند، چه واکنشی داشتند وقتی که شنيدند شما رمان‌تان را در آلمان به چاپ رسانده‌ايد؟
محمود دولت‌آبادی: در کشور ما مدتی‌است که ديگر در زمينه‌های فرهنگی واکنش جدی وجود ندارد. برای اينکه مسايلی در زندگی مردم می‌آيد و جاری می‌شود که اهميت‌اش بيشتر از آن است که کتابی به زبان آلمانی منتشر شده و مثلاً در زبان فارسی نشده است. آنچه من برخورد می‌کنم و می‌بينم، اين که افراد به من که می‌رسيدند می‌گويند فارسی‌اش کی درمی‌آيد؟ همين. و من هم می‌گويم اميدوارم دربيايد و همين قدر می‌توانم بگويم که ترجيح می‌دهم به زبان فارسی در ايران منتشر بشود. تکرار می‌کنم، و نه به زبان فارسی در بيرون از ايران.

آقای دولت‌آبادی، می‌توانم از برنامه‌هايتان در ايران بپرسم؟ چه کارهايی را الان در دست داريد؟
محمود دولت‌آبادی: راستش، من مدتی‌است که در ايران بيشتر در ذهنم زندگی می‌کنم و هيچ برنامه‌ی خاصی ندارم. بيشتر يکی دوتا کلاس به من داده شده که عمدتاً در باب ادبيات و شاهنامه است که اگر بگويم کار، يعنی آن هفته‌ای دو تا سه‌ـ چهارساعت که دچار آن کار شاهنامه هستم و ديگر کار خاصی ندارم. مگر اينکه پيش بيايد و چيزی هم بنويسم.

آقای نيرومند، می‌توانيد از ويژگی‌های ديگر اين کتاب برای من بگوييد که مورد توجه بويژه خوانندگان آلمانی قرار گرفته است؟
بهمن نيرومند: اين کتابی است که اولاً محتوايی خيلی غنی دارد. محتوايش هم در واقع برخورد با صدسال تاريخ ايران است، نه برخورد سياسی سطحی، بلکه در واقع رجوعی است به عمق جامعه‌ی ما. به نظر من، ما چنين اثری تا بحال، تا آنجايی که من اطلاع دارم، در ادبيات فارسی نداشته‌ايم که تا اين حد عميق به مسايل فرهنگی و زيربنای فرهنگی جامعه رجوع بکند. بعد هم تکنيک داستان است که واقعاً استادانه انجام گرفته است. چون شما تمام مدت در انتظار يک خبر جديد هستيد و آدم نمی‌تواند به هيچ نوع تا آخر کتاب نفسی راحت بکشد و بعد زمان اين رمان است که واقعاً شاهکار است.

مصاحبه‌گر: شيرين جزايری
تحريريه: کيواندخت قهاری