تحليل ورايتي از نامزدهاي بخش هاي اصلي جوايز اسکار - پيشتازي مستقل ها، اعتماد

ايان بلر / ترجمه؛ سيدعلي افتخاري

مراسم هشتاد و دومين دوره جوايز اسکار هفتم مارس (16 اسفند) در کداک تيه تر لس آنجلس برگزار مي شود و استيو مارتين و الک بالدوين مجريان مراسم اين دوره هستند. امسال براي اولين بار از سال 1943 تاکنون 10 فيلم در بخش اسکار بهترين فيلم رقابت مي کنند. در اين بين فيلم افسانه علمي «آواتار» ساخته جيمز کامرون و «قفسه درد» به کارگرداني کاترين بيگلو که داستان آن در عراق روي مي دهد، هر يک در 9 رشته شامل بهترين فيلم و بهترين کارگرداني نامزد دريافت جايزه هستند.

«نقطه کور»، «منطقه 9»، «يک آموزش»، «لعنتي هاي بي آبرو»، «پرشس»، «يک مرد جدي»، «بالا» و «روي هوا» در کنار «آواتار» و «قفسه درد» نامزدهاي بخش بهترين فيلم را کامل مي کنند. کامرون و بيگلو هر دو براي فيلم هاي خود نامزد اسکار بهترين کارگرداني هستند و لي دانيلز براي «پرشس»، جيسن ريتمن براي «روي هوا» و کوئنتين تارانتينو براي «لعنتي هاي بي آبرو» ديگر نامزدهاي اين بخش را تشکيل مي دهند. چهار بخش بازيگري در کنار رشته هاي بهترين فيلم بلند انيميشن و مستند از ديگر بخش هاي مهم اسکار هستند. آنچه در ادامه مي آيد تحليلي درباره نامزدهاي امسال اين بخش هاست.

رقابت برندگان قبلي با بازيگران تازه کار

ترکيب بازيگران قديمي و جديد اين بخش از رقابتي جدي خبر مي دهد. در يک سو با دو بازيگر قديمي روبه رو هستيم؛ مريل استريپ که براي حضوري بازيگوشانه در کمدي سبک «جولي و جوليا» براي شانزدهمين بار نامزد دريافت جايزه شده و رکورد خود را شکسته (او براي دو فيلم «انتخاب سوفي» و «کريمر عليه کريمر» برنده اسکار شده) و هلن ميرن (برنده اسکار براي فيلم «ملکه») که اين بار نقش يک کنتس و همسر لئو تولستوي با فيلم «آخرين ايستگاه» بازگشته است. اين فيلم به سال آخر زندگي غول دنياي ادبيات مي پردازد.

در سوي ديگر دو بازيگر تازه کار با دو فيلم مستقل حضور دارند که هر دو اولين بار است نامزد اسکار مي شوند؛ گابوري سيديبه که در اولين تجربه سينمايي خود به نقش قهرمان فيلم «پرشس» که يک دختر نوجوان بسيار چاق، افسرده و آزارديده است، حضوري کامل و بي عيب و نقص دارد. همين طور کري ماليگان ستاره بريتانيايي جوان فيلم «يک آموزش» که داستاني درباره بلوغ يک نوجوان در سال هاي 1960 است. او در اولين حضور خود در نقش اصلي يک فيلم مقابل بازيگراني چون اما تامپسن و پيتر سارسگارد به هيچ عنوان کم نمي آورد. جايي در وسط رينگ، ساندرا بولاک قرار دارد که او نيز اولين بار است نامزد اسکار مي شود و به لطف فيلم هاي موفقي چون بلاک باستر 164 ميليون دلاري «پيشنهاد» و حضور اسکاري خود در درام فوتبالي «نقطه کور» سال بسيار خوبي را پشت سر گذاشت. «نقطه کور» که بر مبناي داستاني واقعي ساخته شده تاکنون 230 ميليون دلار فروش داشته است.

انبوهي از نقش آفريني هاي عالي

شخصيت هاي تنها و تنهايي ويژگي تمام اين نقش آفريني هاست، اما هيچ يک از آنها به اندازه حضور غم انگيز جرج کلوني (برنده اسکار براي فيلم «سيريانا») به نقش يک فرد بي روح و خوش لباس، اما در نهايت خودآگاه در درام انساني «روي هوا» نيست. او در اين فيلم نقش مردي دائم در حال سفر را بازي مي کند که از سفر در ارتفاع 30 هزار پايي لذت مي برد.

جف بريجز در فيلم «قلب ديوانه» به نقش يک خواننده موسيقي محلي الکلي که مدت هاست به آخر خط رسيده، يک مرد تنهاي ديگر در ميان جمعيت است. بازيگر قديمي که سابقه چهار نامزدي اسکار در کارنامه دارد، تمام جزييات اين شخصيت از نواختن گيتار گرفته تا خواندن ترانه را به تصوير مي کشد.

شخصيت کالين فيرث در «يک مرد تنها» هم فردي تنهاست. او در اين فيلم يک استاد دانشگاه همجنس باز است که وقتي دوست خود را پس از 16 سال از دست مي دهد، به فکر خودکشي مي افتد. فيرث براي اولين بار نامزد اسکار شده است. جرمي رنر هم در «قفسه درد» نقش يک مرد تنهاي ديگر را دارد؛ يک خنثي کننده بمب که در گروه خود فردي تنهاست و زندگي اش به مو بسته است. نقش آفريني بسيار خوب او اولين نامزدي اسکار را برايش به همراه داشته است. نلسون ماندلاي فيلم «شکست ناپذير» با بازي مورگان فريمن شايد خيلي آدم تنهايي به نظر نرسد، اما او سال هايي را در زندان انفرادي گذراند و فريمن (برنده اسکار براي «عزيز ميليون دلاري») در تک تک صحنه هاي فيلم اين حس را منتقل مي کند.

دو بازيگر «روي هوا»؟

اين بخش به خاطر رقابت اولي ها (همه نامزدها به جز پنه لوپه کروز تازه کارهاي اسکار هستند) و نامزدي دو بازيگر فيلم «روي هوا» مورد توجه است. ورا فارميگا در اين فيلم نقش زني را بازي مي کند که به اندازه خود کلوني عشق پرواز دارد و او را وامي دارد در مورد نگرش بدبينانه اش به عشق تجديد نظر کند. او براي دريافت جايزه اسکار اين بخش با آنا کندريک ديگر بازيگر «روي هوا» رقابت مي کند. کندريک نقش شخصيتي بلندپرواز را به تصوير مي کشد که او هم پس از ديدن رفتار مديران بي رحم کلوني ناچار مي شود در نگرش خود تجديد نظر کند. در مقابل، کروز که پارسال براي فيلم «ويکي کريستينا بارسلونا» برنده اسکار اين بخش شد، نقش معشوقه متظاهر و بسيار احساسي شخصيت کارگردان (با بازي دانيل دي- لوئيس) در موزيکال «9» را بازي مي کند. مگي گيلينهال در حضوري دست کم گرفته شده در «قلب ديوانه» نقش يک مادر مطلقه را دارد که با يک خواننده محلي دائم الخمر، به هم ريخته و بي مسووليت با بازي جف بريجز آشنا مي شود. مو نيک هم در «پرشس» نقش يک مادر را دارد، اما از نوعي کاملاً متفاوت. اين کمدين «ايستاده» در اولين حضور خود در فيلمي درام به دور از فريبندگي هميشگي خود به نقش مادري که آزارهاي او نسبت به دخترش واقعاً ترسناک است، يک نقش آفريني کوبنده و بسيار صادقانه دارد.

سه تازه کار در مقابل دو قديمي اسکار

شوک بزرگ اين بخش اين است که کريستوفر پلامر بازيگر 80ساله پس از 50 سال حضور در دنياي سينما براي اولين بار نامزد اسکار مي شود. او به نقش لئو تولستوي در حال مرگ در فيلم «آخرين ايستگاه» که براي سرنوشت ميراث ادبي خود مي جنگد، حضوري ستاره وار دارد. از سوي ديگر استنلي توچي هست که در حضوري غيرکليشه يي در «استخوان هاي دوست داشتني» نقش يک قاتل متجاوز را بازي مي کند. توچي پس از ده ها سال کار تحسين شده اولين بار است نامزد اسکار مي شود. يک بازيگر دست کم گرفته شده ديگر احتمالاً وودي هارلسن است که پيش از اين تنها يک بار در سال 1997 براي فيلم «مردم عليه لري فلينت» نامزد اسکار شده است. او اين بار با فيلم «پيام آور» نامزد اسکار شده است. مت ديمن که قبلاً يک بار براي «ويل هانتينگ خوب» نامزدي اسکار را تجربه کرده (او و بن افلک براي اين فيلم برنده اسکار بهترين فيلمنامه غيراقتباسي شدند) به نقش کاپيتان باانگيزه تيم ملي راگبي آفريقاي جنوبي در درام «شکست ناپذير» - که بر مبناي داستاني واقعي ساخته شده- حضوري الهام بخش دارد. در نهايت، کريستف والتس بازيگر اتريشي مقيم لندن- که او هم اولين بار است نامزد اسکار مي شود - در فيلم «لعنتي هاي بي آبرو»، تمام صحنه هايي را که در آن حضور دارد از آن خود مي کند. او در اين فيلم نقش يک سرهنگ اس اس جذاب اما هولناک را دارد و اين اولين نقش انگليسي زبان والتس پس از يک دهه است؛ بازيگري که به زبان هاي آلماني و فرانسوي هم تسلط کامل دارد.

رقابت چهار انيميشن سنتي با يک بلاک باستر

آکادمي علوم و هنرهاي سينمايي با پذيرش اين مساله که عصر طلايي انيميشن بار ديگر فرارسيده، تعداد نامزدهاي بخش بهترين فيلم بلند انيميشن را از سه به پنج فيلم افزايش داده که نامزدهاي امسال عبارتند از؛ «کورالاين»، «آقاي فاکس شگفت انگيز»، «پرنسس و قورباغه» و «راز کلس». نکته جالب فهرست نامزدهاي اين بخش اين است که با وجود احاطه انيميشن کامپيوتري بر بازار، از پنج فيلم نامزدشده تنها «بالا» يک بلاک باستر کامپيوتري واقعي است. («بالا» با 293 ميليون دلار پرفروش ترين فيلم سال 2009 بود و از 10 فيلم پرفروش سال سه فيلم انيميشن کامپيوتري بودند.) چهار نامزد ديگر که به لحاظ تجاري عملکرد متفاوتي داشتند، هم به لحاظ ظاهري و هم از نظر استفاده از تکنيک نقاشي با دست بيشتر به کارتون هاي سنتي شباهت دارند. «پرنسس و قورباغه» دستي به سر و روي يک قصه پريان کلاسيک کشيده و هرچند داستان خود را در نيواورلئانز با استفاده از امريکايي هاي آفريقايي تبار در نقش اصلي روايت مي کند، اما در نهايت کاملاً متکي به تکنيک هاي انيميشن دوبعدي عصر «بامبي» است. «راز کلس» هم ويتريني براي انيميشن دوبعدي و دستي است. طراحي و اجراي انيميشن در اين فيلم به قدري شبيه شيوه هاي قديمي است که تصور مي کنيد کار نواده هاي طراحان قرون وسطايي است که از آنها تجليل مي کند. دو فيلم «کورالاين» و «آقاي فاکس شگفت انگيز» هم با استفاده از تکنيک قديمي استاپ-موشن ساخته شده اند، با اين تفاوت که فيلم اول رگه يي از انيميشن کامپيوتري سه بعدي به کار اضافه کرده و فيلم دوم عروسک هاي نه چندان پيشرفته را به شکلي تاثيرگذار با ابرهاي پنبه يي و پس زمينه نقاشي شده تلفيق کرده است.

سينماي جدي با تمرکز بر صنعتي شدن

درام و رنج معيار هميشگي اين بخش اسکار مستند بلند است و اين نگاه امسال هم استثنا نبوده است. Which Way Home به کارگرداني ربکا کاميسا با دنبال کردن داستان مهاجران کودک و بدون همراه که مي کوشند از مکزيک به امريکا بروند و به خانواده هايشان بپيوندند، مطالعه يي درباره رنج هاي انساني است؛ رنج هاي بچه هايي که بايد زرنگ تر از قاچاقچي ها و ماموران فاسد باشند. «برمه وي جي» ساخته آندرس اوسترگارد و ليز لنس- مولر رنج ها و شجاعت «صداي دموکراتيک» برمه را مستند مي کند؛ گروهي از روزنامه نگاران و خبرنگاران زيرزميني که جان خود را به خطر انداختند تا شورش عليه حکومت نظاميان در برمه در سال 2007 را پوشش خبري بدهند. اين فيلم شامل صحنه هايي هولناک از خشونت و مرگ است.

رنج دلفين ها که ماهيگيران ژاپني باعث آن هستند، نقطه تمرکز مستند «خليج کوچک» به کارگرداني لويي سيهويا است. اين فيلم درباره تلاش هاي ريچارد اïباري کارشناس دريايي (که در فيلم «فيليپر» دلفين ها را آموزش داد) و جنگ صليبي او براي پرده برداشتن از فاجعه کشتار دلفين هاست. مشکل رژيم و سلامتي و رنجي که آدم ها به خاطر آن مي کشند موضوع فيلم «غذا، ثبت شده» ساخته رابرت کنر و اليز پيرلستاين است. اين فيلم تصويري ترسناک از قيمت بالايي است که امريکايي ها براي صنعتي شدن مواد غذايي خود مي پردازند. درام و رنج در پس زمينه مستند «خطرناک ترين مرد امريکا؛ دانيل السبرگ و اسناد پنتاگون» ساخته جوديت الريش و ريک گلدسميت نيز خود را نشان مي دهد. اين فيلم نشان مي دهد مقام رده بالاي پنتاگون و طراح جنگ ويتنام چگونه اسناد محرمانه را در اختيار عموم قرار داد.