انتقاد محمدرضا درويشی از توقف پژوهش‌های تحقيقی در حوزه‌ موسيقی از سال ۷۶! ايلنا

جشنواره موسيقی کارآوا با آيين بيل‌گردانی آغاز بکار کرد. درويشی هم از توقف پژوهش‌های موسيقی از سال ۷۶ تاکنون، تعطيلی جشنواره نواحی کرمان، عدم حمايت‌ و سرمايه‌گذاری‌ دولت در اين حوزه و ورود افراد سودجو انتقاد کرد.

ايلنا: محمدرضا درويشی سخنان خود را اين‌گونه آغاز کرد: از استقبال سردی که امروز در مراسم گشايش اين جشنواره شاهد آن هستيم بسيار متاسفم و وقتی که مسوولين به چنين موسيقی‌هايی نپردازند، مردم هم کم‌کم آن را فراموش می‌کنند. همان‌طور که گاه می‌بينيم اجرا‌کنندگان اين موسيقی در شهرستان‌ها نيز موسيقی خود را فراموش کرده‌اند.
به گزارش خبرنگار ايلنا، محمدرضا درويشی(آهنگساز و محقق موسيقی محلی) در نخستين روز از همايش موسيقی "کار آوا" گفت: برگزاری چنين همايش‌هايی نياز به سرمايه‌ی دولتی دارد و من تاسف می‌خورم برگزاری اين نوع همايش‌ها در کشور خوابيده است. از طرفی به هوشنگ جاويد که بعداز سال‌ها به اين مناطق پرداخته است، تبريک می‌گويم.

وی با انتقاد صريح از اينکه چرا از سال ۷۶ تحقيق و سرمايه‌گذاری در زمينه‌ی موسيقی تاريخی کشور متوقف شده است، تصريح کرد: عدم حمايت‌های دولتی و سرمايه‌گذاری‌نکردن دولت در اين امر به همراه وارد ‌شدن افراد برای سود‌جويی‌های شخصی در اين عرصه، باعث شد که چنين همايش‌هايی متوقف شود.
به گفته اين محقق، موسيقی مناطق ايران در يک دست‌انداز بزرگ قرار گرفته است و پرداختن به آن نيازمند صبر، حوصله، زمان، پول، برنامه و فکر است.
وی تاکيد کرد: موسيقی مناطق ايرانی يکی از متنوع‌ترين موسيقی منطقه است و فارغ از هندوستان هيچ کشوری چنين تنوع موسيقايی ندارد.
اين آهنگساز که قطعه ارکسترال" کليدر" را با استفاده از رمان کليدر معروف اثر محمود دولت آبادی نوشته است، با اشاره به روند جمع‌آوری موسيقی نواحی ايران گفت: هشت سال پيش از انقلاب اسلامی دفتری در راديو و تلويزيون تاسيس شد که مسوول آن بانوی موسيقی "فوزيه مجد" بود. او که تازه به ايران بازگشته بود، شروع به جمع‌آوری موسيقی مناطق ايران کرد و توانست موسيقی بخش قابل توجهی از مناطق ايران را جمع‌آوری کند البته تعدادی از آنها توسط موسسه ماهور منتشر و بقيه نيز همچنان در دست انتشار است.
وی افزود: از فوزيه مجد برای جشنواره‌های جشن هنر در شيراز و کنسرت‌های مستقل در سالن‌های کوچک در تهران دعوت می‌شد و اين آغازی برای آشنايی مردم با موسيقی روستايی و مناطق ايران به شمار می‌رفت.
درويشی اظهار داشت: آن زمان موسيقی غالبی که مردم گوش می‌دادند؛ کلاسيک غرب بود و جامعه فرهنگی ايران هيچ آشنايی با فرهنگ‌های بزرگ جامعه‌ ايران نداشتند. بعداز انقلاب واحد فوزيه مجد در راديو تلويزيون منحل شد تا اين روزها که با گذشت ۳۵ سال قرار است بخشی از زحمات او منتشر شود.
درويشی گفت: بعداز انقلاب، با داير‌شدن جشنواره موسيقی فجر بخشی از آن به موسيقی نواحی اختصاص يافت که در آن هم بيشتر اشعار مناسبتی بود و نمونه‌های کليشه‌ای اجرا می‌شد تا بالاخره اين بخش هم تنومند شد تا ۱۰ سال پيش تصميم گرفته شد که بخش موسيقی نواحی فجر را جدا و به کرمان منتقل کنيم تا به دور از شهر و هياهو به موضوعات درونی و فرهنگی اين موسيقی بپردازيم که جشنواره در کرمان ۶ دوره برگزار شد و مسووليت ۴ دوره آن با من بود. در آن جشنواره؛ دانشجويان بسياری شرکت می‌کردند و تا حدودی وزنه‌ بزرگی شده بود که آن هم تعطيل شد.
اين پژوهشگر موسيقی افزود: از سال ۱۳۷۰ مرکز موسيقی حوزه هنری با تلاش‌های هوشنگ جاويد جشنواره نينوازان را برگزار کرد که فصل جديدی در شمار همايش‌های خارج از وزارت ارشاد بود. در سال ۷۱ جشنواره هفت اورنگ، سال ۷۳ جشنواره‌" آيينه و آواز" و سال ۷۶ جشنواره‌ موسيقی‌های حماسی ايران برگزار و بعد دوباره پرداختن به موسيقی مناطق و نواحی ايران متوقف شد.

*تنها پنج سال است که در دانشگاه پژوهش می‌بينم!
در ادامه شاهين فرهت(آهنگساز و استاد دانشگاه) با انتقاد از وضعيت کارهای پژوهشی در ايران گفت: پژوهش در ايران يک موضوع نو و جديد است و من پس از سال‌ها تدريس در دانشگاه، تنها حدود پنج سال است که در دانشگاه پژوهش می‌بينم وگرنه پيش از اين در دانشکده‌های موسيقی جز نوازندگی؛ کار ديگری انجام نمی‌شد.
وی ادامه داد: موسيقی کار در هيچ جای دنيا با اين عنوان مطرح نيست و چنين طبقه‌بندی در موسيقی جهان نداريم. به عبارت ديگر موسيقی برای کارکردن خلق نشده است اما آثاری خلق شده است که کار کردن را نشان می‌دهد.
خالق سمفونی دماوند با اشاره به آثار موسيقی‌ کار موزيسين‌های غربی اظهار داشت: در بسياری از کشورها کارگران با موسيقی کار می‌کنند. در سال ۱۹۶۰، لويی جی دالا پی کولا، از رييس يک کارخانه پرسيد که چرا کارهای من رو پخش نمی‌کنيد و در کارخانه از آثار افرادی مانند ويوالدی استفاده می‌شود؟!
فرهت در ادامه صحبت‌های خود درباره آيين "بيل گردانی" شهر "نيم ور" در استان مرکزی که پيش از سخنرانی او در تالار انديشه اجرا شده بود، گفت: من نه تنها تاکنون اين آيين را نديده بودم بلکه تا به حال اسم آن را هم نشنيده بودم و اين بدان معنا است که در اين زمينه بايد بيشتر مطالعه کرد و موضوعات بسياری در اين زمينه برای پژوهش وجود دارد.

*اجرای گوشه‌ای از موسيقی کار در تالار انديشه
در نخستين روز از همايش موسيقی کار که شب گذشته(۱۹ مهر) با حضور محمدرضا درويشی، هوشنگ جاويد، شاهين فرهت،‌ نوائيان، رضا مهدوی و هنرمندان بومی ايران در تالار انديشه حوزه هنری برگزار شد،‌ ابتدای «خديجه زرداری» از تالش با نی چوپانی به اجرای موسيقی چوپانی پرداخت و در ادامه آيين بيل‌گردانی شهرستان نيم‌ور به سرپرستی سيدهادی حسينی اجرا شد.
حسينی(سرپرست اين گروه) درباره اين مراسم گفت: آيين بيل گردانی قدمت چهارهزار ساله دارد و مربوط به لايه‌رويی، نهرتاريخی آب در روستای نيم‌ور است. دو دسته بيل که در يکی چهار بيل و ديگری سه بيل با نخ به هم متصل شده‌اند، به پهلوانان داده می‌شود و آنها بايد بيل‌ها را به شکل ضربدری در بالای سر خود بچرخانند و هر پهلوانی که اين کار را کامل انجام داد، با ذکر يا علی تشويق می‌شود و هرکس که نتوانست، مسخره می‌شود.
پس از اجرای آواز شاليکاری ميثم نواييان(پژوهشگر موسيقی) گفت: گيلان با داشتن تپه‌های باستانی مانند تپه‌های مارليک از استان‌های بسيار باستانی ايران به شمار می‌رود.
وی درباره موسيقی شاليکاری در استان گيلان افزود: در موقع شاليکاری موسيقی‌هايی خوانده و بقيه مردم آن را تکرار می‌کنند و وقتی عده‌ای کار يکنواختی را انجام می‌دهند، آواز‌خواندن نمی‌گذارد آنها خسته شوند و موسيقی برپيشرفت کارشان تاثير می‌گذارد.
اين کارشناس ميراث فرهنگی گيلان با بيان اينکه گيلان تقويم خاص خود را دارد، ‌بيان داشت: در گيلان مردم تقويم خاص خود را دارند و اکنون در سال ۱۵۸۴ ديلمانی هستيم و نوروز ما از ۱۷ مرداد‌ماه آغاز می‌شود و اين تقويم به طور کامل با کشاورزی منطبق است.
نواييان با اشاره به رقص شاليکاری قاسم‌آباد گفت: اين مراسم نوعی نيايش و مختص کشاورزی است که شامل مراسم کاشت، داشت و برداشت برنج می‌شود و به عبارتی بيشترين موسيقی آوازی گيلان مرتبط با معيشت و دامداری آنهاست.
بعداز صحبت‌های نواييان، آيين چالنگه مالنگه و رابچری از منطقه ديلمان، آيين عروس‌گله و مراسم رقص برنج و جمع‌آوری محصول از منطقه‌ خرم‌آباد اجرا شد.
امشب(۲۰مهر) در دومين روز از همايش موسيقی کارآوا، دهل زنی جار تبليغاتی قصابی گاو در بختياری، موسيقی کار ترکمن، موسيقی سيستان و بلوچستان( نل و دونلی)، آوازهای کشاورزی يئل يئل و آيين تکم و آوازهای کار در آذربايجان شرقی و غربی، آوازهای موسيقی کار بختياری و موسيقی کار در علی آباد کتول توسط هنرمندان اين مناطق اجرا می‌شود.
همچنين فردا(۲۱ مهر) در سومين روز از اين همايش، قشمه نوازی چوپانی ميامی، آوازهای مسگری اصفهان، اجرای آيين کوسه استان مرکزی( تفرش)، آوازهای کار شبانی خراسان شمالی شيروان، آواز های شبانی تفرش، موسيقی کار قشقايی، موسيقی کار کاشمر و آوازهای سرکويری و کشاورزی خيج و ميامی اجرا و هنرمندانی چون جواد مسائلی، ايرج افشار سيستانی، هوشنگ جاويد، محمد ميرشکرايی، بهروز وجدانی، عليرضا پوراميد و محمد کريمی فروتقه به سخنرانی می‌پردازند.
همايش موسيقی بزرگ علمی - فرهنگی و هنری کارآواها و آيين‌‌های موسيقايی کار در ايران تا ۲۲ مهرماه در تالار انديشه حوزه هنری به دبيری هوشنگ جاويد برگزار می‌شود.