سخنان صریح یک بازیگر در برنامه زنده تلویزیونی، ایسنا

فريبرز عرب‌نيا از راكد بودن سيستم مديريت فرهنگي گلايه كرد و پيرامون برخي مباحث بازيگري در سينماي‌ايران نقطه‌نظراتش را گفت.

به گزارش ايسنا، اين بازيگر سينما و تلويزيون ايران كه شامگاه گذشته (سی ام ارديبهشت) در برنامه تلويزيوني «هفت» حاضر شده بود، در بخش ابتدايي سخنانش با انتقاد از بحث‌هايي كه در برنامه‌هاي گذشته درباره بازيگري در سينماي ايران شده بود، گفت:‌ عليرغم جرأتي كه اين برنامه در ورود به بحث بازيگري داشت، اشكال اساسي اين بحث‌ها در آنجا بود كه راز ماندگاري، دستمزد و يا مشكلات بازيگر در سينماي ايران، تنها از زاويه مسئوليت و كاري كه يك بازيگر بايد انجام دهد، ديده شده و متوجه نيستيم كه مشكلات بازيگري در يك پيكره به هم پيوسته شكل مي‌گيرد.

عرب‌نيا با تشريح چهارچوبي كه براي يك بازيگر كامل مدنظرش است بيان كرد: در مكتبي كه من بيان مي‌كنم بازيگر كامل بايد صاحب ويژگي‌هاي خاصي باشد، به نظر من هر ويژگي از اين مسائل حذف شود، بازيگر ناقص خواهد بود.

وي در عين حال مطرح كرد: البته طبيعي است كه يك بازيگر به مرور به سمت كامل پيش خواهد رفت. در واقع به نظر من فعاليت بازيگري مانند هرمي است كه بازيگر هر چه از كف به سمت بالاي هرم پيش مي‌رود، ويژگي‌هاي بيشتري در وجود او تبلور خواهد يافت.

عرب‌نيا با اشاره به اين ويژگي‌ها گفت: علاوه بر فيزيك بدني، اندام و چهره مناسب كه هر بازيگر بايد از آن برخوردار باشد، هوش، قدرت روحي و جسمي، خلوص، صداقت و وفاي به عهد، پايمردي، قدرت ريسك، سلامت جسم، آزادي خواهي و عشق به رهايي، نو جويي و ميل به آموختن و اصالت، خلاقيت، بلند پروازي و به كم قانع نشدن در عين واقع‌بيني، از خود گذشتگي و ايثار، اخلاق و شرف و منش انساني، عدالت طلبي و اعتدال، حقيقت طلبي، شناخت خود و خدا و در نظر داشتن مداوم حضرت مرگ براي يك بازيگر لازم است.

وي ادامه داد: علاوه بر اينكه يك بازيگر بايد در مورد چنين ويژگي‌هايي كه عرض شد مراقبت‌هاي ويژه‌اي از خود داشته باشد، مسائل ديگر نيز در اين مراقبت‌ها مهم است. به نظر من، دومين مسأله‌اي كه يك بازيگر بايد به آن توجه داشته باشد حقوق بازيگر است كه بايد از طرف جامعه، مسئولين و خود او رعايت شود. يكي ديگر از مسائل تكاليف بازيگر است كه نسبت به خود، مردم و مقام بازيگر تعريف مي‌شود. همچنين ارتباط بازيگر با حيطه‌هاي مختلف و همچنين هدف يك بازيگر از كار خود مسائلي است كه بايد به آن توجه شود. به عنوان مثال در بحث حقوق و تكاليف متاسفانه از سوي مسئولين تنها به بحث درخواست تكاليف توجه مي‌شود و در نقطه مقابل آن بحث‌هاي در نظر گرفتن حقوق بازيگر توجه چنداني نمي‌شود.

بازيگر سريال «مختارنامه» در تشريح اعتدال و حقيقت طلبي كه در سخنانش به آن اشاره كرده بود، خاطرنشان كرد: به نظر من، يك بازيگر كامل حتما بايد از قدرت هماهنگي خوبي در شرايط سخت كار و الزاماتي كه متن براي او ايجاد مي‌كند، برخوردار باشد. درباره عدالت طلبي و اعتدال كه يكي از ويژگي‌هاي يك بازيگر كامل است بعضي از مسائلي كه مطرح مي‌شود، با معيارهاي جهاني در تضاد است. در نظر من اعتدال يعني بازيگر بتواند در تمام زمينه‌ها از افراط و تفريط بپردازد. حقيقت طلبي نيز به نظر من آن است كه بازيگر وقتي مي‌تواند جايگاه خودش را درك كند كه در تمام زمينه‌ها به دنبال فهم وجود خودش در دنيا باشد.

××× كوتوله پروري و كوتوله سازي به جاي قهرمان پروري و قهرمان سازي

عرب نيا در پاسخ به سوال فريدون جيراني ـ مجري كارشناس برنامه ـ مبني بر اينكه تا چه ميزان شرايط در سينماي ايران مانع از رسيدن بازيگران به اين ويژگي‌هاي كامل است، گفت: به نظر من، شرايط بسياري مانع از آن مي‌شود كه يك بازيگر به چنين شرايطي برسد. بازيگر، مسئولين، رسانه‌ها و همكاران بايد به يك سري از قواعد تن دهند تا يك بازيگر بتواند مسير تكاملي خود را طي كند.

وي با ذكر يك مثال ادامه داد: متأسفانه، در فرهنگ ما در سينما به خصوص در ده، پانزده سال گذشته، ما نمي‌دانستيم كه با قهرمان بايد چه كاري انجام دهيم. ما بسيار راحت تلاش كرديم كه يك قهرمان را بشكنيم تا راحت شويم. بازيگري كه به سطح كمال مي‌رسد، جزو مفاخر ملي است كه همه براي او زحمت كشيده‌اند و هزينه‌هاي بسياري براي او داده شده است. در سال‌هاي اخير در همه سطوح از قهرمان پروري و قهرمان سازي دوري كرده‌ايم. وقتي سيستم كوتوله سازي و كوتوله پروري را جايگزين قهرمان سازي و قهرمان پروري مي‌كنيم نتيجه آن به راه افتادن سيل فيلم‌هايي است كه اكنون روي پرده ديده مي‌شود.

عرب نيا افزود: يكي ديگر از ايرادات مسئولان، مشكل نداشتن قدرت ‌اهم و فالاهم است. به گمان من دستگاه مديريت فرهنگي از جمله مديريت سينمايي بايد به كلي تغيير كند. رهبر معظم انقلاب در سخنان اخيرشان مطرح كردند، عالي‌ترين دغدغه نظام اسلامي را عدالت معرفي كردند و فرمودند كه اگر چه كارهاي مناسبي در اين سي سال انجام شده است، اما مطلقا اين كارها راضي كننده نيست و ديگر آزمون و خطا كافي است. چرا ايشان از واژه «مطلقا راضي كننده نيست» استفاده مي‌كنند.

وي با بيان اينكه عدالت مفهومي نسبي نيست تصريح كرد: به نظر من اين جملات ايشان از نسبي نبودن عدالت نشات مي‌گيرد. اين جملات بسيار مهم است و در مقطعي بسيار حساس بيان شده و به نظر من اين سخنان به مديران به ویژه مديران فرهنگي هشدارهايي مي‌دهد كه ايشان از چنين وضعيتي راضي نيستند.

بازيگر فيلم «شوكران»، اصلي‌ترين آفت در سينماي ايران را نوع نگاه به بحث خودي و غير خودي دانست و خاطرنشان كرد: در هر دوره دوستان براي خود تصميماتي كه گرفته‌اند و توجيهاتي را مطرح كرده‌اند. در دوره‌هاي مديريتي بيش از آنكه توجه به نخبگان مطرح باشد نزديكان، آشنايان و كساني كه با قواعد آشنا بودند و با اين تعاريف آشنا بودند، وارد ميدان شدند و عملا ديديم كه عمدتا اين افراد كار خود را بلد نبودند.

وي در ادامه سخنانش با انتقاد از سخنان مطرح در شب تهيه كنندگان سينماي ايران پيرامون بازيگري، گفت: مقام رهبري در سخنانشان به اين نكته تأكيد دارند كه بايد بدون پيش فرض خاصي تضارب آرا وجود داشته باشد. اما مي‌بينيم كه در اين سيستم كارگردان، تهيه كننده و مسئول به بازيگر توجهي نمي‌كنند. در شب تهيه كنندگان سينماي ايران، يكي از بازيگران پيشكسوت روي صحنه رفت و متن بلندي را در توجيه اينكه چرا به بازيگران توجه نشده است، خواندند. مي‌تواند آن تعابير درست باشد كه من با آنها كاري ندارم؛ اما شما نمي‌توانيد در هيچ جاي دنيا فيلمي را بدون بازيگر در نظر بگيريد. در يك كشور سينمايي را مثال بزنيد كه به بازيگر اهميت نمي‌دهند. چرا مقام بازيگر در سينماي ايران لوث شده است؟!

××× بازيگر مقامي خداجوي و خداي‌گونه دارد

به گزارش ايسنا، عرب‌نيا در بخش ديگري از سخنانش مقام يك بازيگر را يك مقام خداجوي و خداگونه دانست و گفت: وقتي از ريشه تاريخ شكل گيري بازيگري را جستجو كنيم، مي‌بينيم كه آنها آدم‌ها، آيين ها و كساني بودند كه ساحر گونه در نزد مردم مقام خداي گونه داشته‌اند و تمنيات، آرزوها، ترس ها و ترديدهاي آنها را به عينيت تبديل كرده‌اند. اين حرف كمي نيست. اين مطلب جامعه را از بسياري از مسائل خلاص مي‌كند. همين است كه در جهان مدرن از طريق فوتبال، بورس و ... تب و تاب جامعه را هدايت مي‌كنيم در مناطقي بخصوص در هاليوود جامعه را از طريق شمايل‌سازي از بسياري از سموم پاك مي كنند و ايده‌آل هاي خود را از طريق اين بازيگران به جامعه تزريق مي كنند.

××× بازيگر جهاني داريم اما فيلم جهاني خير

وي با اشاره به اينكه نمي توان الگوهاي بازيگري در غرب را در سينماي ايران به كار گرفت، عنوان كرد: متاسفأنه ما متوجه نيستيم كه سيستم غرب با سيستم سينمايي ما زمين تا آسمان فرق مي‌كند. نمي توان الگوهاي غرب را براي سينماي ايران به كار بگيريم. ما در همين برنامه، «هفت» كسي را در كسوت تهيه‌كنندگي، مقام روزنامه‌داري و مجله داري و خيلي از عرصه هاي ديگر داشتيم كه با جسارت مي گويد كه ما بازيگر جهاني نداريم. در اين بين هم از «تام كروز» نام برده مي‌شود. اين درست است، اما مگر بازيگر جهاني از جمله همين تام كروز چمدانش را دست مي‌گيرد و تنهايي جهاني مي شود؟‌ يا به واسطه حضور در يك فيلم جهاني با معيارهاي جهاني امكان بروز پيدا مي كند؟! يا به واسطه يك تهيه‌كننده با سواد جهاني امكان بروز پيدا مي‌كند؟! بله ما سينما، تهيه‌كننده، فيلم جهاني نداريم.

وي خاطرنشان كرد: پيرامون بازيگرهايي صحبت مي‌كنم كه مي تواند شمايل جامعه باشد و درباره حضور جهاني موافق و حامي حضور سينماي ايران در عرصه جهاني به هر شكل و با هر گونه فيلمي هستم اما به عنوان مثال در «جدايي نادر از سيمين» كه فيلمي بسيار خوب است، كدام يك از بازيگرانش پيشنهاد بازي در يك فيلم بين المللي را دارند؟

اين بازيگر سينما در عين حال با بيان اينكه ما بازيگر جهاني در كشورمان داريم گفت: ما بازيگر جهاني داريم. به عنوان مثال، مي توان از مجموعه بازيگران «مختارنامه» كه به چند زبان ترجمه شده و در حال پخش است را نام برد. اگر اين بازيگران نمي توانستند با تماشاگر و فرهنگ‌هاي مختلف ارتباط برقرار كنند كه اين سريال تا اين حد مخاطب نداشت. پس بازيگران توان حضور در عرصه جهاني را دارند، اما فيلمش را نداريم.

عرب‌ نيا در ادامه با اشاره به سخنان عليرضا داود نژاد درباره كار با نابازيگر در فيلم‌هايش بيان كرد: ايشان در مورد كار با نابازيگر آنچنان حساس و متوجه خروجي كارش است كه بازيگر نابازيگر را آهسته، تر و خشك مي‌كند و به هدف مي‌رساند. متأسفانه، در موارد غير از اين، ما به راحتي در سينماي ايران هر از راه رسيده‌اي را به واسطه آشنايي با تهيه‌كننده و كارگردان در فيلم وارد مي‌كنيم، اين ساختار غلط است.

وي افزود: ما تنها سينمايي در جهان هستيم كه وقتي تهيه‌كننده يا كارگردان از بازيگري خوششان نمي‌ايد، نقشش را حذف مي‌كنند و متوجه نيستند كه به فيلم ضربه مي زند. البته حدود 10 درصد از كارگردانان و 5 درصد از تهيه‌كنندگان هستند كه تمام سختي حفظ استاندارد هاي سينما، سينماي شريف و تمام ظلم و جور مقابله با مسئوليني كه متوجه خطير بودن شرايط نيستند را اين‌ها به دوش مي‌كشند. من راجع به سيستم صحبت مي‌كنم و از مسئولين و دوستانم مي‌خواهم كه اين سخنان را با سعه‌صدر گوش كرده و بحث را شخصي نكنند.

××× دستمزد حضور در مختار ماهيانه ده ميليون تومان

به گزارش ايسنا، فريبرز عرب نيا در بخش ديگري از سخنانش با اشاره به موضوع اين گفتگو كه راز ماندگاري يك بازيگر در سينماي ايران بود، خاطرنشان كرد: حمايت يا مخالفت مسئولين در ماندگاري يا عدم ماندگاري يك بازيگر خيلي مهم است. بازيگران مرارت‌هاي بسياري مي‌كشند تا بتوانند مقام و تصوير خود را حفظ كنند. البته چنين مرارت‌هايي را بايد بكشند اما آيا حفظ تصوير و مقام يك بازيگر تنها وظيفه خود اوست؟ به نظر من مسئولين نيز در اين زمينه وظايف زيادي دارند.

وي در تشريح سخنانش با اشاره به بحث‌هايي كه پيرامون دستمزد بازيگران در سينماي ايران مطرح مي‌شود گفت: در مورد دستمزد بازيگران بحث‌هاي زيادي مطرح مي‌شود. به عنوان مثال در مورد دستمزدي كه من براي بازي در سريال «مختارنامه» در طول سال هاي گذشته دريافت كرده‌ام نيز حرف‌هاي زيادي زده شده است. كاملا شفاف اعلام مي‌كنم كه براي مختارنامه متوسط ماهي ده ميليون تومان و در طول اين سريال ششصد ميليون تومان به عنوان دستمزد دريافت كرده‌ام.

وي ادامه داد: البته چنين رقمي در حال حاضر دستمزد يك فصل يك مربي فوتبال است، اما من در طول بازي در مختارنامه دوبار مرگ را جلوي چشمانم ديدم. به نظرم وقتي كه من بخواهم فيلم‌هاي مبتذل بازي نكنم، بايد از پروژه‌هايي تأمين شوم و اين منطقي است.

عرب نيا افزود: يكي ديگر از مثال‌هايي كه مي‌توانم بزنم آن است كه بارها از تريبون‌هاي مختلف اين جمله اشتباه گفته مي‌شود كه بازيگر متعلق به مردم است. اما آيا بازيگر مانند ابزار متعلق به مردم است يا مانند يك افتخار ملي؟ يكي از اشكالات سيستم فعلي اين است كه از بازيگر به عنوان يك ابزار استفاده مي‌كنند، سيستم، اسم براي او مهمتر از شخصيت و روح بازيگر است. به همين دليل است كه مي‌بينيم در بعضي از مراسم‌ها از بازيگر به عنوان دكور مراسم استفاده مي‌شود يا مي‌بينيم كه مسئولين به راحتي يك بازيگر را ممنوع الكار مي‌كنند و البته خودشان نيز گاهي در دام بازيگران مي‌افتند.

تبليغات خبرنامه گويا	[email protected]

××× ورود مسئولين به مسائلي مانند دستمزد بازيگران در تله افتادن است

عرب‌نيا ورود مسئولين سينمايي به موضوع لغو قرارداد دستمزد يكي از بازيگران را يكي از دام‌هايي دانست كه مسئولان به آن گرفتار شدند.

وي در اين باره اظهار كرد: زماني من با تهيه كننده صحبتي مي‌كنم كه من اسپانسري مثلا دو ميلياردي براي يك فيلم مي‌آورم و خودم يك ميليارد آن را برداشت مي‌كنم. اين مسأله يكي از راه‌هاي تبليغاتي است كه افراد براي مطرح كردن خود عنوان مي‌كنند و به نظر من يكي از اشكالات مسئولين اين بود كه در چنين مسائلي كه نوعي دام براي مطرح شدن است، ورود مي‌كنند.

اين بازيگر سينما با انتقاد از عدم حمايت مسئولين از بازيگران تصريح كرد: آيا گلشيفته فراهاني سرمايه ما در زمينه بازيگري بود يا خير؟ او چرا رفت؟ من كاري با عقايد و رفتارهاي سياسي افراد ندارم. اما چرا مسئولين بايد از يك بازيگر حمايت نكنند كه شمايل او شكسته شده و افرادي كوتوله با افكاري پست به عنوان شمايل مردم مطرح شوند؟

* ارزيابي مديريت فرهنگي

عرب نيا در ادامه سخنانش در ارزيابي مديريت فرهنگي اظهار كرد: سيستم مديريت ما به خصوص مديريت فرهنگي كه ما از آن استفاده مي‌كنيم يك سيستم فاسد است. البته اين فساد به معناي فحشا در نظر من نيست. بلكه منظورم بدون تحرك بودن اين سيستم است. يعني سيستم مثل آب راكد شده است كه بايد عوض شود چرا كه اين سيستم بر اساس ترس بنا شده است. البته اين موضوع در سخنان حضرت علي (ع) نيز ديده مي‌شود كه ايشان مي‌گويند بزرگترين گناه ترس است. به نظر من يك سيستم مديريت غلط بر اساس ترس بنا شده است، اين ترس مي‌تواند از مسائل مختلف و متنوعي باشد.

عرب نيا با انتقاد از يكي از مهمانان شب‌هاي گذشته برنامه هفت كه پيرامون مسائل بازيگري و ورود بازيگران به سينماي ايران سخن مي‌گفت بيان كرد:‌ وقتي چنين شرايطي پيش مي‌آيد مي‌بينيم كه فردي به اين برنامه آمده و مي‌گويد كه تمام بازيگراني كه من به سينما وارد كردم بر اساس قواعد و ضوابط بوده‌اند. اين سخنان روبروي دوربين‌هاي تلويزيوني و در برابر مردمي انجام مي‌شود كه مي‌دانند او دروغ مي‌گويد. بسياري مي‌دانند كه ايشان تعداد زيادي از بازيگران را با دريافت پول از خيابان به سينما آورده است.

وي با تاكيد بر اين نكته كه منظور او از اين انتقادها در مورد يك مديريت خاص نيست گفت: من تنها در مورد سيستم فعلي مديريت فرهنگي در جامعه صحبت نمي‌كنم، بلكه تمام مديريت‌هاي گذشته را وارث سيستم غلطي مي‌دانم كه ريشه در قبل از انقلاب اسلامي دارد. ما بايد يك بار براي هميشه تكليف خودمان را با اين ريشه غلط مشخص مي‌كرديم و آنرا كنار مي‌گذاشتيم، اما اين كار را نكرديم.

فريبرز عرب نيا در پايان سخنانش تصريح كرد: اگرچه ما انتقادهاي فراواني را به سيستم‌هاي فرهنگي وارد مي‌كنيم اما در همين سيستم‌ها نيز افرادي هستند كه سعه صدر بسياري داشته و بايد از خدا خواست كه به آنها قدرتي بيش از گذشته دهد كه به مديريت فرهنگي كشور خدمت كنند.

وي همچنين گفت: چرا ما كارگرداني داريم كه به دليل اختلاس بيش از يك دهه در زندان بوده است و وقتي از زندان بيرون مي‌آيد، به او مجوز كارگرداني مي‌دهيم؟! اما كارگردان جواني داريم كه فيلمنامه‌هايشان رد مي‌شود. كارگرداناني هستند كه آثار درخشاني ساخته‌اند اما متأسفانه كارهايشان مجوز نمي‌گيرد.

عرب‌نيا همچنين از پذيرفته شدن فيلمنامه «آمبولانس»‌اش توسط اداره كل نظارت و ارزشيابي معاونت سينمايي وزارت ارشاد براي اولين تجربه كارگرداني‌اش خبر داد.

به گزارش ايسنا، به دليل كمبود وقت اين برنامه قرار بر آن شد كه ادامه بحث بازيگري در سينماي ايران با حضور فريبرز عرب نيا در برنامه هفته آينده «هفت» پيگيري شود.

در ادامه برنامه «هفت» شب گذشته، سعيد قطبي زاده و مسعود فراستي به بحث پيرامون تصوير شهر در سينماي ايران پرداختند.

××× حاشيه‌ها

به گزارش ايسنا، اين برنامه در كنار صحبت‌هاي عرب‌نيا حاشيه‌هايي نيز به همراه داشت.

- دست اندركاران برنامه پس از گذشت دقايقي از صحبت‌هاي ابتدايي عرب‌نيا، يك ميان برنامه پانزده دقيقه‌اي با عنوان گزارش تحليلي از روند «بازيگري از رويا تا واقعيت» (با حضور بازيگران پیش و پس از انقلاب اسلامي) را پخش كردند كه اين مسأله با انتقاد عرب‌نيا همراه شد.

او در اين باره گفت: وقتي كه من را به اين برنامه دعوت كردند گفتند كه شما يك ساعت و نيم وقت براي سخن گفتن داريد كه تنها دو ميان برنامه دو دقيقه‌اي در ميان صحبت‌هاي شما قرار خواهد گرفت.

جيراني نيز در پاسخ به عرب نيا گفت: پیش از شروع برنامه از دوستان در پشت صحنه پرسيده بودم كه آيا وجود اين ميان برنامه‌ها را به اطلاع شما رسانده بودند كه به من گفتند اين مطلب با شما هماهنگ شده است.

اما دست اندركاران «هفت» پس از اين انتقاد عرب نيا تا پايان سخنان يك ساعته او تنها يك ميان برنامه دو دقيقه‌اي را پخش كردند.

- از ديگر حاشيه‌هاي اين برنامه مي‌توان به تماس محمدرضا گلزار با جيراني اشاره كرد كه طي اين تماس او خبر آشتي‌اش با محمدرضا شريفي نيا كه در برنامه هفته گذشته «هفت» عنوان شده بود را تكذيب كرد.

ـ مسعود فراستي نيز كه در نقد پاياني برنامه هفت حضور داشت در واكنش به كمبود وقت از اختصاص يك ساعت و نيم برنامه به يك بازيگر انتقاد كرد.

ـ در بخش معرفي فيلم‌هايي كه در مرحله پيش توليد قرار دارند، از پيش توليد اولين فيلم رضا عطاران در مقام كارگرداني خبر داده شد كه اين فيلم بر اساس فيلم‌نامه‌اي از سعيد نعمت الله و همسرش ساخته خواهد شد.

همچنين در اين بخش از آماده نمايش شدن فيلم «شيش و بش» به كارگرداني بهمن گودرزي خبر داده شد.

به گزارش ايسنا، در نظرسنجي شب گذشته پيرامون بهترين فيلم عرب‌نيا از بين چهار فيلم، ضيافت، شوكران، شيفته و «جهان پهلوان تختي»، فيلم «ضيافت» انتخاب شد.