سيمين بهبهانی: نگران وضعيت شعر‌های منتشر نشده‌ام هستم! ايلنا

سيمين بهبهانی در سن ۸۴ سالگی، باوجود کسالت‌ها و بيماری‌ها؛ همچنان به سرايش شعر مبادرت دارد. اميدوار است که در آينده با منصفانه شدن نگاه مسوولان، شعر‌های منتشر نشده‌اش به چاپ برسد.

ايلنا: سيمين بهبهانی، گزينه‌ی شعر قبلی‌اش را که حدودا ۸ سال پيش توسط نشر مرواريد چاپ شده بود، با شعر‌هايی تازه تکميل و به تازگی منتشر کرده است.

وی در گفتگو با خبرنگار ايلنا؛ ضمن اعلام اين خبر افزود: از آنجايی که سال‌ها از انتشار آخرين گزينه اشعارم می‌گذشت، نشر مرواريد تصميم گرفت با افزودن شعر‌های تازه‌ی من به اين مجموعه، گزينه‌ی ديگری را منتشر کند که باوجود اعمال حذفيات متعدد ازسوی اداره‌ی کتاب، اين امر محقق شد.

بهبهانی درمورد شعر‌هايی که به گزينه‌ی پيشين‌اش اضافه شده‌است، گفت: اين شعرها، سرايش‌های من را از سال ۸۰ به بعد را شامل می‌شوند و شعر‌هايی از يکی‌دو سال اخير نيز در ميان آن‌ها وجود دارد. در مجموع بايد بگويم، حجم اين گزينه شعر، نسبت به گزينه‌ی قبلی تقريبا دو برابر شده است که از اين بابت از زحمات نشر مرواريد سپاسگزارم.

اين شاعر پيش‌کسوت درمورد سبک و سياق منحصر به فرد غزل‌هايش خاطرنشان کرد: من کارم را در ابتدا با ۲ بيتی‌های نيمايی آغاز کردم که بخش عمده‌ای از سروده‌هايم در اين قالب، در کتاب اولم يعنی «جای پا» در سال ۱۳۳۵ منتشر شد. اما بعد از آن به سرايش غزل روی‌آوردم و برخی از شاعران کلاسيک همچون معين کرمانشاهی به من گفتند که در سرايش غزل موفق‌ترم.

وی ادامه داد: در ادامه از آنجايی که احساس می‌کردم بن‌مايه‌های اجتماعی، به جز مواردی محدود در دوران مشروطه، نمود و ظهوری در قالب غزل نداشته‌است، تصميم گرفتم سرايش غزل را با رويکرد اجتماعی دنبال کنم و از آن به بعد، همواره سر و کارم با اجتماع بوده است.

اين غزل‌سرا اظهار داشت: شعر من، در دوره‌های مختلف از نگاه به وضع زمانه و وضعيت مردم و احساس خودم نسبت به جامعه غافل نبوده. آنچنانکه اگر کسی بخواهد تاريخ معاصر کشورش را در دريچه‌ی نگاه و احساس يک شاعر دنبال کند، می‌تواند کليات شعر‌های من را بخواند. حسن‌اش هم اين است که در سروده‌هايم، اگرچه به حوادث و رويداد‌های تاريخی اشاره شده اما حالت شاعرانه‌ و اقتضای زبان و زمان در آثار حفظ شده است.

بهبهانی ضمن بيان اين مطلب که شعر‌های منتشر نشده‌اش، به مراتب بيشتر از شعر‌هايی‌ست که از او منتشر شده، گفت: شعرهای زيادی دارم که در قالب کتاب؛ در ابران منتشر نشده‌اند. البته برخی از آن‌ها در شعر‌خوانی‌هايی که در خارج از کشور داشته‌ام مورد خوانش قرار گرفته‌اند، برخی ديگر هم در سايت‌های مختلف درج شده. ۳ جلد کتاب نيز از من توسط ناشران خارجی به چاپ رسيده است. يک مجموعه از شعرهايم هم با کوشش فرزانه ميلانی و آقای کاوه چاپ شده. در آلمان و سوئد نيز ازسوی انتشارات ديگری ترجمه‌ی شعرهايم منتشر شده‌اند.

وی که با توجه به شرايط سنی‌اش، نسبت به وضعيت شعر‌های منتشر نشده‌اش، عميقا احساس نگرانی می‌کند، اضافه کرد: نمی‌دانم بعد از من، چه بر سر شعر‌های منتشر نشده‌ام می‌آيد. اميدوارم در آينده شرايطی فراهم شود که مسوولان امر با نگاهی منصفانه‌تر به شعر‌های من نگاه کنند و امکان انتشار آن‌ها برای علاقه‌مندان به شعر، ميسر شود.

بهبهانی ادامه داد: حقايق را همه‌ی اعضای اجتماع به چشم ديده‌اند و می‌دانند. حال اگر شاعری به اوضاع مملکتش تجسم شاعرانه ببخشد، نبايد کسی را نگران کند زيرا به نظر من؛ اتفاقا بهتر آن است که اين حقايق توسط شاعری بی‌غرض و وطن‌دوست که وضعيت جامعه‌ و مردم برايش مهم است، نقل شوند. چنين شاعرانی در کشور ما کم نيستند.

اين شاعر ۸۴ ساله، در ادامه‌‌ی سخنانش به وضعيت غزل در ايام اخير اشاره کرد و گفت: آن وقتی که من سرايش غرل را آغاز کردم، بسياری از شاعران ازجمله‌زنده‌ياد نادر نارپور، می‌گفتند که دوران غزل به سر آمده و غزل نخواهد توانست بار ديگر مطرح شده، پيشرفت کرده و بر جامعه تاثير بگذارد. جالب‌آنکه خود نادرپور چندين غرل زيبا سروده است. من با اين نظرات مخالف بودم و اعتقادم اين بود که می‌شود در قالب غزل، حرف‌های تازه‌ای زد.

بهبهانی اضافه کرد: در مقابل نظرات مخالف، مقاومت کردم و خوشبختانه؛ نه تنها در اين مسير موفق شدم، بلکه شاعران ديگری نيز؛ وقتی که موفقيت من برايشان محرز شد، به سرايش غزل روی‌آوردند. من در اين مسير، از سال ۴۸ تصميم گرفتم که اوزان تازه‌ای را در سرايش‌هايم تجربه کنم زيرا اوزان تازه به من اجازه می‌دادند که موضوعات تازه‌ای را در شعر‌هايم دنبال کنم. البته پذيرش اين اوزان در ابتدا برای مخاطبان سخت بود اما رفته رفته آن‌ها را پذيرفتند و از آن‌ها استقبال کردند.

وی گفت: اين مسير را ادامه دادم و به سبک خاص خودم در سرايش غزل رسيدم. آنچنانکه غزل خود را با تمام گونه‌های نوآيينی که در طول اين‌سال‌ها اتفاق افتاده، متفاوت می‌بينم و معتقدم اگر نام و امضای من در زير شعر‌هايم نباشد، مخاطب متوجه می‌شود که شعر؛ به سيمين تعلق دارد، نه به شاعری ديگر.

اين شاعر، درمورد وضعيت شعر در دهه‌ها و دوره‌های آتی اظهار داشت: نمی‌شود برای آينده قضاوت کرد. من تنها از مسيری که خود طی کرده‌ام، راضی هستم و برای شاعران نو‌آيين ديگر نيز آرزوی موفقيت می‌کنم. ولی به هر تقدير، دوره‌های مختلف؛ مختصات مختلفی را به همراه دارند و معمولا در هر دوره‌ای برخی از شاعران چهره می‌شوند و بسياری ديگر نيز در سطوح مختلف به سرايش ادامه خواهند داد.