تكثیر میلیونی موش ها در شهرها و انتقال ده ها بیماری عفونی به انسان

تهران - فقط یك جفت موش سالم طی دو سال به چند میلیون موش تبدیل می شود؛ موش هایی كه بیماری های عفونی خطرناكی را نیز به انسان منتقل می كنند.

موش ها طی قرون گذشته جان میلیون ها انسان را گرفته اند و هرچند امروزه این حیوانات دیگر تهدیدی بزرگ برای زندگی روزمره انسان ها نیستند اما همچنان بیماری های مختلفی را به انسان منتقل می كنند.

موش ها، انواع بیماری ها را از طریق مدفوع یا ادرار، گاز گرفتن و تماس با مواد غذایی به انسان منتقل می كنند.

زاد و ولد موش ها طی سال های اخیر به دلیل فراوانی منابع غذایی و رعایت نشدن بهداشت محیط در شهرها افزایش یافته است؛ كلانشهرهای ایران نیز از این قاعده مستثنی نبوده اند.

موش های جوی های شهرهای مختلف كشور به ویژه تهران، طی سال های اخیر هم از نظر تعداد و هم از نظر جثه، رشد فزاینده ای یافته اند چنانكه گاهی جثه این موش ها به اندازه یك گربه نیز می رسد.

بر اساس آمار شهرداری تهران، سالانه میلیاردها تومان برای مبارزه با جانوران موذی فقط در یك منطقه تهران صرف می شود اما نتایج چندان رضایت بخش نبوده است.

خیابان ولیعصر تهران از سوی شهرداری تهران به عنوان شلوغ ترین سكونتگاه موش ها شناخته شده است.

جولان موش ها در جوی ها به عنوان یك اتفاق روزمره در كلان شهرها تبدیل شده است ؛ اغلب این موش ها نیز موش های خارجی، شامل نوعی موش نروژی و قهوه ای رنگ و نیز موش سیاه موسوم به 'رت' ، هستند.

این نوع از موش ها بر عكس موش های خانگی -كه ترسو هستند- ، بسیار جسور و بزرگ هستند.

طبق آمار سازمان جهانی بهداشت، موش ها سالانه میلیون ها، تن مواد غذایی را از بین می برند و ناقل انواع بیماری ها به انسان است.

این جوندگان به عنوان مخزن بسیاری از بیماری های مسری به شمار می روند كه برخی از آنها را مستقیما و برخی دیگر را بطور غیرمستقیم -بطورمثال از طریق حشرات خونخوار-منتقل می كنند.

رییس اداره بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی درباره بیماری های منتقله از موش به خبرنگار ایرنا می گوید: موش ها می توانند بسیاری از عفونت های باكتریایی را منتقل كنند.

'محمدرضا شیرزادی' می افزاید: این جوندگان به ویژه با رفت و آمد در انبارهای مواد غذایی، بیماری های عفونی را منتشر می كنند از سوی دیگر به فاضلاب می روند و تمام انگل ها و عفونت های فاضلاب را به انبار غذا منتقل می كنند.

وی خاطرنشان می كند همچنین موش ها بطور بالقوه، باكتری هایی را از ادرار و مدفوع خود در محیط منتشر می كنند.

رییس اداره بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت، گفت: موش ها با انتقال نوعی باكتری موسوم به سالمونلا موجب بروز اسهال های باكتریایی و مشكلات گوارشی، می شوند.

شیرزادی افزود: همچنین نوعی باكتری دیگر موسوم به 'لپتوسپیرا' از طریق ادرار موش در محیط منتشر می شود؛ موش ها، این باكتری ها را از طریق رفت آمد به انبار مواد غذایی و خانه ها، به انسان منتقل می كنند.

وی خاطرنشان می كند از سوی دیگر اگر موش، فردی را گاز بگیرد یا روی پوست او ، خراش ایجاد كند موجب بروز نوعی بیماری موسوم به بیماری 'خراش گربه ' - همان عفونت موضعی- می شوند.

رییس اداره بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت با اشاره به اینكه اگر موش ها، زیاد شوند، كابل های برق را نیز می جوند، گفت: موش ها می توانند بیماری های مختلفی را منتقل كنند اما در مورد بیماری سالك -نوعی بیماری پوست كه از طریق پشه های تغذیه كننده از موش های صحرایی منتقل می شود- ، ثابت نشده است كه موش شهری مخزن سالك باشد.

شیرزادی تاكید می كند به دلیل اینكه عفونت ها و مسمومیت های غذایی می تواند عامل های مختلفی داشته باشد، آمار بیماری های منتقله از موش در كشور، مشخص نیست.

بسیاری از كارشناسان بهداشتی، بهترین راه برای پیشگیری از بروز بیماری های منتقله از موش در كشور را كنترل جمعیت و از بین بردن موش ها ، می دانند.

'رضا غلامی' معاون مركز سلامت محیط و كار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی، جمع آوری و كشتن موش ها را وظیفه شهرداری عنوان می كند و می گوید وزارت بهداشت بر جمع آوری موش ها فقط نظارت دارد.

وی می افزاید وزارت بهداشت در نظر دارد با واگذاری كنترل جمعیت موش ها به بخش خصوصی، گام موثری در افزایش برنامه های مبارزه با موش ها بردارد.

به گفته معاون مركز سلامت محیط و كار وزارت بهداشت، این وزارتخانه، مجوزهای شركت های خدماتی سمپاشی و كنترل جوندگان را صادر می كند.

غلامی در پاسخ به سووال ایرنا مبنی بر چگونگی نظارت وزارت بهداشت بر مبانی ورودی كشور برای جلوگیری از ورود موش های خارجی می گوید كنترل در بنادر از سوی پایانه های مسوول و وزارت راه و شهرسازی انجام می شود اما نظارت بهداشت محیط با پایگاه های بهداشتی با كارشناسان بهداشتی وزارت بهداشت است.

وی خاطرنشان می كند پایگاه های بهداشتی در تمام مرز های زمینی كشور از جمله آذربایجان غربی و شرقی، كردستان، ایلام، خوزستان و خراسان وجود دارد.

معاون مركز سلامت محیط و كار وزارت بهداشت، یادآور می شود هم اكنون 16 پایگاه مرزی زمینی برای جلوگیری از ورود موش ها به كشور فعالیت دارند و هرچند نظارت ها كامل است اما مشكلاتی نیز وجود دارد.

غلامی می گوید بطور مثال فضاها از نظر ساختاری، ساختمانی، عمرانی و زیربنایی دارای مشكلاتی هستند كه شرایط زیست و زاد و ولد موش ها را در تاسیسات این فضاها، مهیا ساخته است.

گفته می شود رشد موش ها به صورت تصاعدی است و هر جفت می توانند در هر سه ماه، 10 بچه به دنیا بیاورد؛ اگر شرایط زیست و تولید مثل برای آنها فراهم باشد، در عرض سه سال، 30 میلیون موش تولید می شود كه هر كدام ممكن است ناقل بیماری باشند.

بدیهی است تا زمانی كه مواد غذایی و زباله ها از سوی شهروندان در معابر رها شود و اصلاحات عمرانی برای از بردن شرایط زیستی موش ها فراهم نشود، موش ها همچنان به تكثیر خود ادامه می دهند.

'شهر موش ها' ؛ این آینده متصور برای تمام كلانشهرها در صورت رعایت نكردن موازین بهداشت محیط است.

بی تردید، جمع آوری و ریشه كنی موش ها با مشاركت مردم و تعامل بیشتر سازمان‌های مربوطه به‌ویژه شهرداری، سازمان محیط زیست و وزارت بهداشت، درمان و آموزش‌ پزشكی، میسر خواهد شد.