"نود" در دقيقه ۹۰؟ بی بی سی

* اجرای تازه ترين قسمت ازبرنامه نود که پرسابقه ترين برنامه اختصاصی تحليل فوتبال در تلويزيون ايران محسوب می شود و برخی کارشناسان آن را پربيننده ترين برنامه تلويزيون خوانده اند، جنجال ايجاد شده بر سر آن را وارد مرحله تازه ای کرد.

اين جنجال که سابقه آن به سه هفته پيش و انتقاد اين برنامه از "بی نظمی" در فدراسيون فوتبال باز می گردد، به مناقشه ای تمام عيار ميان سازمان تربيت بدنی و فدراسيون فوتبال از يک سو و برنامه تلويزيونی نود، عادل فردوسی پور مجری اين برنامه، و اکثر رسانه های ايران از سوی ديگر بدل شده است.

بحران رسانه ای ايجاد شده که با ممانعت از فعاليت خبرنگار برنامه ۹۰ پس از مسابقه فوتبال پزسپوليس و فولاد خوزستان شکلی رو در رو گرفت باعث شد تازه ترين قسمت اين برنامه به شکلی متفاوت از معمول اجرا شود.

سکوت اعتراض آميز فردوسی پور

پس از مناقشه اخير سازمان تربيت بدنی و فدراسيون فوتبال با برنامه ۹۰ و "تحريم" اين برنامه پرطرفدار از سوی فدراسيون، بسياری دوشنبه شب (سی ام دی ماه ۱۳۸۷) منتظر واکنش عادل فردوسی پور، مجری و تهيه کننده ۹۰ نسبت به اتفاقات اخير بودند.

اما فردوسی پور در برنامه اش۹۰ هيچ اشاره ای به اتفاقات روزهای گذشته که به طور گسترده ای در مطبوعات ايران بازتاب پيدا کرده بود نداشت و تنها به گفتن اين جمله بسنده کرد :"در روز های گذشته حرف و حديث ای زيادی درباره ما وجود داشته، اما فعلا مصلحت ديده نشده که در اين باره صحيت کنيم."

تبليغات خبرنامه گويا	[email protected]

البته او در انتهای برنامه در هنگام خداحافظی چند ثانيه ای به جو بوجود آمده اعتراض کرد و به صورت غير مستقيم عنوان کرد تنها در شرايطی به فعاليت خود در ۹۰ ادامه می دهد که اين محدوديت ها برچيده شود و بتواند آزادنه به نقد بپردازد.

فردوسی پور کاملا بی روحيه برنامه را اجرا کرد و اثری از خوشرويی و بذله گويی های هميشگی اش نبود؛ حتی قسمت معرفی بازی های ليگ که يک بخش طنز است حذف شده بود و در امری بی سابقه در طول برنامه با هيچ مسوولی تماس تلفنی گرفته نشد و به غير از کارشناس داوری ميهمانی ديگر هم در استوديو حضور نداشت.

هرچند که در آخر برنامه فرصت کوتاهی در اختيار امير حاج رضايی ، کارشناس فوتبال قرار گرفت تا از تحريم ۹۰ انتقاد کند، اما هرگز اين موضوع مهم مورد موشکافی قرار نگرفت.

برنامه ۹۰ بر خلاف ۱۰ سال گذشته با اجرای سرد فردوسی پور زودتر از هميشه به پايان رسيد و به نظر می رسيد مجری و تهيه کننده اين برنامه قصد داشت با اين اجرای بی روحيه و رفع تکليفی خود اعتراض خود را به وقايع اخير نشان دهد و به نحوی نشان دهد که مجبور به سکوت شده است.

متهم به "تضعيف نظام"

در عمر ده ساله برنامه نود به دفعات بين عادل فردوسی پور و مسوولان فوتبال اختلافاتی پيش آمده بود، اما هيچکدام به شدت اتفاقات اخير نبود.

ابتدا در نهم دی ماه مناقشه ای بين فردوسی پور و عزيز محمدی ، رئيس سازمان ليگ بر سر "بی نظمی" برنامه های فدراسيون به وجود آمد و اختلاف وقتی بالا گرفت که آقای محمدی، مجری ۹۰ را به تضعيف نظام متهم کرد .

اتفاق مهم تر ۱۰ روز بعد رخ داد زمانی که يک درگيری لفظی تمام عيار بين فردوسی پور و محمد آخوندی ، سخنگوی سازمان تربيت بدنی به وقوع پيوست.

آخوندی هم فردوسی پور را به تخريب سازمان تربيت بدنی و حتی دولت متهم کرد.

البته در آنسو هم مجری نود حملات سخنگوی سازمان را بی جواب نگذاشت و بلافاصله مورد حمايتی چشم گير از سوی رسانه ها و مسوولان صدا و سيما قرار گرفت.

علی اصغر پور محمدی ، مدير شبکه سوم در گفتگو با خبر گزاری در اين باره گفت:"متاسفانه بعضی از مسئولين در پايه‌های سازمان ورزش تحملشان کم است و پذيرش هيچ گونه انتقادی ندارند."

"برنامه ۹۰ برنامه‌ای است که در روند بهبود و پيشرفت فوتبال کشور کار می‌کند و تهيه کننده و مجری آن هم بدون هيچ قصد و غرض و يا گرايش خاصی اين برنامه را به‌طور سالم ساخته و به روی آنتن می‌برند. ماهيت برنامه ۹۰ انتقادی است و طبيعی است که جنبه‌های نقد و بررسی در آن پررنگ‌تر باشد."

"از خداوند می‌خواهيم تحمل آقايان را بيشتر و بر جنبه انتقادپذيری آنها بيافزايد."

اکثر مطبوعات، خبرگزاری ها و برنامه های ورزشی هم به دفاع از فردوسی پور و انتقاد از آخوندی پرداختند و در اين ميان وبلاگ نويس ها هم وارد اين عرصه شدند و حمايت از مجری ۹۰ را در دستور کار خود قرار دادند.

تحريم ۹۰

با حمايت مسوولان صدا و سيما از فردوسی پور درگيری بين سازمان تربيت بدنی و نود شکلی جديدتری به خود گرفت و برخی روزنامه از آن به عنوان يک "جنگ علنی" نام بردند.

در سوی ديگر کيومرث هاشمی ، معاون سازمان تربيت بدنی در نامه ای به عزت‌الله ضرغامی رييس سازمان صداوسيما، اعتراض خود را به برخی برنامه های ورزشی اعلام کرد. در بخشی از اين نامه آمده: "متاسفانه در برخی برنامه های ورزشی شبکه‌های مختلف صداوسيما با استفاده از روش‌های نامعقول و نامتعارف و ابراز نظرات شخصی مجريان سعی در مخدوش کردن وجهه ورزش و به تبع آن نظام داشته اند."

"عملکرد اين برنامه‌ها دخالت آشکار و مستقيم در نحوه داوری (امری بی سابقه در سرتاسر جهان)، تعيين تکليف برای همه دست اندرکاران از ورزشکاران، مربيان گرفته تا مديران باشگاهها و فدراسيون‌ها و غيره از طريق مسابقات معروف به sms (صرفنظر از اشکالات شرعی و حقوقی وارد به اينگونه مسابقات) تفرقه افکنی،‌ اشاعه فرهنگ ناهنجاری ( مانند نمايش برخی صحنه‌های خلاف عرف)، تضعيف هنجارها،‌ تضعيف تيم ملی به هر شکل ممکن،‌ تحقير و تمسخر افراد، ‌استفاده دلخواه از هر گونه امکان در پخش تصاوير و صداها بنحوی که باعث شرمندگی برخی نفرات در سيمای جمهوری اسلامی شود (که کاملا مغاير آموزه‌ها و ارزشهای دينی ماست) بوده و بيشتر اوقات جهت دهی های يک طرفه و سازمان يافته کاملا محسوس است."

چند روز پس از اين اتفاقات چند روزنامه ورزشی از تحريم نود از سوی سازمان تربيت بدنی، فدراسيون فوتبال و دوباشگاه استقلال و پرسپوليس که متعلق به سازمان تربيت بدنی هستند خبر دادند.

در ابتدا اين خبر از سوی مسوولان فدراسيون و سازمان تائيد نشد، اما چند روز بعد مشخص شد که موضوع تحريم جدی است.

ابتدا نشانه های تحريم از روز جمعه و ديدار پرسپوليس و فولاد ديده شد. پس از آن بازی روزنامه نوشتند که افشين پيروانی ، سرمربی پرسپوليس پس از بازی حاضر نشد با گزارشگر نود مصاحبه کند و حتی در کنفرانس مطبوعاتی عنوان کرد تنها در يک صورت حاضر به مصاحبه می شود که ميکروفون نود از جلوی او برداشته شود (البته در برنامه دوشنبه شب مشخص شد که پيروانی دور از جمع رسانه ها به صورت اختصاصی با گزارشگر ۹۰ مصاحبه کرده است.)

از آنجا که در ساير بازی های روز جمعه اتفاق مشابه ای رخ نداده بود همچنان ترديدهايی درباره تحريم نود وجود داشت تا اينکه روز شنبه در شيراز تحريم نود شکلی عملی و " علنی" به خود گرفت.

در جريان بازی برق شيراز و استقلال تهران از ورود گزارشگران نود به ورزشگاه حافظيه ممانعت شد، و هيچکدام از مربيان، مسوولان و بازيکنان دو تيم حاضر به مصاحبه با نود حتی در خارج از ورزشگاه نشدند.

اين خبر بلافاصله از سوی خبرگزاری ها و روزنامه ها منتشر شد ورسانه ها گزارش دادند که بنا بر دستور سازمان تربيت بدنی و فدراسيون فوتبال نود تحريم شده است .

موافقان و مخالفان

با انتشار خبر تحريم در روز يکشنبه (بيست و نهم دی ماه) حتی عده ای از نماينگان مجلس هم در کنار کارشناسان ورزش از اين اقدام فدراسيون انتقاد کردند.

اما در آنسو علی کفاشيان ، رئيس فدراسيون فوتبال در گفتگو با خبرگزاری ايسنا بدون اشاره به نام برنامه نود به انتقاد شديد از برخی برنامه های ورزشی تلويزيون پرداخت و گفت:"بعضی از برنامه‌های تلويزيونی کارشان شده دو به هم زنی و انجام کارهای خاله زنکی! متاسفانه بعضی از برنامه های تلويزيونی شيوه غلطی را در پيش گرفته‌اند. اين وقت رسانه را می‌گيرد و در هيچ جای دنيا مرسوم نيست."

"در کجا سراغ داريد که وقتی نهادی تصميمی می‌گيرد، رسانه‌ای بخواهد با گذاشتن نظرسنجی در آن تصميم‌گيری دخالت کند. اگر اين برنامه‌های تلويزيونی ابزار در اختيار دارند ما هم ابزاری داريم که بخواهيم از آن استفاده کنيم اما تنها خواسته‌مان اين است که اصولی، منطقی و بی‌طرفانه برنامه‌ها را اجرا کنند. با اين حال می‌بينيم که فوتبال را مسخره می‌کنند."

موضوع داغ رسانه ها و حمايت مردمی

در روزهای يکشنبه و دوشنبه ، تحريم ۹۰ به يکی از مباحث اصلی مطبوعات ايران تبديل شده بود و حتی در صفحات اول روزنامه های سياسی هم تيتر و عکس هايی در اين باره ديده می شد.

قبل از برنامه دوشنبه شب بسياری از طرفداران ۹۰ به حمايت از اين برنامه و مجری اش پرداختند؛ عده ای در وبلاگ های خود به ديگران توصيه کردند که دوشنبه شب با حضور فراگير در مسابقه SMS اين برنامه حمايت خود را از فردوسی پور نشان دهند.

حتی روز دوشنبه SMS هايی منتشر شد که در آن از دريافت کننده SMS دعوت شده بود که با شرکت در مسابقه نود کاری کنند که در اين زمينه رکورد شکنی شود و آمار SMS ها از مرز دو ميليون عبور کند.

هفته گذشته (بيست و سوم دی ماه ۱۳۸۷) زمانی که آمار شرکت کنندگان در مسابقه SMS از مرز يک ميليون وچهار صد هزار نفر گذشت، فردوسی پور ضمن تشکر از بينندگان اين آمار قابل توجه را "معنی دار " دانست و نوعی طرفداری از ۹۰ قلمداد کرد.

اما در برنامه دوشنبه شب مسابقه SMS به اتفاقات اخير ربطی نداشت و اختلال در سيستم ارسال SMS موجب شد که نقشه طرفداران فردوسی پور برای حمايت از مجری محبوبشان با ارسال SMS عملی نشود.

فردوسی پور در آخر برنامه اعتراض خود را دربه وجود آمدن اين مشکل علنی کرد و آن را غير طبيعی دانست. فردوسی پور که از سوی طرفدارانش به محتاط نبودن شهرت يافته چرا اينگونه محتاط شده بود؟

احتمال داده می شود که مسوولان شبکه سوم سيما ، فردوسی پور را از هرگونه اظهار نظر منع کردند تا درگيری به وجود آمده بين او و فدرسيون فوتبال خاتمه پيدا کند و به جاهای باريکتری کشيده نشود.

در واقع اين يک نوع اعلام "آتش بس" يک طرفه از سوی صدا و سيما در اختلافات بوجود آمده بين آنها و سازمان تربيت بدنی قلمداد می شود و معلوم بود که فردوسی پور از آن رضايت ندارد.

در اين ميان اين نگرانی برای بينندگان ميليونی ۹۰ به وجود آمده آيا فردوسی پور در هفته های آينده هم می خواهد به همين صورت محتاط و بی روحيه باشد و ديگر خبری از صراحت لهجه و بی پروايی های او نخواهد شد؟ و از همه مهم تر آيا او به فعاليت خود در ۹۰ ادامه می دهد؟