جديدترين اظهارنظر درباره کشف ذرات سريعتر از نور و سفر در زمان، مهر

سخنگوی بريتانيا در آشکارساز آليس برخود دهنده بزرگ هادرون در گفتگو با گروه فناوريهای نوين خبرگزاری مهر نتايج آزمايش‌های فيزيکی که نظريه انيشتين را زير سوال برده و موفق به کشف سرعتی بالاتر از سرعت نور در ذرات نوترينيو شده را مورد بررسی قرار داده است.

به گزارش خبرگزاری مهر، حدود يک ماه پيش فيزيکدانان سرن در لابراتوارهای "گرن ساسو" در موسسه ملی فيزيک هسته‌ای ايتاليا با استفاده از دستگاه آشکارساز "اپرا" نتيجه‌ای شگفت‌آور را اعلام کردند، بر اساس اين نتايج آشکارساز اوپرا موفق به دريافت نوترينوهايی شده بود که سرعتی بالاتر از سرعت نور داشتند.

به اعتقاد بسياری از فيزيکدانان و دانشمندان در صورت درست بودن چنين پديده‌ای، علم فيزيک به همراه نظريه‌های بنيادينش زير و رو خواهند شد. البته بيشتر همين دانشمندان و فيزيکدانان اين يافته را خطای محاسباتی می‌دانند درست مانند دکتر ديويد اوانز (Dr. David Evans) سخنگوی بريتانيا در آشکارساز آليس برخود دهنده بزرگ هادرون که او نيز با وجود رد نکردن احتمال بسيار ضعيف درست بودن نتايج محققان در گرن ساسو، يافته جديد را خطای محاسباتی می‌داند:

* خبرگزاری مهر - سرويس فناوريهای نوين: محققان در گرن ساسو شواهدی را به دست آوردند که نشان می‌دادند نوترينوها می‌توانند سريعتر از نور حرکت کنند. شخصا دقت اين نتايج را چگونه ارزيابی می‌کنيد؟

- ديويد اوانز سخنگوی بريتانيا در آشکارساز آليس: دانشمندانی که در اين مطالعه حضور داشتند در محاسبات خود دقت زيادی کردند و خطاهای احتمالی را در نتايج خود مورد بررسی بسيار دقيق قرار دادند. با اين همه من هنوز فکر می‌کنم نتايج به دست آمده خطای محاسباتی باشد که احتمالا به واسطه فاصله‌ای که ميان محل توليد نوترينوها در سرن و محل رديابی آنها در گرن ساسو وجود دارد و يا به دليل هماهنگ‌سازی ساعتهايی که تفاوت‌های زمانی را محاسبه می کنند رخ داده است.
دليل من برای اشتباه دانستن نتايج اين است که نتايج به دست آمده از اين آزمايش، نتايج موجود از مطالعات پيشين را نقض می‌کند. برای مثال زمانی که يک ابرنواختر در سال ۱۹۸۷ منفجر شد نوترينوهای به وجود آمده از اين انفجار سه ساعت پيش از اينکه نور ناشی از انفجار به زمين برسد در ردياب‌های زمين دريافت شدند. اين به آن خاطر است که نوترينوها می‌توانند بلافاصله از انفجار به بيرون فوران کنند اما خروج نور از انفجار ابرنواختری سه ساعت زمان نياز خواهد داشت.
در صورتی که نتايج اخير به دست آمده در گرن ساسو درست بودند نوترينوها چهار يا پنج سال زودتر رصد شده بودند که البته همچين چيزی رخ نداده است.

* به صورت عملی يا نظری چگونه می‌توان سريعتر از نور حرکت کرد؟
- نظريه نسبيت انيشتين طی بيش از پنجاه سال گذشته با دقتی بسيار بالا مورد آزمايش قرار گرفته و نشان داده که مطابقت کاملی با اطلاعات به دست آمده طی ديگر آزمايش‌ها دارد. تقريبا غيرممکن است که بتوان نظريه انيشتين را به اين شکل تغيير داد که هم ذراتی وجود داشته باشند که سريعتر از نور حرکت می‌کنند و هم با اطلاعات به دست آمده از آزمايش‌های پيشين مطابقت داشته باشند.

* اگر ديگر آزمايشها ثابت کنند که نتايج جديد درست بوده اند، چه تغييراتی در نظريه های فيزيکی و در جهان رخ خواهند داد؟
- در صورت تاييد اين نتايج و اثبات حرکت نوترينوها در سرعتی بالاتر از سرعت نور يکی از بزرگترين کشف‌های جهان طی صدها سال گذشته انجام خواهد گرفت. فيزيکدانان بايد نظريه‌های جديد را ارائه دهند که نه تنها در آن ذرات سريعتر از نور پيش بينی شده‌اند بلکه با تمامی محاسبات پيشين نيز همخوانی داشته باشند. اين کاری بسيار دشوار بوده و شايد برای انجام آن به حضور ابعاد اضافی نياز پيدا شود. به طور خلاصه چنين نتيجه‌ای می تواند تمامی ديدگاه فيزيک مدرن را متحول کند.

* چنين کشفی چگونه می‌تواند سفر در زمان را امکانپذير سازد؟
- گفتنش دشوار است اما اگر برای مثال نتايج اين مطالعه درست باشند و نشان دهند کرمچاله هايی (تونل‌هايی در ميان ابعاد اضافی) وجود دارند در اين صورت سفر در زمان به صورت نظری امکانپذير خواهد شد دستکم برای ذرات بنيادين. با اين همه به صورت عملی سفر در زمان برای انسان همچنان غيرممکن است و تنها می‌تواند در سطح يک ايده جالب باقی بماند.

* در صورتی که دانشمندان نشان دهند ويژگی‌های سرعت جديد صرفا ويژه نوترينوها است و در هيچ يک از ديگر ذرات بنيادين وجود ندارد چه تغييراتی در جهان فيزيک و نظريه‌هايش ايجاد خواهد شد؟
- به اين شکل نوترينوها به عنوان ذراتی معرفی خواهند شد که نسبت به ديگر ذرات بسيار خاص‌تر هستند. چنين ويژگی نيز می‌تواند تحول بزرگی در فيزيک مدرن ايجاد کند و در تکنولوژی‌های آينده جهان تاثير عميقی داشته باشد.

* دليل اينکه بيشتر دانشمندان با اطمينان خاطر از اشتباه بودن محاسبات جديد صحبت کرده و آن را خطا در محاسبات می‌پندارند چيست؟
- همانطور که گفتم اين نتايج اصولا با تمامی محاسبات تجربی که طی صدها سال گذشته به دست آمده‌اند از جمله محاسبات به دست آمده در سال ۱۹۸۷ که از مطالعه بر روی ابرنواخترها به دست آمده در تقابل است. چنين نتايجی که به صورت بنيادين با نظريه‌هايی که به دقت مورد آزمايش قرار گرفته‌اند در تقابل باشد معمولا در اثر خطاهای محاسباتی به دست می‌آيند.
با اين همه در صورتی که اين نتايج درباره سريعتر بودن نوترينوها نسبت به نور به تاييد برسند شاهد هيجان زدگی شديد تعداد زيادی از همين دانشمندان مخالف در سرتاسر جهان خواهيد بود.
اين دانشمندان اعلام کردند که توانسته‌اند فراتر از سرعت نور حرکت کنند به طوريکه آشکارساز "اپرا" با دريافت و بررسی بيش از ۱۵ هزار ذره نوترينو که در برخورد دهنده "سوپر سينکروتون پروتون" در سرن توليد شده و با طی مسافت ۷۳۰ کيلومتر به لابراتوارهای "گرن ساسو" در ايتاليا رسيده بود کشف کرد که اين ذرات برای طی اين مسافت تنها ۲.۴ ميلی ثانيه را صرف کردند.

گفتگو: سميرا مصطفی نژاد