متن کامل طرح قانون احزاب، شرايط جديد تاسيس حزب و وظايف صداو سيما

مهر ـ در طرح اصلاح قانون احزاب که در مجلس در حال بررسی است ، تغيير عمده ای در شرايط تاسيس حزب پيش بينی شده ، اعضای احزاب منحل شده به مدت ۵ سال حق تاسيس حزب جديد نخواهند داشت و سازمان صدا و سيما موظف است بخش خبری ويژه احزاب را سازمان دهی کند.

به گزارش خبرنگار پارلمانی مهر، بررسی طرح اصلاح قانون احزاب از اول دی ماه در کميسيون شوراهای مجلس آغاز شد و کليات آن به تصويب اين کميسيون رسيد. کميسيون شوراهای مجلس در حال حاضر بررسی جزئيات اين طرح را که شامل ۲۳ ماده است آغاز کرده و در بررسی خود از نظرات کارشناسی احزاب و دبيران کل و اعضای شاخص وموثر احزاب نيز استفاده شده است.

متن اين طرح به شرح ذيل است:

تعاريف

ماده (۱)

اصطلاحاتی که در اين قانون به کار رفته اند دارای معانی مشروح زير می باشند:

۱- حزب تشکيلاتی است متشکل از اشخاص حقيقی، دارای پروانه فعاليت، که با برنامه مشخص در جهت کسب، مشارکت، نقد يا اصلاح قدرت سياسی در چارچوب قوانين و مقررات نظام جمهوری اسلامی ايران بر اساس اساس نامه و مرام نامه خود در سطح ملی يا استانی فعاليت می کند.

تبصره: احزاب می توانند تحت عناوينی مانند گروه، جمعيت، انجمن، جامعه، سازمان سياسی و امثال آن ها فعاليت کنند.

۲- انجمن های اقليت های دينی موضوع اصل ۱۳ قانون اساسی تشکيلاتی است مرکب از اعضای داوطلب همان اقليت دينی که هدف آن حل مشکلات و بررسی مسائل دينی، فرهنگی، اجتماعی و رفاهی ويژه آن اقليت باشد.

۳- جبهه: ائتلافی از احزاب دارای پروانه فعاليت است که در يک مقطع زمانی مشخص برای موضوع معين با اطلاع کميسيون احزاب شکل می گيرد.

۴- اعضای يک حزب به دو گونه می باشند:

الف- عضو فعال: فردی که به عضويت رسمی حزب در آمده و بر اساس اساسنامه حزب دارای حق رای باشد.

ب- عضو عادی: فردی که به عضويت رسمی حزب در آمده اما دارای حق رای نيست.

۵- اعضای موثر حزب: اعضای موثر حزب شامل هيات موسس، شورای مرکزی، بازرسين، دبير کل و مسئولين شعب استانی می باشد.

۶- هيات موسس: اشخاص حقيقی که امور مربوط به تاسيس را پيگيری نموده و برای دريافت مجوز تاسيس و پروانه فعاليت اقدام می نمايند.

۷- مجمع عمومی: بالاترين رکن حزب است که طبق مرام نامه و اساسنامه از اجتماع اشخاصی شکل می گيرد که به عضويت فعال تشکل در آمده باشند.

۸- شورای مرکزی: متشکل از افراد منتخب مجمع عمومی است که طبق مرام نامه و اساسنامه به نمايندگی از مجمع مسئوليت هدايت و تحقق اهداف حزب را بر عهده دارند.

۹- مرام نامه: سندی است که بيان کننده اهداف، آرمان ها، مبانی فکری و عقيدتی و خط و مشی های رسيدن به اهداف حزب می باشد.

۱۰- اساسنامه: سندی است که بيان کننده ساختار تشکيلاتی و ارکان، شرح وظايف و تعيين حدود اختيارات، نحوه تعيين و تغيير اعضا، شرايط تغيير و اصلاح مرام نامه و اساسنامه، اعتبار اسناد اداری و مالی، تعيين منابع مالی، نحوه انحلال حزب و ساير موارد مصرح در اين قانون می باشد.

۱۱- کميسيون احزاب، کميسيون موضوع ماده ۱۰ اين قانون است.

۱۲- مجوز اوليه: مجوز موقتی است که جهت تحصيل شرايط لازم باری صدور پروانه فعاليت تشکل صادر می شود.

۱۳- پروانه فعاليت: مجوزی است که به موجب آن حزب اجازه پيدا می کند تا بر اساس مرام نامه و اساس نامه و در چهارچوب قوانين و مقررات نظام جمهوری اسلامی ايران فعاليت کند.

۱۴- دبيرخانه کميسيون: تشکيلات اجرايی کميسيون احزاب دبيرخانه ناميده می شود که زير نظر کميسيون انجام وظيفه می کند.

تاسيس حزب

ماده(۲)

تقاضای صدور مجوز اوليه تاسيس حزب توسط هيات موسس، بايد به کميسيون ماده (۱۰) اين قانون ارائه گردد.

کميسيون موظف است ظرف چهار ماه از زمان دريافت تقاضای رسمی با رعايت مواد اين قانون نسبت به ثبت و صدور مجوز اوليه تاسيس اقدام نمايند.

تبصره "۱" - تقاضای صدور مجوز اوليه، بايد، حاوی اساس نامه، مرام نامه، اسامی و امضای هيات موسس (دست کم ۱۵ نفر) باشد.

تبصره "۲" - مرام نامه حزب بايد متضمن مطالب زير باشد:

الف) جهان بينی، مبانی فکری، عقيدتی؛

ب) اهداف، راهبردهای کلان و سياست ها و برنامه ها در راستای رسيدن به اهداف تعيين شده؛

ج) رويکردهای کلی به مسائل فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، سياسی، اجرايی، حقوقی کشور

تبصره "۳" - اساس نامه حزب بايد متضمين مطالب زير باشد:

الف) نام کامل حزب و عنوان اختصاری آن

ب) نشانی مرکز اصلی و محدوده جغرافيايی فعاليت

ج) ساختار و ارکان حزب به همراه شرح وظايف، نحوه فعاليت، حدود اختيارات و مسئوليت هر رکن به تفکيک و نحوه تعيين شورای مرکزی، دبير کل و ساير ارکان

د) نحوه تصويب مرام نامه و اساسنامه و تغيير آنها و نحوه تصويب آيين نامه های اجرايی، مالی و دستور العمل ها.

۵) نحوه تامين منابع مالی

و) نحوه عضو گيری و شرايط کلی عضويت

ز) نحوه انحلال و تکليف دارايی ها پس از انحلال

تبصره (۴)- حزب می تواند از هر نام و نام اختصاری و نمادی استفاده نمايد مگر اسامی موهن يا مغاير با شئونات دينی، فرهنگی و وحدت ملی کشور و همچنين عناوينی که توسط دستگاه ها و نهادهای عمومی موضوع ماده (۵) قانون خدمات کشوری و يا احزاب ديگری مورد استفاده قرار گرفته اند و نيز عناوين مشابه آنها که عرفا موجب اشتباه گردد همچنين عناوين عام و غير مسمی به تشخيص کميسيون احزاب

تبصره "۵"- احزاب متقاضی پروانه بايد، در اساسنامه و مرام نامه خود صراحتا التزام خود را به نسبت به قانون اساسی و اصل مترقی و لايت مطلقه فقيه اعلام دارند.

تبصره "۶"- کميسيون می تواند در صورت وجود دلايل موجه مهلت احراز شرايط برای ثبت و صدور مجوز اوليه را تنها برای يک بار به مدت دو ماه تمديد نمايد.

تبصره "۷"- در صورت عدم احراز شرايط تاسيس حزب، کميسيون موظف است در مدت مقرر دلايل عدم صدور مجوز و يا رد تقاضا را کتبا به اطلاع نماينده هيات موسس حزب برساند.

ماده ۳)

مجوز اوليه تاسيس حزب جهت راه اندازی دفاتر احزاب و تحصيل شرايط برای صدور پروانه فعاليت مطابق ماده (۶) و برگزاری مجمع عمومی تاسيس جهت تصويب اساسنامه و مرام نامه اعتبار ديگری ندارد.

تبصره ۱- هيات موسس دارای مجوز اوليه تاسيس موظف است ظرف مدت شش ماه از تاريخ صدور مجوز، نسبت به تشکيل مجمع عمومی تاسيس و تصويب مرامنامه و اساسنامه اقدام نمايد در غير اين صورت مجوز اوليه تاسيس باطل خواهد شد.

تبصره ۲- هيات موسس می تواند در صورت وجود دلايل موجه و با تاييد کميسيون اين مهلت را تنها برای يک بار به مدت سه ماه تمديد نمايد.

تبصره ۳- تا زمانی که احزاب پروانه فعاليت حزب را دريافت نکرده اند حق معرفی کانديدا در انتخابات و فعاليت های انتخاباتی را ندارند.

ماده (۴)

اعضای حزب بايد دارای شرايط ذيل باشند:

الف- هيات موسس:

۱) التزام علمی به قانون اساسی،

۲) داشتن تابعيت ايرانی،

۳) داشتن حداقل ۲۵ سال تمام،

۴) داشتن حداقل مدرک کارشناسی يا معادل آن،

ب- ساير اعضا:

۱) التزام علمی به قانون اساسی،

۲) داشتن تابعيت ايرانی،

۳) داشتن حداقل ۱۸ سال تمام،

ماده (۵)

اشخاص زير از حق تاسيس حزب يا عضويت در آن محرومند:

الف- کليه اعضای ساواک منحله، فراماسون ها، کسانی که در فاصله ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ تا ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ به وزارت رسيده و يا به عضويت مجلس سنا يا شورای ملی درآمده اند، گردانندگان رژيم سابق و حزب رستاخير، اعضای گروهک های محارب و ضد انقلاب مانند منافقين و فرقان و مانند آنها

ب- محکومين به جرايم ضد امنيت داخلی و خارجی کشور

ج- مظنونين به جاسوسی حسب تشخيص مرجع ذيصلاح

د- متجاهرين به فسق و فجور، مشهورين به فساد، معتادان و قاچاقچيان مواد مخدر و روانگردان با استعلام از مراجع ذيصلاح

ه- کسانی که به موجب احکام قطعی دادگاه ها از حقوق اجتماعی محروم شده اند

و- قضات و کارکنان وزارتخانه های اطلاعات، دفاع و پشتيبانی نيروهای مسلح و همچنين پرسنل نيروهای نظامی و انتظامی و ساير افرادی که طبق قوانين از عضويت در احزاب و تشکل های سياسی محروم شده يا می شوند.

ز- اعضای موثر احزاب منحله تا ۵ سال پس از تاريخ انحلال

تبصره- وجود اين شرايط در ابتدا و طول عضويت موجب محروميت است.

ماده (۶)

پروانه فعاليت نهايی برای احزاب ملی يا استانی در صورتی صادر خواهد شد که حائز شرايط ذيل باشند:

الف- احزاب ملی:

۱) ارايه اسناد برگزاری مجمع عمومی تاسيس با حضور حداقل ۳۰۰ نفر از اعضای فعال در بيش از نيمی از استان های کشور،

۲) ارايه اسناد تاسيس دفاتر رسمی حداقل در يک سوم از مراکز استان های کشور،

۳) عدم ارتکاب تخلفات مندرج در ماده (۱۸) اين قانون

ب- احزاب استانی:

۱- ارايه اسناد برگزاری مجمع عمومی تاسيس مطابق يکی از موارد زير:

- با حضور حداقل ۱۰۰ نفر از اعضای فعال در بيش از نيمی از شهرستان های استانی های با جمعيت تا يک و نيم ميليون نفر جمعيت

- با حضور حداقل ۱۵۰ نفر از اعضای فعال در بيش از نيمی از شهرستان های استانی های با جمعيت بيش از ۳ ميليون نفر جمعيت

- با حضور حداقل ۲۰۰ نفر از اعضای فعال در بيش از نيمی از شهرستان های استانی های با جمعيت بيش از سه ميليون نفر جمعيت

۲) ارايه اسناد تاسيس دفاتر رسمی حداقل در يک سوم از شهرستان های استان

۳) عدم ارتکاب تخلفات مندرج در ماده (۱۸) اين قانون

تبصره: عضويت در يک حزب ملی و استانی به طور همزمان منعی ندارد ولی هيچ شخصی نمی تواند عضو موثر بيشتر از يک حزب ملی يا استانی باشد.

ماده (۷)

کميسيون مذکور در ماده (۱۰) موظف است .پس از بررسی شرايط موضوع ماده (۶) حداکثر ظرف شش ماه از تاريخ ارايه درخواست در مورد صدور يا عدم صدور پروانه اعلام نظر کند. در صورت احراز شرايط پروانه فعاليت احزاب ملی يا استانی ظرف يک ماه به امضای وزير کشور صادر می شود.

تبصره ۱- در صورتی که کميسيون در مدت مقرر اعلام نظر نکند وزارت کشور موظف است ظرف يک ماه پروانه فعاليت را صادر نمايد.

تبصره ۲- در صورت عدم احراز شرايط صدور پروانه فعاليت، مراتب کتباً به متقاضيان حزب اعلام می شود. متقاضيان پروانه فعاليت می توانند ظرف يک ماه از تاريخ اعلام نظر به تصميم کميسيون اعتراض نمايند. در صورت اعتراض کميسيون ماده (۱۰) موظف است ظرف حداکثر سه ماه نسبت به اعتراض متقاضيان پروانه فعاليت رسيدگی و اعلام نظر کند. نظير کميسيون در اين باره قطعی است.

تبصره ۳- در صورت عدم احراز شرايط صدور پروانه فعاليت، مجوز اوليه صادره باطل شده و هيات موسس حق هيچگونه فعاليتی تحت عنوان مجوز اوليه مذکور را ندارند.

تبصره ۴- پس از صدور پروانه، اساسنامه و مرامنامه حزب بايد از طريق کميسيون احزاب به هزينه حزب در روزنامه رسمی چاپ و منتشر گردد.

ماده ۸

در صورتی که دو يا تعداد بيشتری از احزاب ملی يا استانی قصد ادغام با يکديگر را داشته باشند، بايد موضوع را به کميسيون ماده ۱۰ اين قانون اعلام و اساسنامه و مرام نامه و مدارک مورد نياز در اين قانون را جهت بررسی به کميسيون ارائه دهند. کميسيون موظف است پس از بررسی های لازم بدون رعايت نوبت جهت صدور پروانه به حزب اقدام نمايد. دراين حالت حزب جديد جهت فعاليت نيازی به صدور مجوز اوليه تاسيس ندارد.

ماده ۹

کليه احزاب موظفند تغييرات مربوط به مرام نامه، اساسنامه، شواری مرکزی خود و برگزاری کنگره ساليانه را به کميسيون ماده ۱۰ اين قانون اعلام نمايند.

تبصره ۱- احزاب موظفند برای شرکت نماينده کميسيون ماده ۱۰ در کنگره ساليانه دو هفته قبل از برگزاری آن را به اطلاع کميسيون برسانند. عدم حضور نماينده کميسيون مانع برگزاری کنگره نخواهد بود.

تبصره ۲- در صورت تقاضای يک سوم از اعضای شورای مرکزی حزب، کميسيون ماده ۱۰ اين قانون موظف است نماينده ای جهت نظارت بر انتخابات شورای مرکزی معرفی نمايد.

تبصره ۳- چنانچه تغييرات اعلام شده موضوع ماده ۹ موجب مغايرت اساسنامه يا مرام نامه حزب با تبصره ۵ ماده ۲ بشود يا بعضی از اعضای شورای مرکزی مشمول بند (ه) ماده ۵ گردد، کميسيون ضمن دادن تذکر کتبی مراتب را حداکثر دو ماه به حزب اعلام می نمايد. حزب موظف است ظرف يک ماه اصلاحات لازم را انجام و نظر کميسيون را تامين نمايد. در صورت عدم تامين نظر کميسيون پروانه فعاليت حزب توقيف خواهد شد و رفع توقيف پروانه فعاليت منوط به انجام اصلاحات مورد نظر از سوی حزب خواهد بود. در غير اين صورت مطابق بند ۳ ماده ۲۰ عمل خواهد شد.

تبصره ۴- ظرف حداکثر سه ماه از تاريخ لغو پروانه، حزب می تواند به ديوان عدالت اداری شکايت کند. ديوان خارج از نوبت به پرونده رسيدگی نموده رای قطعی صادر خواهد کرد.

ماده ۱۰

به منظور صدور پروانه جهت متقاضيان و نظارت بر فعاليت احزاب و انجمن های اقليت های دينی و انجام وظايف مصرحه در اين قانون کميسيونی به شرح زير در وزارت کشور تشکيل می گردد:

۱- نماينده دادستان کل کشور

۲- نماينده رئيس قوه قضائيه

۳- يک نماينده از ميان دبيران کل احزاب دارای پروانه فعاليت

۴- معاون سياسی وزارت کشور

۵- دو نماينده به انتخاب مجلس شورای اسلامی از بين نمايندگان داوطلب

۶- نماينده وزارت اطلاعات

تبصره ۱- اعضای موضوع اين ماده بايد ظرف يک ماه از تاريخ لازم الاجرا شدن اين قانون، انتخاب و به وزارت کشور معرفی شوند. وزارت کشور موظف است حداکثر تا ده روز پس از آن اولين جلسه کميسيون را تشکيل دهد.

تبصره ۲- نمايندگان فوق الذکر برای مدت دو سال انتخاب می شوند و تا معرفی نمايندگان جديد به کار خود ادامه می دهند.

تبصره ۳- نحوه برگزاری انتخابات برای انتخاب نماينده بند ۳ موضوع اين ماده طبق دستورالعملی خواهد بود که به پيشنهاد کميسيون ماده ۱۰ اين قانون به تصويب وزير کشور می رسد.

تبصره ۴- کميسيون می تواند از نمايندگان ساير سازمان ها و افراد صاحب نظر جهت مشاوره دعوت به عمل آورد.

تبصره ۵- جلسات کميسيون باحضور دو سوم اعضا رسميت يافته و تصميمات آن با اکثريت مطلق مجموع اعضای کميسيون معتبر خواهد بود.

تبصره ۶- هزينه کميسيون از محل اعتبارات وزارت کشور ( برنامه امور سياسی و اجتماعی) که طی رديف مستقلی در ذيل رديف های وزارت کشور درج خواهد شد تامين می گردد.

تبصره ۷- رياست کميسيون با معاون سياسی وزير کشور خواهد بود و نايب رئيس از ميان اعضا انتخاب می شود. دبير کميسيون به پيشنهاد رئيس کميسيون و با رای اعضا انتخاب می شود. چنانچه دبير از ميان اعضا نباشد، بدون حق رای در جلسات کميسيون شرکت می کند.

ماده ۱۱

وظايف و اختيارات کميسيون ماده ۱۰ مطابق مفاد اين قانون به شرح زير است:

۱- بررسی شرايط متقاضيان تاسيس حزب، اعضای شورای مرکزی، دبير کل، بازرسين و مسئولين شعب و ثبت و صدور مجوز اوليه تاسيس

۲- احراز شرايط موضوع ماده ۶ و ماده ۸ و صدور پروانه فعاليت حزب

۳- رسيدگی و تاييد اساس نامه و مرام نامه و تغييرات احتمالی در آنها و اتخاذ تصميم براساس اين قانون

۴- نظارت بر انتخاب شورای مرکزی احزاب و نيز کنگره های حزبی آنها طبق ماده ۹ اين قانون

۵- بررسی و اتخاذ تصميم در مورد تخلفات موضوع ماده ۱۸ اين قانون

۶- بررسی و اتخاذ تصميم در خصوص درخواست تجمعات و راهپيمايی ها از سوی احزاب

۷- بررسی گزارش های مالی احزاب

۸- بررسی گزارش عملکرد سالانه احزاب

۹- اتخاذ تصميم در مورد ميزان پرداخت يارانه به احزاب در چارچوب قوانين و مقررات جاری

۱۰- رسيدگی به شکايت اشخاص حقيقی و حقوقی از احزاب

۱۱- تصميم گيری در مورد لغو پروانه و معرفی جهت انحلال به استناد ماده ۱۹ اين قانون

ماده ۱۲

مرجع رسيدگی به شکايات از تصميمات و اقدامات کميسيون موضوع ماده ۱۰ ديوان عدالت اداری است و رای صادره قطعی است.

حقوق و مسئوليت ها

ماده ۱۳

احزاب دارای پروانه فعاليت در چارچوب قوانين و مقررات جمهوری اسلامی و برابر مفاد اين قانون از حقوق و امتيازات زير برخوردارند :

الف- فعاليت سياسی

ب- انجام فرضيه امر به معروف و نهی از منکر در راستای اجرای اصل هشتم قانون اساسی

پ- ابراز نظر آزاد و علنی به صورت شفاهی و يا کتبی در همه مسائل کشور

ج- معرفی و حمايت از نامزدهای انتخاباتی در تمام انتخابات

تبصره- احزاب سياسی موظفند نامزد يا نامزدهای خود در انتخابات مختلف را پس از تاييد صلاحيت حداکثر ظرف ۴۸ ساعت به کميسيون ماده ۱۰ اين قانون معرفی نمايند.

د- ائتلاف با ديگر احزاب

احزاب می توانند در زمان انتخابات يا غير آن با ديگر احزاب دارای پروانه فعاليت در مورد نامزد يا مانزدهای انتخاباتی يا موارد ديگر ائتلاف نمايند. در صورت ائتلاف اين امر را به اطلاع کميسيون ماده ۱۰ برسانند.

ه- داير نمودن شعب و دفاتر در استان ها و شهرستان ها

تبصره«۱» - احزاب می توانند در چارچوب اساسنامه خود نسبت به تشکيل شعب و دفاتر خود در استان ها و شهرستانها با تصويب کميسيون اقدام نمايند.

تبصره«۲» - تاسيس هرگونه دفتر و يا شعبه خارجی ممنوع می باشد.

و- انتشار روزنامه، نشريه و تاسيس پايگاه اطلاع رسانی در فضای مجازی

تبصره- احزاب متقاضی نشريه الکترونيکی يا مکتوب می توانند درخواست خود را به کميسيون ماده اين قانون ارائه دهند. کميسيون موظف است حداکثر ظرف ۱۵ روز درخواست مزبور را برای وزارت فرهنگ و ارشاد برای صدور مجوز ارسال نمايد. وزارت فرهنگ و ارشاد موظف است پس از دريافت تقاضا حداکثر ظرف ۳ ماه نسبت به صدور مجوز نشريه الکترونيکی يا مکتوب را برای احزاب مربوطه اقدام نمايند. در صورت عدم صدور مجوز در مدت مقرر احزاب می توانند به ديوان عدالت اداری شکايت نمايد.

ز- حضور متناسب و بدون تبعيض در شبکه های ملی و استانی حسب مورد، جهت اعلام مواضع و برنامه های خود.

تبصره(۱)- سازمان صدا و سيما موظف است بخش خبری ويژه احزاب را سازمان دهی کرده و اخبار مربوط به احزاب سياسی را به اطلاع عموم برساند. همچنين اين سازمان موظف است ميزگردهای علمی با حضور نماينده يا نمايندگان احزاب مزبور در خصوص بحث در مورد مسائل جاری کشور ترتيب دهد. چنانچه دو يا چند حزب قصد مناظره در مورد مسائل جاری کشور را داشته باشند درخواست رسمی مشترک را به رئيس صدا وسيما ارائه خواهند کرد. رئيس سازمان با توجه به قوانين و مقررات کشور تمهيدات لازم را برای برگزاری مناظره فراهم خواهد کرد.

تبصره(۲)- برنامه های صدا و سيما به طور عام برای حضور احزاب در زمان انتخابات در جلسه مشترک رئيس سازمان و نمايندگان کميسيون ماده ۱۰ تدوين و به اجرا در می آيد.

ح- برخورداری از کمک ها و يارانه های موضوع اين قانون.

ط- برگزاری راهپيمايی ها و تشکيل اجتماعات.

تبصره(۱)- برگزاری راهپيمايی ها با اطلاع وزارت کشور بدون حمل سلاح درصورتی که به تشخيص کميسيون ماده ۱۰ مخل به مبانی اسلام نباشد و نيز تشکيل اجتماعات در ميادين و پارکهای عمومی با کسب مجوز از وزارت کشور آزاد است.

تبصره(۲)- آيين نامه اجرای اين ماده بعد از تصويب ظرف سه ماه توسط وزارت کشور تهيه و به تصويب هيات وزران خواهد رسيد.

ماده (۱۴)

بودجه احزاب بايد از طرق قانونی و مشروع تامين و به شکل قانونی و مشروع صرف گردد. کليه درآمد وهزينه احزاب بايد در دفاتر قانونی ثبت شود.

تبصره- کليه احزاب سياسی موظفند درآمدهای مالی و صورت هزينه های خود را سالانه و در پايان سال مالی به کميسيون ماده ۱۰ ارائه نمايند. کميسيون مذبور ۳ ماه پس از دريافت بايد نظرات خودرا در مورد مطابقت يا عدم مطابقت با قوانين و مقررات جاری کشور اعلام نمايد.

ماده (۱۵)

عدم ثبت درآمدها ومنابع تامين آن و مصارف و هزينه ها همچنين عدم ارائه دفاتر مالی به کميسيون ماده ۱۰ اين قانون و عدم مطابقت درآمدها و هزينه ها با قوانين و مقررات کشور موجب اعمال بندهای ماده ۱۹ اين قانون خواهد شد.

ماده(۱۶)

منابع درآمدی احزاب عبارتند از :

۱- حق عضويت اعضاء

۲- کمک ها و هدايای نقدی وغير نقدی اشخاص حقيقی و حقوقی داخلی

۳- وجوه حاصل از فعاليتهای قانونی انجام شده در چارچوب موضوع فعاليت اهداف و اساس نامه

۴- کمک ها و يارانه های دولتی

تبصره(۱)- دولت در راستای کمک به احزاب همه ساله رديف بودجه ای را در بودجه ساليانه پيش بينی خواهد نمود.

تبصره(۲)- هرگونه دريافت کمک با استفاده احزاب از منابع و امکانات دولتی شامل کليه دستگاههای اجرايی موضوع ماده(۵) قانون مديريت خدمات کشوری موجب اعمال بندهای ماده ۱۹ اين قانون خواهد شد.

تبصره(۳)- کمک های و هدايای دريافتی نقدی و غير نقدی و همچنين حق عضويت اعضای حزب و وجوهی که به موجب قانون و مقررات مربوط از درآمد يا حق الزحمه اعضا آن کسر و به حساب حزب مزبور واريزی می شود، از پرداخت ماليات معاف است.

ماده(۱۷)

کميسيون ماده ۱۰ اين قانون موظف است ۶۰ درصد کل بودجه اختصاص يافته به احزاب را به طور مساوی بين اتمام احزاب سياسی که پروانه نهايی موضوع ماده ۶ را دريافت کرده اند بر اساس تعداد اعضای احزاب و دفاتر استانی و برگزاری کنگره های حزبی تقسيم نمايد. ۴۰ درصد باقی مانده بودجه به احزاب مشمول ماده ۶ اين قانون به نسبت تعداد کرسی های کسب شده در انتخابات مجلس شورای اسلامی شوراهای اسلامی شهر و روستا و انتخابات رياست جمهوری اختصاص می يابد. پرداخت اين سهميه به شکل ساليانه مطابق دستورالعملی خواهد بود که به تصويب کميسيون ماده ۱۰ می رسد.

تبصره- کليه احزاب مشمول دريافت يارانه موظفند وجوه دريافتی را در جهت اهداف و برنامه های حزب به کار برده و در پايان سال مالی گزارش آن را به کميسيون ماده ۱۰ اين قانون ارسال نمايند. دريافت مجدد يارانه منوط به ارائه گزارش مالی و تاييد آن توسط کميسيون ماده ۱۰ اين قانون خواهد بود.

ماده(۱۸)

احزاب موضوع اين قانون در فعاليت های خود در چارچوب قوانين و مقررات آزادند و در صورت ارتکاب اعمال زير پس از تشخيص توسط مراجع ذی صلاح، حسب مورد علاوه بر مجازات های قانونی، طبق ماده(۱۹) در مورد آنها عمل خواهد شد:

الف) نقض مبانی دينی مبين اسلام و تبليغ و فعاليت عليه موازين اسلامی؛

ب) اقدام عليه امنيت ملی و وحدت ملی از جمله هر نوع ارتباط، مبادله اطلاعات، تبانی با سفارتخانه ها، نمايندگی‌ها، ارگان های دولتی و احزاب کشورهای خارجی در هر سطح و به هر صورت که مخل به آزادی، استقلال، تماميت ارضی و وحدت ملی، منافع ملی و مصالح جمهوری اسلامی و نظم عمومی باشد و نيز هر گونه اقدام به عمليات خرابکارانه و براندازانه و حمايت از گروه های تروريستی، دريافت هر گونه کمک مالی و تدارکاتی از اشخاص حقيقی و حقوقی خارجی و دولت های بيگانه و سازمان های بين المللی و تلاش برای ايجاد و تشديد اختلاف ميان صفوف ملت با استفاده از زمينه های متنوع فرهنگی و مذهبی و نژادی موجود در جامعه ايران و نيز دعوت به انجام با حضور در راهپيمايی های غيرقانونی؛

تبصره- احزاب مکلفند ارتباطات خود با سفارتخانه ها، نمايندگی ارگان های دولتی و احزاب کشورهای خارجی را با اطلاع وزارت کشور در چارچوب منافع ملی و امنيت ملی و مصالح نظام انجام دهند.

ج) اعمال خلاف قانون اساسی، و نقض حقوق ملت؛

د) تخطی از اساس‌نامه و مرام‌نامه حزب؛

هـ) هر گونه فعاليت اقتصادی و انتفاعی از جمله از طريق تاسيس شرکت ها و موسسات تجاری يا اقدام به واردات و صادرات و هر گونه فعاليت اقتصادی که ذيل قانون تجارت قرار گيرد.

ماده(۱۹)

در صورتی که احزاب سياسی که دارای پروانه فعاليت نهايی هستند مرتکب تخلفات مذکور در ماده(۱۸) شوند، کميسيون ماده(۱۰) اين قانون متناسب با موارد تخلف يک يا چند مورد از موارد ذيل را اعمال می کند:

۱. تذکر کتبی،

۲. اخطار و اعلان آن از رسانه ها،

۳. محروميت از بخش يا تمام يارانه ها و کمک های دولتی،

۴. توقيف پروانه به مدت ۳ ماه تا يکسال،

۵. لغو پروانه فعاليت و تقاضای انحلال از دادگاه

تبصره«۱»- ارتکاب هر يک از مفاد ماده(۱۸) اين قانون توسط احزابی که موافقت اوليه تاسيس حزب را دريافت داشته اند، سبب ابطال اين مجوز خواهد شد.

تبصره«۲»- در صورت توقيف يا انحلال پروانه فعاليت اعضای حزب مجاز به هيچ گونه فعاليت تشکيلاتی نمی‌باشند.

ماده(۲۰)

فعاليت احزاب در موارد زير خاتمه می يابد:

۱. تصميم مقامات ذی صلاح حزب طبق اساس‌نامه، مبنی بر انحلال،

۲. حکم دادگاه صالحه مبنی بر انحلال حزب،

۳. لغو پروانه فعاليت احزاب از سوی کميسيون ماده(۱۰) در موارد ذيل و معرفی آنها به دادگاه ذيصلاح جهت انحلال:

۴. عدم انجام اصلاحات و تامين نظر کميسيون مطابق تبصره«۳» ماده(۹)

۵. احزابی را که به مدت دو سال متوالی فعاليتی نداشته باشند.

تبصره- در صورت لغو قطعی پروانه فعاليت يا انحلال حزب دارائی های حزب حسب مفاد اساس‌نامه با رعايت قوانين موضوعه و با نظارت کميسيون تعيين تکليف می گردد.

ماده(۲۱)

احزابی که قبل از تصويب اين قانون مجوز فعاليت دريافت کرده اند، موظفند ظرف يک سال خود را با شرايط مندرج در اين قانون تطبيق دهند. در صورتی که اين احزاب بتوانند خود را با شرايط مندرج در اين قانون را تطبيق دهند، از کميسيون ماده(۱۰) اين قانون بدون نوبت پروانه مذکور را دريافت خواهند نمود.

تبصره«۱»- کميسيون می تواند در صورت وجود دلايل موجه، مهلت تطبيق با شرايط مندرج در اين قانون را به مدت سه ماه تمديد نمايد.

تبصره«۲»- در صورت عدم تحصيل شرايط مندرج در اين قانون توسط احزاب مزبور مراتب کتبا به آنها اعلام می شود. اين احزاب می توانند ظرف يک ماه به تصميم کميسيون اعتراض نمايند. در صورت اعتراض کميسيون ماده(۱۰) موظف است ظرف حداکثر سه ماه نسبت به اعتراض آنها رسيدگی و اعلام نظر کند. اعلام نظر کميسيون در اين رابطه نهايی و قطعی است.

تبصره«۳»- در صورت اعلام نظر کميسيون مبنی بر عدم تحصيل شرايط مندرج در اين قانون، پروانه فعاليت اين احزاب ملغی گرديده و هر گونه فعاليت حزبی آنها مغاير قانون خواهد بود.

ماده(۲۲)

آيين نامه اجرای اين قانون ظرف مدت شش ماه با پيشنهاد کميسيون ماده(۱۰) به تصويب وزارت کشور خواهد رسيد.

ماده(۲۳)

قانون فعاليت احزاب، جمعيت ها و انجمن های سياسی و صنفی و انجمن های اسلامی و اقليت های دينی شناخته شده و گروه های سياسی مصوب ۷/۶/۱۳۶۰ نسخ می شود.