نخستین سفر یک رئیس‌ جمهور ایران به مصر پس از ۳۴ سال

• محمود احمدی‌نژاد به‌عنوان نخستین رئیس‌جمهور ایران از زمان انقلاب بدین‌ سو روز سه‌شنبه وارد قاهره شد. وزیر خارجه مصر گفته است که کشورش امنیت اعراب حاشیه خلیج فارس را قربانی رابطه با ایران نخواهد کرد.

دويچه وله ـ رئیس‌جمهور ایران روز سه‌شنبه (۱۷ بهمن، ۵ فوریه) در فرودگاه قاهره مورد استقبال محمد مرسی، رئیس‌جمهور مصر قرار گرفت. در بحبوحه اختلافات شدید سیاسی در ایران، این دیداری تاریخی است که روابط ایران و مصر را می‌تواند به طور بالقوه متحول کند، اگرچه انتقادات و بحث‌های بسیاری در مصر برانگیخته است.

خبرگزاری ایرنا گزارش داده که محمود احمدی‌نژاد در قاهره به شیخ الازهر مصر و ۲۰ تن از سردبیران ارشد رسانه‌های مصری دیدار خواهد کرد. هدف رئیس‌جمهور ایران از این سفر شرکت در نشست سازمان همکاری‌های اسلامی است که روزهای هجدهم و نوزدهم بهمن ماه در قاهره برگزار می‌شود.

روابط دیپلماتیک تهران و قاهره در ۳۴ سال گذشته همواره تیره بود اما سقوط رژیم حسنی مبارک در این کشور و به قدرت رسیدن اسلام‌گرایان توانسته زمینه ازسرگیری روابط را فراهم کند. با توجه به انتقاداتی که محمد مرسی به‌خاطر سفر احمدی‌نژاد به مصر با آن مواجه شده، هنوز مشخص نیست که روابط دو کشور پس از این دیدار تا چه اندازه دستخوش تغییر خواهد شد.

حاشیه‌های یک سفر، در بحبوحه بحران

اختلافات داخلی میان اصول‌گرایان حاکم درایران، بر این سفر سه‌روزه سایه‌ای سنگین انداخته و حاشیه‌هایی ساخته است. گفته می‌شود برای اولین بار در یک سفر پراهمیت خارجی رئیس‌جمهور، نماینده‌ای از دفتر رهبر جمهوری اسلامی در مراسم بدرقه او حضور نیافته است.

احمدی‌نژاد هم دست به اقدامی عجیب و تحریک‌آمیز زده است؛ او عبدالرضا شیخ‌الاسلامی، وزیر برکنار شده وزارت کار را در این سفر به همراه خود برده است. اسفندیار رحیم‌مشایی، حمید بقایی و حیدر مصلحی، وزیر اطلاعات هم از دیگر همراهان رئیس‌جمهور در سفر به مصر هستند.

آقای احمدی‌نژاد همچنین در فرودگاه با اشاره به ماجرای بازداشت سعید مرتضوی، آن را اقدامی "زشت" خواند و تاکید کرد که «قوه قضاییه یک سازمان ویژه خانوادگی نیست و باید متعلق به ملت باشد.»

سوریه، نقطه اصلی اختلاف رهبران ایران و مصر

خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از منبعی در دولت مصر که نخواسته نامش فاش شود گزارش داد که بلافاصله پس از ورود آقای احمدی‌نژاد، روسای جمهور ایران و مصر مکالمه‌ای ۲۰ دقیقه‌ای درباره بحران سوریه داشتند. سوریه، از نزدیک‌ترین متحدان ایران در منطقه است و جمهوری اسلامی همچنان از رژیم متزلزل بشار اسد دفاع می‌کند.

این در حالی است که محمد مرسی بارها تاکید کرده که کناره‌گیری بشار اسد از قدرت، تنها راه‌حل پایان دادن به بحران سوریه است. آقای مرسی حتی پیش‌تر اعلام کرده بود که تا زمان تغییر مواضع ایران در قبال سوریه، حاضر به ملاقات با مقامات بلندپایه جمهوری اسلامی نخواهد شد.

در ماه سپتامبر ۲۰۱۲ محمد مرسی بسته‌ای تشویقی به ایران ارائه کرد تا به واسطه آن حمایت از رژیم بشار اسد را متوقف کند. این بسته پیشنهاداتی از جمله ازسرگیری کامل روابط دیپلماتیک ایران و مصر را در بر می‌گرفت. ایران ظاهرا از این طرح چندان استقبال نکرده است.

با این همه، این اقدامات مصر بسیاری از کشورهای عرب حوزه خلیج فارس را نگران کرده است. آنها با سیاست‌های منطقه‌ای ایران از اساس مخالف‌اند و به دقت سفر محمود احمدی‌نژاد به مصر را زیر نظر گرفته‌اند.

محمد عمرو کامل، وزیر امور خارجه مصر تاکید کرده که کشورش برقراری رابطه با ایران را هرگز اولویتی ضروری نمی‌داند و به روابط خود با کشورهای حوزه خلیج فارس اهمیت بیشتری می‌دهد.

محمدعباس ناجی، از کارشناسان مصری امور ایران هم به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفته است «اگرچه برقراری روابط با ایران تصمیمی است که اتخاذ آن برعهده مقامات مصری است، اما به نظر نمی‌رسد آنها بی‌توجه به روابطی که با ایالات متحده و اسرائیل دارند، چنین تصمیمی بگیرند.»