جليلی: ملت ما حقوق کمتر و تکاليف بيشتر را نمی پذيرد، منابع غربی: پيشنهاد شگفت انگيزی در کار نيست!

مهر ـ تنها دو روز به آغاز هشتمين دور از مذاکرات ايران و ۱+۵ مانده است ، دبير شورای عالی امنيت ملی اظهار اميدواری کرد که غرب در گفتگوهای جديد با راهبرد جديد و پيشنهادات معتبر وارد شود و اين در حالی است که طرف غربی نزديک به ۹ ماه است که ميز مذاکره را ترک کرده و تنها به تحريم های يک جانبه بر عليه ايران اقدام می کند.

به گزارش خبرنگار مهر ، تا برگزاری دور جديد مذاکرات ايران و ۱+۵ در قزاقستان تنها يک روز باقی مانده است . ايران و ۱+۵ روز سه شنبه ۸ اسفند ماه برای هشتمين بار دور ميز مذاکره می نشينند . مذاکره ای که گمانه زنی ها درباره آن همچنان ادامه دارد.

ايران و ۱+۵ تا کنون ۳ بار در ژنو ، دو بار در استانبول و يک بار در بغداد و يک بار در مسکو به دور ميز مذاکره نشسته اند. مذاکرات ژنو ۱ در تير ماه ۱۳۸۷ برگزار شد. در اين دور از مذاکرات اما غربی ها نتوانستند از ميان دو گزينه طمع به نتيجه انتخابات ايران و تلاش برای رسيدن به يک راه حل با ايران، گزينه درست را انتخاب کنند.

مذاکرات ژنو ۲ در مهر۸۸ برگزار شد. اما در اين دور نيز امريکا درباره وضعيت داخلی ايران دچار يک اشتباه محاسباتی جدی بود و احساس می کرد حيف است گزينه ای مانند تحريم را که فکر می کردند می تواند فضای داخلی ايران را کاملا به هم بريزد، از دست بدهد. در آن مقطع، در داخل ايران روشن بود که امريکايی ها به هيچ قيمتی از امتحان کردن گزينه تحريم صرف نظر نخواهند کرد، در نتيجه بيانيه تهران نه به عنوان راه چاره ای اضطراری برای گريز از تحريم، بلکه به عنوان ابتکاری برای نشان دادن دورنمای يک راه حل و آشکار کردن بی صداقتی و دروغ گويی غربی ها در مورد تامين سوخت راکتور تهران، مورد توافق قرار گرفت.

قدرتهای غربی نتوانستند ايران را وادار به توقف غنی سازی کنند

ايران و ۱+۵ برای سومين بار در تاريخ ۱۶ آذر ماه ۱۳۸۹ در ژنو دور ميز مذاکره نشستند.در اين دوره نيز مانند گذشته ، کشورهای غربی از مذاکرات دو روزه با عنوان آخرين گفت و گو ها يا آخرين فرصت برای سازش دو طرف بر سر برنامه هسته ای ايران ياد کردند. البته اين دور از مذاکرات از پيش آغاز مذاکره با اتفاقات مهمی رو به رو شد. تنها چند روز پيش از اين مذاکرات حاشيه هايی از حضور مشترک هيلاری کلينتون، وزير امور خارجه وقت امريکا و منچهر متکی ، وزير امور خارجه وقت کشورمان در اجلاس امنيت منامه منتشر شد.

آنچه در پايان دور سوم مذاکرات ايران و ۱+۵ بيش از هر نکته ای ديگری مطرح شد و مورد توجه قرار گرفت اين بود که قدرتهای غربی نتوانستند ايران را وادار به توقف غنی سازی کنند. سعيد جليلی ، دبير شورای امنيت ملی و رئيس تيم مذاکره کننده ايران در مذاکرات در پايان اين دور از مذاکرات خطاب به کاترين اشتون، مسئول تيم مذاکره کننده ۱+۵ تاکيد کرد: لازمه تداوم مذاکرات متوقف شدن مسير فشار است و ايران با تداوم مسير فشار، مذاکره نخواهد کرد.

وی در آخرين دور مذاکرات با طرح تفصيلی ۳ سئوال مطرح در نامه ۱۵ تير ماه از اشتون و بقيه اعضای گروه ۱+۵ خواست که به اين سئوال‌ها به طور شفاف‌تر پاسخ بدهند و ۱+۵ متعهد شد که پاسخ‌های لازم را در اين زمينه ارائه کند.

دبير شورای عالی امنيت ملی با اشاره به مسلح شدن رژيم صهيونيستی به سلاح‌های هسته‌ای از سوی برخی کشورها خطاب به اشتون گفت: سئوال بسيار مهمی که ۱+۵ بايد به آن جواب بدهد اين است که چه کسانی رژيم صهيونيستی را به سلاح‌های هسته‌ای مجهز کردند چرا که اين نقض قاطع و روشن ان پی تی است.

جليلی در ادامه با اشاره به وجود ۲۱۰ کلاهک هسته‌ای آمريکا در اروپا از۱+۵ پرسيد آيا از اين بابت احساس تهديد نمی‌کنند؟

رئيس تيم مذاکره کننده ايران در پايان اين مذاکرات مجددا تاکيد کرد که گفتگو تحت فشار و در واقع گفتگو نيست و تلاش برای ديکته کردن موضوعات به کشورها فقط کار ديکتاتورهاست.

دو طرف نيز در اين مذاکرات تاکيد کردند که هرگونه گفتگو در آينده بايد روی همکاری درباره نقاط و دغدغه‌های مشترک متمرکز باشد و گفتگو درباره مسائل اختلافی هم تنها از خلال گفتگو روی نقاط مشترک می‌تواند انجام شود. بر همين اساس نيز در ژنو اعلام شد دور بعدی گفتگوها اواخر ژانويه بهمن ماه در استانبول برگزار خواهد شد.

ايران و آمريکا در ژنو هيچ مذاکره مستقيمی نداشتند



خبرگزاری رويترز در روز دوم اين دور از مذاکرات نوشت: کشورهای ۱+۵ تلاش کردند بر ايران فشار بياورند تا بپذيرد که به آنچه "نگرانی های بين المللی" خوانده می شود رسيدگی کند ولی اميد چندانی نمی رود که اين موضوع با پيشرفتی فوری همراه باشد.

قدرتهای غربی خواستار آن هستند که جمهوری اسلامی در نهايت موافقت کند که فعاليت های غنی سازی اورانيوم را متوقف کند با اين حال هيچ نشانه ای از عقب نشينی احتمالی تهران در اين مورد مشاهده نمی شود.شش کشور امريکا، روسيه، چين، انگليس، فرانسه و آلمان ديروز دوشنبه درباره برنامه هسته ای ايران سوالاتی مطرح کردند، با اين حال ايران اصرار دارد که برنامه هسته ای اين کشور با هدف توليد برق طراحی شده تا اين کشور بتواند مقادير بيشتری از منابع نفتی خود را صادر کند.

در همين رابطه يک مقام آمريکايی با اشاره به مذاکرات گفت: در ديدارهای دوجانبه ای که از ديروز ميان مقامات ايران و گروه پنج بعلاوه يک صورت گرفته است هيئت های ايرانی و امريکايی هيچ ديدار مستقيمی نداشته اند.اين مقام امريکايی که خواست نامش فاش نشود، افزود: با اين حال هيئت های ديگر کشورهای عضو گروه ۱+۵ با هيئت ايرانی ديدارهای جداگانه ای داشتند و در اين ديدارها اين پيام واحد را به هيئت ايرانی گفتند که بايد اين کشور به "نگرانی های جامعه بين الملل درباره برنامه هسته ای تهران" (بر اساس ادعای غرب) رسيدگی کند و ترتيب اثر بدهد.



مقابله با حق ملت ها شرط نيست

دور چهارم مذاکرات ايران و ۱+۵ به اين ترتيب اول بهمن ماه ۱۳۸۹ در استانبول آغاز شد. اين مذاکرات نيز در دو روز و سه دور مذاکره طرفين برگزار شد.مذاکره کننده ارشد جمهوری اسلامی ايران در نشست استانبول با گروه ۱+۵ در پايان اين دور از مذاکرات نيز تصريح کرد: گفتگو ها بايدبر اساس منطق مشترک ادامه پيدا کند و اگر طرف مقابل آمادگی داشته باشد از همين بعدازظهر آماده از سرگيری مذاکرات هستيم. ما در نشست استانبول آمادگی داشتيم اين مباحث و همکاری ها را مطرح و باز کنيم و کماکان آمادگی داريم و ازآنان نيز می خواهيم بر مبنای منطق و احترام به حقوق ملت ها از اين فرصت برای رسيدن به جامعه جهانی مبتنی بر صلح و عدالت و سعادت استفاده کنند.

وی بار ديگر تاکيد کرد: جمهوری اسلامی ايران کماکان برای همکاری حول نقاط مشترک آمادگی دارد و اميدواريم گفتگو ها بتواند بر اساس منطق در جهت حقوق ملت ها تداوم يابد.

جليلی درپاسخ به سئوالی مبنی بر اينکه کاترين اشتون در پايان نشست خبری اعلام کرده که ايران برای ادامه مذاکرات شروطی را مطرح کرده تصريح کرد: جامعه بين المللی قضاوت کند ما خواستار حقوق احترام به ملت ها و اجتناب از مقابله با حق ملت ها هستيم اينها شرط نيست لازمه منطقی گفتگوهاست.

دبيرشورای عالی امنيت ملی در پاسخ به سئوال ديگری در رابطه با مطرح شدن موضوع تبادل سوخت در نشست با ۱+۵ خاطرنشان کرد: يکی از مباحثی که می تواند موضوع همکاری ها باشد همکاری هسته ای است و در اين زمينه استفاده صلح آميز از انرژی هسته ای ايمنی هسته ای ساخت نيروگاه موضوعاتی است که می تواند کمک کند که ملت ها از انرژی هسته ای بهره ببرند. يکی از اين بحث ها نيز تبادل سوخت است. تبادل سوخت می تواند در چارچوب همکاری ملت ها شکل بگيرد اما هر اقدامی بايد مبتنی بر همکاری باشد.

جليلی در پاسخ به سئوال ديگری در رابطه با اظهارات اشتون مبنی بر مقاومت ايران در برابر پيشنهادات يادآور شد: بحثی که داشتيم اين بود همکاری در خصوص انرژی صلح آميز هسته ای موضوع مناسبی برای همکاری ملت هاست اما لازمه آن بايد به صورتی که در ان پی تی تصريح شده رعايت شود. چرا که در ان پی تی در کنار مسئوليت ها و وظايف بر حقوق ملت ها نيز تاکيد شده يعنی چرخه سوخت هسته ای و اگر روند غلطی در گذشته در رابطه با حقوق ملت ها صورت گرفته بايد تصحيح شود اما کماکان آمادگی داريم در اين بستر گفتگو ها را ادامه بدهيم.

اشتون مواضع اصولی جمهوری اسلامی ايران در زمينه هسته ای و تسليم نشدن کشورمان در برابر فشارهای غرب را نااميد کننده خوانده است.

اما رويترز بار ديگر يک روز بعد از پايان اين دور از مذاکرات شکست مذاکرات استانبول را به نقل از يک مقام آمريکايی رد کرد و لازم به ذکر است که ايران در اين دور نيز با مذاکره مستقيم با نماينده آمريکا موافقت نکرد.

زبان تهديد برعليه ايران کارساز نيست

پس از پايان اين دور از مذاکرات دو طرف در مذاکرات تلفنی و ... زمان بعدی مذاکرات را در تاريخ ۲۵ فروردين ۱۳۹۱ اعلام کردند و بنا بر اين شد که دور اول مذاکرات در استانبول و دور بعدی در بغداد برگزار شد و بر اساس توافق طرفين اينکه زمان مذاکرات بغداد در استانبول برگزار شود. علی اکبر صالحی ، وزير امور خارجه جمهوری اسلامی ايران در استانه اين دور از مذاکرات با بيان اينکه جمهوری اسلامی ايران با حسن نيت در مذاکرات با گروه۱+۵ حاضر می شود، گفت: توصيه ما اين است که طرفين نيز با حسن نيت و انعطاف در اين گفتگو ها شرکت کنند. او به غربی ها توصيه کرد:دبيرشورايعالی امنيت ملی ظهر امروز در نشست خبری اعلام کرد، کشورهای ۱+۵ نياز به زمان داشتند تا آمادگی لازم را برای گفتگوها پيدا کنند. وی افزود در پايان گفتگوهای استانبول در پاسخ به پرسشی که زمان بعد گفتگوها چه وقت است از سوی ايران گفته شد هم اکنون اين مذاکرات می تواند ادامه داشته باشد.

سعيد جليلی نيز در نشست خبری پيش از اين مذاکرات با اعلام اينکه خوشبختانه ظرف يک سال گذشته به ظرفيت ها، پيشرفت ها و اقتدار جمهوری اسلامی ايران افزوده شده است، تاکيد کرد: توصيه ما اين است طرفين با حسن نيت و انعطاف در اين مذاکرات حضور يابند و جمهوری اسلامی ايران نيز همواره برای گفتگو اماده بوده و در اين دور از گفتگوها نيز با حسن نيت شرکت خواهد کرد.نمايندگان ايران با ابتکارهای جديد در مذاکرات شرکت خواهند کرد و اميدواريم کشورهای ۱+۵ نيز با رويکردهای سازنده وارد گفتگو شوند.

هیأت مذاکره کننده ايرانی روز ۲۵ فروردين ماه وارد استانبول شد. اين دور از مذاکرات ايران و ۱+۵ در شرايطی در استانبول ترکيه روز ۲۶ فروردين ماه آغاز شد که دبير شورای عالی امنيت ملی ايران و معاون وی مذاکرات فشرده ای با برخی اعضا و نمايندگان ۱+۵ و مقامات کشور ميزبان در روز پيش از آغاز مذاکره به انجام رساندند. ايران و گروه ۱+۵ در جريان مذاکرات استانبول توافق کردند دور جديد گفتگوهای هسته ای را در بغداد برگزار کنند.

مسئول سياست خارجی اتحاديه اروپا گفتگوها در خصوص برنامه هسته ای صلح آميز ايران در استانبول را سازنده ارزيابی کرد.
کاترين اشتون مسئول سياست خارجی اتحاديه اروپا، مذاکرات هسته ای با ايران را مثبت و سازنده ارزيابی کرد. دور بعدی مذاکرات ۲۳ می (۳ خرداد) در بغداد خواهد بود.

دبير شورای عالی امنيت ملی جمهوری اسلامی ايران و مذاکره کننده کشورمان نيز در يک نشست مطبوعاتی در استانبول تاکيد کرد: زبان تهديد و زور در برابر ايران هرگز به نتيجه ای نخواهد رسيد.
وی با تأکيد مجدد بر موضع جمهوری اسلامی ايران در خصوص ضرورت عاری شدن منطقه خاورميانه از سلاحهای هسته ای ياد شهدای هسته ای کشورمان را گرامی داشت.

جليلی گفت : در گفتگوهای امشب به چند توافق دست يافتيم، اولا ما اعلام کرديم با توجه به رفتارهای غلط در گذشته، رفتارهای آينده بايد در جهت جلب اعتماد ملت ايران باشد. قرار شد اجلاس بعدی ما در بغداد، در سوم خرداد ماه باشد، قرار گذاشتيم وارد يک فرايند سازنده و مثبت برای همکاريهای جامع و پايدار در طيفی از موضوعات مورد علاقه دو طرف شويم.همچنين توافق کرديم هرگونه همکاری بايد بر مبنای ان پی تی باشد.

تاکيد بر اهميت جلب اعتماد مردم ايران

هیأت مذاکره کننده ايرانی در تاريخ ۱ خرداد ماه ۳۹۱ برای هفتمين دور از مذاکرات با گروه ۱+۵ وارد بغداد شد. سعيد جليلی در اين سفر نيز تا پيش از آغاز مذاکرات با برخی از مقامات عراقی ديدار کرد و البته کاترين اشتون ، مسئول سياست خارجی اتحاديه اروپا ديدار کرد. مذاکرات ايران و ۱+۵ در بغداد ۳ خرداد ماه آغاز شد.در جريان مذاکرات نيز اخباری مبنی بر اينکه اتحاديه اروپا پيشنهاداتی به ايران در زمينه حل موضوع هسته ای اين کشور در جريان مذاکرات بغداد ارائه داده است.اين خبر در حالی منتشر شد که پيش از اين مقامات اتحاديه اروپا اعلام کرده بودند که هيچ پيشنهاد جديدی برای ارائه به ايران در جريان مذاکرات بغداد ندارند.

اما نکته قابل توجه مذاکرات بغداد برخی از اقدامات هدفمند سخنگوی کاترين اشتون بود.، مايکل مان با حضور در جمع خبرنگاران در حين برگزاری دور اول گفتگوهای ايران با ۱+۵ بر آن شد تا خط خبری خاصی را به رسانه ها بدهد.هر چند که بر اساس توافق استانبول هر دو طرف مذاکره کننده بايد گامهای اعتماد سازی را برمی داشتند اما مايکل مان تلاش کرد تا يک سويه ايران را مسئول احتمالی شکست مذاکرات معرفی کند.

سخنگوی مسئول سياسيت خارجی اتحاديه اروپا و سرپرست گروه مذاکره کننده ۱+۵ بدون اينکه به توافق استانبول درباره تلاش دو طرف برای حل موضوع اشاره‌ای کند، اعلام کرد که اکنون توپ در زمين ايران است و ما منتظر پاسخ تهران هستيم.

به هر حال مذاکرات بغداد نيز پس از دو روز و سه دور مذاکره پايان رسيد اما آنچه که طرفين از نتيجه اين دور از مذاکرات اعلام کردند پيشرفت مذاکرات بود گو اينکه سعيد جليلی در نشست خبری خود در پايان اين دور از مذاکرات با تاکيد بر اهميت جلب اعتماد مردم ايران عنوان کرد: مسير گفت‌وگو برای همکاری‌ها وقتی می‌تواند موفق و رو به جلو باشد که مسيرهای تخريبی به موازات آن نباشد و اين يک مقوله‌ جدی برای ماست.

وی در ادامه با اشاره به دور جديد مذاکرات در مسکو گفت: اميدواريم با مسير گفت‌وگو برای همکاری که تنها مسير برای حرکت‌های اين‌چنينی است گفت‌وگوهای موفق و روبه جلوی بيش‌تر از قبل را شاهد باشيم.
جليلی در خصوص علت طولانی شدن گفتگوها اعلام کرد: اين‌که گفت‌وگوها طولانی شد به دليل وجود ايده‌ها و موضوعات مختلف بود که دو طرف به صراحت آن‌ها را مطرح کردند و اين نشانگر جدی بودن گفت‌وگوهاست. نگاه ۱+۵ به اين گفت‌وگوها به اين صورت است که اين مذاکرات رو به جلو باشد و ما همواره اين موضوع را اعلام کرده‌ايم و حاضريم هم‌اکنون نيز مذاکرات را ادامه دهيم و حال اين مذاکرات می‌تواند در زمينه‌ی هسته‌ ای و غيرهسته‌ ای باشد که ما برای آن آماده‌ايم.

دبير شورای عالی امنيت ملی ايران در پاسخ به خبرنگار ديگری گفت: اين‌که در مورد حقوق هسته‌ ای ايران چه تضمينی وجود دارد بايد بگويم که ما معتقديم خود ان‌پی‌تی و آژانس بايد به عنوان نهادهای قانونی و بين‌المللی تقويت شوند و تقويت اين‌ها به اين صورت ممکن است که بين تکاليف و حقوق اعضا توازن برقرار باشد و اعضا به همان ميزان که به وظايف خود عمل می‌کنند از حقوق برخوردار باشند و اين می‌تواند يک مبنای قوی برای استفاده‌ اعضا از حقوق هسته‌ ای خودشان باشد.

سعيد جليلی با اشاره به مساله‌ی غنی‌سازی اورانيوم خاطرنشان کرد: ما بارها بيان کرده‌ايم و در اين گفت‌وگوها نيز اين مساله را مطرح کرديم که غنی‌سازی اورانيوم جزو حقوق مسلم اعضای ان‌پی‌تی است و اين موضوعی است که هم در ان‌پی‌تی و هم در بازنگری آن در نيويورک وبا اجماع اعضا مورد تاييد قرار گرفت. جمهوری اسلامی ايران بر حق خود برای استفاده‌ی صلح‌آميز و به‌خصوص غنی‌سازی اورانيوم تاکيد دارد.

کاترين اشتون نيز در نشست خبری گفت: گروه ۱+۵ به صورتی محکم و روشن متحد است تا پيگيری کند که برنامه هسته ای ايران کاملا صلح آميز باشد و از معاهده ان پی تی و همچنين قطعنامه های شورای حکام و شورای امنيت سازمان ملل خارج نشود. ما از ايران انتظار داريم که اقدامات عملی و قطعی انجام دهد تا نگرانی های جامعه بين المللی را از طريق جلب اعتماد بين المللی برطرف کند.

رئيس سياست خارجی اروپا تاکيد کرد: ما با همتای اين ايرانی خودمان در دو روز گفتگو کرديم و گفتگوهای بسيار فشرده و با جزئيات فراوان داشتيم. دراستانبول نيز گروه ۱+۵ پيشنهادهای روشنی را درباره موضوع هسته ای ايران مطرح کرد، بويژه در مورد غنی سازی ۲۰ درصد. ايران آمادگی اش را اعلام کرد تا موضوع غنی سازی ۲۰ درصد را مورد بررسی قراردهد. ايران يک طرح ۵ ماده ای از طرف خودش ارائه کرد که شامل اعلام و به رسميت شناخته شدن حقشان برای غنی سازی است.

وی تاکيد کرد: پس ازبرای مذاکرات عميق با طرفهای ايرانی مان در ۲ روز گذشته چه به صورت گروهی و چه به صورت دو جانبه، طرفين خواستار پيشرفت مذاکرات هستند و زمينه های مشترکی نيز وجود دارد، هرچند اختلافات قابل توجهی نيز وجود دارد. ما موافق هستيم که نياز برای گفتگوهای بيشتر وجود دارد. لذا ما به پايتخت های کشور خودمان برخواهيم گشت تا مشورت بکنيم و ارتباطات گسترده ای را نيز با همتايان ايرانی خودمان برای آماده کردن پيش نويس نشست مسکو خواهيم داشت.

وی تاکيد کرد: ما مصمم هستيم که اين مساله را حل بکنيم و در آينده نزديک از طريق مذاکرات برای رسيدن به اهدافمان تلاش خواهيم کرد.

با اعلام کاترين اشتون مشخص شد که دور آتی مذاکرات در فاصله کوتاهی در ۲۹ و۳۰ خرداد ماه در روسيه برگزار خواهد شد.



روسيه و اعلام نياز ۱+۵ برای برگزار نشست های کارشناسی

به اين ترتيب مذاکرات ايران و ۱+۵ برای هفتمين بار در تاريخ ۳۰ خرداد ماه در مسکو آغاز شد.مذاکره کننده ارشد جمهوری اسلامی ايران در گفتگو با گروه ۱+۵ پيش از شروع مذاکرات مسکو اين نشست را آزمونی بزرگ برای کشورهای غربی توصيف کرد.

البته نکته قابل توجه برای مذاکرات مسکو حضور سرگئی لاوروف، وزير امور خارجه روسيه در تهران و ديدار با مقامات ايرانی بود و رايزنی های ايران و روسيه در جريان مذاکرات نيز طی ديدارهای دوجانبه و پيشنهاد بازگشت به طرح پوتين از سوی روسيه ادامه داشت. روسيه با هدف پيشبرد مذاکرات اين پيشنهاد بازگشت به طرح پوتين را ارائه کرده است. پوتين پيش از انتخابات روسيه طی مقاله ای به موضوع برنامه های هسته ای ايران پرداخت و در آنجا پيشنهاد داد برای برون رفت از مذاکرات پيچيده و سخت ۱+۵، حق غنی سازی برای ايران از سوی کشورهای عضو پذيرفته شود و در ازای آن ايران مکلف به همکاری با آژانس باشد.

از جمله اتفاقاتی که در همان بدو ورود هیأت مذاکره کننده ۱+۵ به مسکو اتفاق افتاد، ديدار محرمانه شرمن ، نماينده آمريکا با خبرنگاران بود. وندی شرمن نماينده امريکا در مذاکرات ايران و ۱+۵ در بدو ورود به مسکو در هتل محل برگزاری مذاکرات نشستی را با برخی خبرنگاران داشت.شرمن برخی خبرنگاران را از طريق ايميل برای برگزاری اين نشست محرمانه و غير رسمی دعوت کرده و از حضور خبرنگاران ايرانی نيز ممانعت به عمل آمد.در همين حين برخی از رسانه ها خبر از ديدار اشتون و جليلی نيز دادند که اين مورد تکذيب و معلوم شد که هيچگونه برنامه ای برای اين ديدار وجود نداشته است.

ايران در دور اول مذاکرات به صورت مفصل پيشنهادهايش را تشريح کرده است و اخبار تکميلی نيز حاکی از اين بود که ايران به صورت جزئی و کامل تمام پيشنهادات را مطرح کرده و هيح نکته بدون پاسخی برای غرب باقی نگذاشته است.

بر همين اساس نيز دور دوم مذاکرات درحدود ساعت ۵ بعد از ظهر آغاز شد و برخلاف آنچه سخنگوی اشتون آن را فضا آرام مذاکرات خوانده بودند برخی اخبار حاکی از اين بود که فضای مذاکرات چندان مثبت نيست و طرف غربی برای پاسخگوی به پيشنهادات ايران يک روز زمان خواسته است.


اما صبح روز دوم و تا پيش از آغاز دور سوم مذاکرات معاون سياست خارجی و امنيت بين‌الملل شورای عالی امنيت ملی در گفتگو با خبرنگار مهر اعلام کرد که گروه ۱+۵ امروز موضع خود را درباره پيشنهادات ايران و مشخصا درباره موضوع حق غنی سازی ايران اعلام می کند.

پيش از آغار دور سوم روسيه طی ديدارهای دوجانبه پيشنهاد بازگشت به طرح پوتين را ارائه کرده است و اين طرح مورد موافقت ايران نيز قرار گرفته است.

پوتين پيش از انتخابات روسيه طی مقاله ای به موضوع برنامه های هسته ای ايران پرداخت و در آنجا پيشنهاد داد برای برون رفت از مذاکرات پيچيده و سخت ۱+۵، حق غنی سازی برای ايران از سوی کشورهای عضو پذيرفته شود و در ازای آن ايران مکلف به همکاری با آژانس باشد.

البته اين درحالی است که ديپلمات های حاضر در تيم مذاکره کننده ايران معتقد بودند که نمايندگان ۱+۵ در مذاکرات روز دوشنبه در مسکو پيشنهاداتی را روی ميز گذاشتند که پيش‌تر گروه بحران بين‌الملل آنها را « غيرمنصفانه» خوانده بود، اما ايران همچنان بر حق خود برای غنی‌سازی اورانيوم با اهداف مسالمت‌آميز تاکيد دارد و خواستار به رسميت شناخته شدن اين حق از سوی ۱+۵ به صورت رسمی است.

اما پيش از پايان مذاکرات شايعات ديگری نيز به گوش می رسيد، اينکه ايران حاضر به مذاکراه در پايتخت کشورهای اروپايی نيست و احتمال برگزاری مذاکرات آتی در قزاقستان يا چين.

به هر حال نکته روشن اين بود که در اين دور از مذاکرات نيز از آنچه تا کنون بر می آيد ، ۱+۵ حاضر به پذيرش واقعيت ها درباره برنامه هسته ای ايران نبوده و به دنبال راهی برای برون رفت از بن بست حاضر با ادامه مذاکرات در ماه های آينده است.

در نشست های خبر جداگانه اشتون و جليلی در پايان اين دور از مذاکرات نيز اشتون ز گفت:امروز تاکيد می کنم که ايران بايد ۳ گام برای اعتماد سازی جهانی انجام دهد.اول توقف غنی سازی ۲۰ درصد و دوم تعطيلی تاسيسات فردو و سوم هم تحويل دادن ذخاير غنی سازی شده .

سعيد جليلی دبير شورای عالی امنيت ملی ايران نيز پس از پايان مذاکرات ايران و گروه ۱+۵ در مسکو گفت: امروز ۱+۵ به پيشنهاد ما در دور مذاکرات استانبول و بغداد رسيد که بايد برای اين گفت وگو ها نشست کارشناسی برگزار کنيم. هرچند دير به اين نتيجه رسيدند اما ما از همين نيز استقبال می کنيم.

در نهايت آنچه که می توان به عنوان نتيجه ملموس اين دور از مذاکرات تلقی کرد توافق طرفين برای برگزاری نشست کارشناسی در روز ۳جولای در استانبول ترکيه است.

نشست کارشناسی در استانبول

اما توافقی که در روسيه برای برگزاری مذاکرات کارشناسی صورت گرفت به زودی به نتيجه نرسيد. پيگيری های پی در پی جمهوری اسلامی ايران از طرف مقابل با تأخير و بهانه گيری روبه رو شد و در نهايت اين مذاکرات پس از چندين بار نامه نگاری و تماس تلفنی بين معاونين اشتون و جليلی در استانبول برگزار شد.

هلگا اشميد، معاون اشتون و علی باقری معاون مذاکره‌کننده هسته‌ ای ايران بالاخره ۳ مرداد ماه ۱۳۹۱ در استانبول با يکديگر ديدار کردند. اين ديدار به دنبال گفتگوی تلفنی روز دوشنبه ۱۹ تيرماه هلگا اشميد با معاون دبير شورای عالی امنيت ملی که طرفين با برگزاری نشست معاونان در استانبول در تاريخ سه شنبه سوم مرداد ماه توافق کرده بودند صورت گرفت.

دفتر کاترين اشتون، رييس سياست خارجی اتحاديه اروپا نيز پيش از اين ديدار در بيانيه ای ضمن اعلام خبر ديدار اشميت و باقری تأکيد کرد که پس از اين ديدار اشتون و سعيد جليلی مذاکره‌کننده هسته‌ ای ارشد ايران با يکديگر تماس می‌گيرند تا درباره «احتمال ديداری در آينده در سطح سياسی» با يکديگر صحبت کنند.

گزارش روزنامه کريستين ساينس مانيتور حاکی از آن است که ديپلمات های حاضر در نشست مسکو، نيمه شب در حالی سالن نشست محرمانه استانبول را ترک کردند که برای نشستی در آينده بين معاونان سياسی مذاکره کنندگان عالی دو طرف به اجماع دست يافتند. هدف از اين نشست طراحی گام های بعدی و ادامه مذاکرات در خصوص پيشنهاد ارائه شده به ايران است.

مردم ما قبول نمی کنند ايران يک استثنا باشد

به هر حال پس از اين دور از مذاکرات کارشناسی ديگر مذاکره ای برگزار نشد و پس از مدتی که طرفين به طور کامل مذاکرات را قطع کردند و البته طرف ايران همواره برای ادامه مذاکره اعلام آمادگی کرد بالاخره در ماه گذشته زمان و مکان دور بعدی مذاکرات معلوم شد. در مورد مکان مذاکرات اين بار حدس و گمان ها بسيار زياد شد تا جايی که اين مسئله را حتی به حاشيه کشاند و انتقاداتی نيز مطرح شد.

در نهايت برای ۸ اسفند ماه ۱۳۹۱ قزاقستان به عنوان مکان بعدی مذاکرات تعيين شد. اين دور از مذاکرات با حذف مذاکرات کارشناسی هشتمين دور از مذاکرات ايران و ۱+۵ است و اين در حالی است که در اين ۸ دوره با وجود آنکه هيچ گاه مذاکرات به طور کامل قطع يا مخالف جدی با پيشنهادات ايران صورت نگرفت، تحريم ها بر عليه کشورمان افزايش يافت.

افزايش تحريم های يک جانبه غرب در ماه های اخير مذاکرات قزاقستان را برای هر دو طرف حساس کرده است و البته برگزاری اين دوره از مذاکرات درآستانه عيد نوروز نا خودآگاه در ايران شرايط ويژه ای را ايجاد ميکند.

از سوی ديگر منابع غربی گزارش های ضد و نقيضی درباره راهبرد اين گروه خصوصا امريکا در اين مذاکرات منتشر کرده اند. پيش از اين خبرگزاری رويترز در گزارشی اعلام کرده بود که گروه ۱+۵ در آلماتی قزاقستان پيشنهاد جديدی به ايران ارائه خواهد کرد که در آن در ازای آنچه ديپلمات های غربی «کاهش آمادگی فردو» ناميده اند، کشورهای غربی تحريم طلا و فلزات گرانبها عليه ايران را لغو خواهند کرد.

منابع غربی از جمله روزنامه جروزالم پست در اسراييل و همچننی دولت فرانسه خبر اين پيشنهاد جديد را تاييد کردند گو اينکه مقامات ايرانی همواره تأکيد داشتند که اين موضوع تنها در رسانه ها مطرح شد و هيچ پيشنهاد رسمی به ايران ارائه نشده است.

اما با وجود اينکه اطلاعات بيشتری از جزئيات اين پيشنهاد جديد منتشر نشده، برخی منابع غربی می گويند ايران در واقع نبايد انتظار يک پيشنهاد شگفت انگيز را داشته باشد.يکی از مهم ترين موارد، گزارشی به قلم ميرا مک دانلند برای خبرگزاری رويترز از لندن است که تاکيد می کند، آنچه گروه ۱+۵ در آلماتی به ايران خواهد داد در واقع چيزی غير از يک نسخه بهبود يافته از پيشنهاد سال ۲۰۰۸ با تاکيد بر برخی جنبه های خاص آن پيشنهاد نيست.

همه اين عوامل موضوعاتی است که نگرانی ها را افزايش می دهد و گمانه زنی برای اينکه آيا غرب هدفی برای به نتيجه رساندن مذاکرات را دارد يا خير را بيشتر می کند.

به هر حال سعيد جليلی ، دبير شورای عالی امنيت ملی قبل از رفتن به قزاقستان در جمع خبرنگاران و تنها سه روز مانده به اين دور از مذاکرات به برخی از ابهامات پاسخ داد و مواضع ايران را روشن کرد. او گفت: اميدواريم غرب در گفتگوهای جديد با راهبرد جديد و پيشنهادات معتبر وارد شود. شايد اين هشت نه ماهی که ميز گفتگوها را ترک کردند اين تحولات که نقطه اوج آن نمايش شکوهمند ملت در ۲۲ بهمن بود به آنها تنبه لازم را داده باشد.اگر مجدد قرار است به ميز گفتگو باز گردند بتوانند با يک راهبرد جديد که اشتباهات گذشته را نداشته باشد باز گردند.

دبير شورای عالی امنيت ملی گفت: اميدواريم غرب در گفتگوهای جديد با راهبرد جديد و پيشنهادات معتبر وارد شود. آنچه آنها طی کرده اند حتی برای خود آنها هزينه های متعدد داشته است ، افزود: اميدواريم آنها مجدداً دچار اشتباهات گذشته نشوند و در مسيری قدم بگذارند که بتواند اعتماد ملت ما را جلب کند. مردم ما قبول نمی کنند ايران يک استثنا باشد، ملت ما حقوق کمتر و تکاليف بيشتر را نمی پذيرد.

جليلی گفت: ملت ايران در چارچوب ان پی تی تمام تکاليف پادمانی خود را انجام می دهد در حالی که بر تمام حقوق پادمانی خود نيز پافشاری می کند.

جليلی همچنين به نقش سازمان انرژی اتمی کشور اشاره کرد و افزود: امروز آنچه عليه فعاليت های ارزشمند و صلح آميز شما از طرف دشمنان بکار برده می شود فرقش با ساير دستگاه ها اين است که تمامی کشور به صحنه آمده اند تا اين فعاليت دشمنان را ناکام بگذارند و هر هزينه ای را بپردازند تا سازمان انرژی اتمی بتواند وظيفه بزرگش را انجام دهد.

دبير شورای عالی امنيت ملی ، ستاد و پشتيبان سازمان انرژی اتمی را ۷۰ ميليون جمعيت کشور عنوان کرد و گفت: در کنار اين پشتيبانی و حمايتی که آحاد کشور و تمام ظرفيت های نظام در پشتيبانی از شما انجام می دهند يک رابطه دو سويه ای وجود دارد و آن اين که آنچه که شما انجام می دهيد و به خاطر آن در معرض تهديد قرار گرفته ايد فقط دفاع از خط هسته ای کشور نيست بلکه دفاع از تمام حقوق ملت است که امروز خاکريز اول آن حق هسته ای شده است.

جليلی با بيان اين که دشمنان می خواهند به همه حقوق ملت آسيب برسانند و نه فقط حق هسته ای افزود: روزی که خرمشهر ، آبادان و خوزستان عزيز ما مورد حمله قرار گرفت تمام کشور به دفاع پرداخت و همچنان که مقاومتی صورت گرفت و اين فقط دفاع از خرمشهر و آبادان و خوزستان نشد بلکه از تمام کشور دفاع شد.

دبير شورای عالی امنيت ملی با بيان اين که آنچه می گوييم باور داريم و آنچه باور داريم عمل می کنيم ، به آخرين دور گفتگوهای ايران و ۱+۵ در مسکو اشاره کرد و گفت: آنچه ما در آنجا بيان کرديم در معرض افکار عمومی داخلی و خارجی قرار گرفت و اين منطق جمهوری اسلامی ايران را نشان داد.

جليلی گفت: آنچه جمهوری اسلامی ايران می گويد خارج از منطق افکار عمومی نيست و اين را می توان امروز از همراهی جامعه بين الملل با منطق جمهوری اسلامی ايران مشاهده کرد.غربی ها صراحاً اعلام کرده بودند ما می خواهيم فشارهای فلج کننده در ايران اعمال کنيم تا ملت از حق خود دست بکشد. مسئولان رسمی آنها گفته اند اين فشارها بی سابقه بوده و ديگر فشاری نداريم که اعمال نکرده باشيم و اين در حالی است که ملت ايران پاسخ آنها را در راهپيمايی ۲۲ بهمن داد و اميدواريم آنها درس گرفته باشند.

گزارش : سميرا اميرچخماقی