بازديد نمايندگان مجلس از زندان اوين

روزنامه شرق ـ گروه سياسی ـ آمنه شيرافکن: درهای زندان اوين دوباره به‌روی نمايندگان مجلس باز می‌شود؛ اين‌بار در ماه مبارک رمضان. هدف از بازديد بررسی وضعيت عملکردی پرسنل زن اين زندان است و گفت‌وگوهای چهره به چهره با زندانيان. محمدرضا محسنی‌ثانی در گفت‌وگو با «شرق» ضمن تاييد خبر بازديد دوباره از زندان اوين، ديدار گذشته از اوين را مثمرثمر ارزيابی می‌کند: «تمام مستندات به‌دست‌آمده از ديدار پيشين را تقديم آيت‌الله آملی‌لاريجانی کرديم و ايشان هم دستور لازم را دادند و پيگيری کردند و به بسياری از درخواست‌ها هم رسيدگی شد.» زندانيان در ديدار نخست با نمايندگان مجلس خواستار رسيدگی منصفانه به پرونده‌هايشان بودند، فاصله زياد بازپرسی تا رسيدگی به پرونده‌ها و نبود مرخصی برای خيلی‌های ديگر محور گله‌گذاری‌ها بود. موارد ديگر هم عدم استطاعت مالی در پرداخت وثيقه بود و اعتراض به عدم امکان ملاقات خانواده و برخی ديگر تقاضای تماس‌تلفنی. محسنی‌ثانی در پاسخ به اينکه آيا به خواسته‌های زندانيان رسيدگی شده يا نه به تغيير مسوول قضايی زندان اوين اشاره دارد. او همچنين درباره اينکه آيا اين تغيير نتيجه پيگيری خواسته زندانيان بوده؟ به «شرق» گفت که جمع‌بندی گزارش نمايندگان بی‌تاثير نبوده است. او همچنين درباره اينکه برخی از همکارانش در سفر پيش به عدم بازديد از اندرزگاه سپاه، بند مخصوص روحانيت و بند متهمان قضايی اشاره کرده بودند، به «شرق» گفته که اين مساله صحت ندارد؛ بازديد پيشين ما از اوين هشت‌ساعتی به طول انجاميد و از تمام بخش‌ها بازديد شد. چند ساعتی در بند زندانيان امنيتی بوديم، چراکه آنها حرف‌های زيادی برای گفتن داشتند و ما هم به سخنانشان گوش فرا داديم. به‌صراحت اعلام می‌کنم که ما در بازديد پيش هم از اندرزگاه سپاه بازديد کرديم و هم از بند مخصوص روحانيت و متهمان قضايی.

محسنی‏ثانی در پاسخ به اينکه آيا بازديد شما در دوره رياست‌جمهوری «حسن روحانی» با تاکيد بر گفتمان ميانه‌روی و کاهش ‏فضای امنيتی در کشور، بر نتايج اين بازديد تاثيرگذار خواهد بود، می‌گويد: «به هر شکل آستانه تحمل در برخی دولت‌ها بيشتر است و در برخی کمتر. برخی دولت‌ها نام خودشان را با ميانه‌روی ثبت می‌کنند و برخی ديگر با نگاهی تندروانه. البته نظام هميشه خط‌قرمزهای خاص خودش را دارد و بر مبنای آن برخورد خواهد کرد.» در بازديد نخست قرار بود گزارشی از وضعيت رفاهی، بهداشت و درمان و شرايط نگهداری و استانداردهای موردنظر در زندان اوين و رجايی‌شهر تدوين شده و در اختيار نهادهای مسوول قرار گيرد. ديدار پس از يکی، دوبار کنسل‌شدن پيامکی، يکباره و با حضور معدودی از نمايندگان برگزار شد و چندنفری هم از عدم حضورشان در اين بازديد گله‏مند بودند و برخی هم بر اين باور که بازديد يکباره از اوين با هدف برخی از نمايندگان صورت گرفته است. اعضای کميته امنيت کميسيون امنيت ملی مجلس شامل حجت‌الله خدايی‌سوری، محمدرضا محسنی‌ثانی، جواد کريمی‌قدوسی و احمدرضا دستغيب می‌شود. محمدصالح جوکار، عضو کميسيون امنيت ملی مجلس به‌طورکلی بازديد از اوين را پرفايده می‌داند: «در اين بازديدها بايد نمايندگانی از کميسيون‌های مختلف برای بازديد بروند، از کميسيون اصل ۹۰ گرفته تا اجتماعی. مسايل زندانيان هميشه امنيتی نيست، گاهی بايد نماينده‌ای از فراکسيون زنان حضور داشته باشد و گاهی حضور رييس کميسيون قضايی می‌تواند راهگشا باشد.»عوض حيدرپور در همين زمينه می‌گويد: «درخواست بازديد از زندان اوين يکی از تقاضاهايی بوده که از سوی شهروندان به نمايندگان مجلس مطرح شده بنابراين بازديد ما علاوه بر وظايف نمايندگی در راستای درخواست شهروندان، قرار دارد.»

بازديد از رجايی‌شهر بعد از ماه‌رمضان انجام می‌شود

محسنی‌ثانی در پاسخ به اينکه چرا بازديد از رجايی‌شهر به تعويق افتاده، به ماه مبارک رمضان اشاره دارد: «منعی برای بازديد نيست، منتها فاصله زياد است و از حد که بگذرد، روزه باطل می‌شود، بازديد از زندان‌های شهرستان را به بعد از ماه مبارک رمضان موکول کرده‌ايم.»او درباره اينکه برخی از زندانيان سياسی چند سالی می‌شود که حتی به مرخصی نرفته‌اند نيز به «شرق» گفته که در ماه رمضان امکان مرخصی برای زندانيان فراهم خواهد شد و زندانيان سياسی نيز می‌توانند از همين مواهب بهره‌مند شوند. ماه رمضان ماه نيکی‌هاست و اميدواريم که در اين ماه به همه زندانيان عنايت ويژه شود. البته تصميم‌گيری دقيق به مسايل حقوقی مندرج در پرونده افراد و تصميم مقامات مسوول بستگی دارد.

اولين ديدار از اوين

ديدار نخست کميته امنيت از اوين، آنجا که به روايت گپ‌وگفت نمايندگان با زندانيان سياسی رسيد، برای افکارعمومی جذاب‏تر از هميشه بود. برخی نام‏ها آنقدر در رسانه‌ها نيامده بود که رفته‌رفته به فراموشی سپرده می‌شد، زندانيان سياسی در بند ۲۰۹ اندکی فرصت يافتند تا گله‌هايشان را بی‏واسطه با نمايندگان در ميان بگذارند. زندانيان بند ۲۰۹ و ۳۵۰ آن روز از نمايندگان خواستند تا موضع بی‌طرفی حفظ شده و ميان شخصيت حقيقی و حقوقی آنها تمايز قايل شوند، محورهای ديگر اين بود که در مقام بازپرسی سوالات مرتبط با قضيه مطرح شود و ترتيبی اتخاذ شود تا زودتر تکليف آنها مشخص شود و از فاصله زمانی طولانی در فرآيند بازجويی مقدماتی و تجديدنظر گله‏مند بودند و تقاضايشان اين بود که هرچه زودتر تکليفشان مشخص شود. درهای زندان اوين به اين سادگی‌ها به روی اشخاص باز نمی‌شود. در تيم بازديد‌کننده بهارستانی‌ها از اوين نام «حجت‌الله خدايی‌سوری»، نماينده مجلس نهم به چشم می‏خورد، او پيش‌تر در سمت مديرکلی اين زندان مشغول به کار بوده است. مديران اوين حتی به محمود احمدی‌نژاد هم مجوز ورود ندادند؛ درست در روزهايی که جوانفکر، مشاور رسانه‏‌ای او در زندان اوين بود و رييس دولت نيز ناکام از بازديد از زندان.

اعتراض به هتل ناميدن «اوين»

«صفر نعيمی‌زر»، در نخستين بازديد از اوين آن را به هتل پنج‌ستاره تشبيه کرد، آنچه بعدتر از سوی مهدی دواتگری، ديگر عضو کميسيون امنيت نقد شد. دواتگری تاکيد دارد که زندان، زندان است و تشبيه آن به هتل، سخن سنجيده‏ای نيست. «نعيمی‌زر» از نتايج نخستين ديدار از اوين رضايت دارد. اما جمع‏بندی سخنانش نشان از آن دارد که به‌جز رساندن برخی نامه‌های محرمانه به رييس قوه‌قضاييه؛ رييس‌جمهوری و رييس مجلس، اتفاقی منتج به اثرگذاری برای زندانيان نيفتاده است. او درباره اينکه نتيجه تقاضای زندانيان سياسی از شما و ديگر نمايندگان به کجا رسيده، به «شرق» گفته که حکم زندانيان سياسی مطابق جرايمشان ابلاغ می‌شود و آنها که بايد در زندان بمانند، ناگزير از سپری‌کردن زمان در زندانند. بازديد از وضعيت عملکردی پرسنل زنان «زندان اوين» براساس برنامه‌ريزی‌های انجام‌شده، اعضای کميته امنيت مجلس در ماه رمضان از اندرزگاه نسوان تهران بازديد کرده و وضعيت عملکردی پرسنل زن اين نهاد را مورد رسيدگی قرار می‌دهند. بازديد دفعه گذشته بهارستانی‏ها از بند نسوان حاشيه‌هايی به‌دنبال داشت، آن روز فائزه هاشمی در لباس زندان بود و «وکيل بند». او در ديداری چهره‏به‏چهره با نمايندگان گله زندانيان بند نسوان را بازگو کرد از مسايل داخلی و امکانات گرفته تا اعتراض به نصب دوربين در سرويس‌های بهداشتی و حمام. يکی از نمايندگان بعدتر اعلام کرد که شکايت او از نصب دوربين وارد نيست چرا که فيلم دوربين تنها از سوی زنان رويت خواهد شد و غلامعلی رياحی، وکيل فائزه هاشمی نيز چندی بعد در نامه‌ای نوشت: «پاسخ داده‌شده که فيلم اين دوربين‌ها توسط زنان مشاهده می‌شود. خانم هاشمی حتی به اين امر هم معترض بود.»بازديد گذشته از اوين شبيه يک تور يک‌روزه بود، بازديد از قرنطينه آغاز شده و به آشپزخانه، بهداری، بند ۲۰۹ و ۳۵۰، بند عمومی و بند زندانيان مالی ختم شد. البته بخش‌هايی هم ناديده ماند. اندرزگاه سپاه، بند مخصوص روحانيت و بند متهمان قضايی. آنطور که نعيمی به «شرق» گفته، ۶۰ نامه ماحصل ديدار مجلسی‌ها با زندانيان بوده، نامه‌هايی که حالا به مسوولان رسيده و نتايج پيگيری نمايندگان مشخص نيست. ايده بازرسی و تعامل با زندان اوين نخستين‌بار از سوی شورای شهر تهران مطرح شد. اصلاح‌طلبان حاضر در اين نهاد، به دنبال برخی گزارش‌های مردمی خواستار تعامل رييس سازمان زندان‌ها و ارايه گزارشی جامع از تعداد زندانيان و وضعيت رسيدگی به آنها شدند. البته دعوت شورای شهر آن روزها از جانب رييس سازمان زندان‌ها بی‌پاسخ ماند.