گزارش تيرماه شيرين عبادی از وضعيت حقوق بشر در ايران: راه برون رفت از بحران، اتخاذ تصميم درست در زمينه انرژی هسته ای است

شيرين عبادی، مدافع حقوق بشر و برنده جايزه صلح نوبل ۲۰۰۳ در ادامه گزارش های ماهانه خود، به بررسی وضعيت حقوق بشر در ايران در ماه تير ۱۳۹۲ پرداخت. خانم عبادی در مقدمه گزارش ماه تير ۱۳۹۲ به موضوع انرژی هسته ای، تحريم ايران و مشکلاتی که متعاقب اين مسأله برای شهروندان ايرانی بوجود آمده، پرداخته است. اين مدافع حقوق بشر در گزارش خود به غير ممکن شدن تهيه داروهای حياتی و ضروری برای بسياری از بيماران ايرانی اشاره کرده است.

خانم عبادی در گزارش ماهانه خود همچنين از لزوم احترام به حقوق بين الملل توسط دولت ايران سخن گفته است. از همين رو او راه برون رفت از بحران را اتخاذ تصميمی درست در زمينه سياست انرژی هسته ای توسط دولت ايران عنوان کرده است.

برنده جايزه صلح نوبل ۲۰۰۳ در ادامه گزارش خود که به دو زبان فارسی و انگليسی منتشر می شود، در سه بخش "حقوق مدنی و سياسی"، "حقوق اقتصادی و اجتماعی" و "ميراث فرهنگی و محيط زيست" به بررسی وضعيت حقوق بشر در ايران پرداخته است.

به گزارش سايت کانون مدافعان حقوق بشر، متن گزارش ماه تير ۱۳۹۲ شيرين عبادی که در اول مرداد ماه ۱۳۹۲منتشر شده، به شرح زير است:

گزارشی مختصر از وضعيت حقوق بشر در ايران در ماه تير ۱۳۹۲

مقدمه

سياست های غلط حکومت در زمينه انرژی هسته ای سبب شده است تا ايران در معرض سقوط به پرتگاهی قرار گيرد که آثار زيانبار آن، سال ها بر زندگی مردم تأثير خواهد داشت.

اصرار دولت ايران بر ادامه غنی سازی و ناديده گرفتن قطعنامه های شورای امنيت سازمان ملل متحد، باعث تحريم اقتصادی ايران شده است. نتيجه اين تحريم ها، بحرانی است که بر زندگی عادی شهروندان خصوصا افراد کم درآمد تأثير منفی بر جای گذاشته است. به همين دليل يارانه های نقدی نه تنها تأثيری در کاهش فقر نداشته بلکه باعث تورم نيز شده است. از سوی ديگر به دليل فساد اداری، عده ای در رهگذر تحريم ها، به ثروتی هنگفت دست يافته اند. اين موارد در حالی خودنمايی می کند که تهيه داروهای حياتی و ضروری برای بسياری از بيماران ايرانی غير ممکن شده است؛ از جمله داروهی توليد داخل بطور متوسط ۴۰ درصد و داروهای وارداتی ۹۰ درصد گران شده اند.

از تاريخ شروع تحريم ها ارزش پول ملی بيش از ۴۵ درصد کاهش يافته و ايران در دو سال گذشته رشد اقتصادی منفی داشته است.

بنابراين در حال حاضر خروج از بحران، نيازمند اتخاذ تصميمی درست در زمينه سياست انرژی هسته ای است. حکومت ايران با اين ادعا که قصد استفاده صلح آميز از انرژی هسته ای دارد، راه اندازی مقدماتی نيروگاه هسته ای بوشهر را در شهريور ۱۳۹۰ آغاز کرد. اين در حالی است که ايران با دارا بودن معادن سرشار از نفت، دومين ذخيره گاز در جهان را دارد. همچنين با وجود نور خورشيدی فراوان، امکان استفاده از انرژی جايگزين و سالم فراهم است. ميزان سرمايه گذاری در زمينه انرژی خورشيدی که با محيط زيست نيز سازگار است، قابل مقايسه با هزينه سرسام آور احداث نيروگاه بوشهر نيست.

از سوی ديگر دفن زباله های اتمی مشکل جديدی برای محيط زيست ايجاد خواهد کرد. فراموش نکنيم که ايران روی خط زلزله قرار دارد و در يک سال گذشته شاهد زمين لرزه های متعدد و در برخی موارد سنگينی بوده ايم که يکی از اين زمين لرزه ها در نزديکی نيروگاه بوشهر اتفاق افتاد.

مردم ايران و ساير ساکنان سواحل جنوبی خليج فارس، نگران تکرار فاجعه فوکوشيما هستند. همه اين مسايل دست به دست هم داده و باعث شده است تا مردم، خسته از بحران اقتصادی و نگران آينده، خواهان توقف غنی سازی اورانيوم باشند ولی متأسفانه به علت سانسور شديد، صدای آنان به گوش جهانيان نمی رسد.

دولتمردان ايرانی بايد به اين واقعيت انکار ناپذير گردن نهند که اگر چه "انرژی هسته ای حق مسلم ما است" اما ساير حقوق از جمله صلح، آرامش، شادی و زيستن در رفاه نيز جزء حقوق مسلم مردم ايران است. بنابراين نمی توان ساير حقوق شهروندان ايرانی را فدای يک حق کرد و با لجاجت کشور را به ويرانه تبديل کرد.

همچنين علاوه بر مطالبی که در بالا بيان شد، خلاصه ای از وضعيت نقض حقوق بشر در ايران در تير ماه ۱۳۹۲ در پی می آيد. اين گزارش بر مبنای اطلاعاتی است که در سايت ها و رسانه های مختلف درج شده و صحت آن به احراز رسيده است و در سه بخش و به ۲ زبان فارسی و انگليسی منتشر می شود.

وضعيت حقوق بشر در ايران در ماه تير ۱۳۹۲

الف- وضعيت فعالان سياسی – اجتماعی دگر انديش

۱) در اين ماه ۲۲ نفر بازداشت که برخی پس از چند روز با وثيقه آزاد شدند. بازداشت شدگان عبارتند از: سميرا رزاقی- فعال دانشجويی- و پريا خليل زاده، سئودا خليل زاده، معصومه پريوژ، زهرا زاد قاسم، حسين زاد قاسم، توحيد حسنی، سعيد لطفی، سعيد عبدی، سميه علی دوست، وحيد فائزپور، ميثم آزادی، غلام قليزاده، وحيد نصيبی، مرتضی زرين، نيما حسنی، سينا حسنی، عرفان ...، سيما ساکنی، ميلاد (سابوتای) کولانی، علی نکوهی و گيتا رضايی- بيست و يک فعال مدنی-.

۲) علی ناظری، فعال مدنی برای گذراندن حکم يک سال حبس ابتدا به زندان اوين منتقل و سپس به زندان زابل تبعيد شد.

۳) دو نفر از فعالان حقوق دراويش به نام های حميد رضا مرادی سروستانی به ۱۰ سال و شش ماه حبس تعزيری، رضا انتصاری به ۸ سال و شش ماه حبس تعزيری و پنج نفر حقوقدان و وکيل دادگستری وابسته به دراويش به نام های مصطفی دانشجو، فرشيد يداللهی فارسی، امير اسلامی، اميد بهروزی و افشين کرم پور هر کدام به ۷ سال و نيم حبس تعزيری محکوم شدند. همچنين اين افراد به ۵ سال محروميت از عضويت در گروه‌ها، احزاب، فرق و فعاليت در مطبوعات، رسانه‌ها و فضای مجازی نيز محکوم شدند. همچنين ديگر فعالان حقوق دراويش به نام های صالح الدين مرادی سروستانی به سه سال حبس تعزيری و تبعيد به استان هرمزگان، فرزانه نوری به دو سال حبس تعزيری و سه سال تبعيد به استان خوزستان، بهزاد نوری به دو سال حبس و سه سال تبعيد به استان بوشهر و فرزاد درويش به يک سال حبس و سه سال تبعيد به استان سيستان و بلوچستان محکوم شدند. از سوی ديگر ميرطاهر موسوی، استاد دانشگاه و عضو ستاد انتخاباتی ميرحسين موسوی در دادگاه تجديدنظر به سه سال حبس تعزيری و ۲ سال حبس تعليقی محکوم شد. همچنين فرهاد فتحی، فعال دانشجويی به پنج سال حبس تعليقی و سه فعال مدنی به نام های هادی ابوخنفر، جاسم مقدم پيام، سامی جدماوی نژاد، هر يک به سه سال حبس و تبعيد به اردبيل محکوم شدند.

۴) نيروهای امنيتی از برگزاری مراسم افطار در خانه مصطفی مسکين، عضو نهضت آزادی ايران در اصفهان جلوگيری کردند.

۵) گذرنامه محمد تقی فاضل ميبدی از روحانيون منتقد دولت توسط نيروهای امنيتی هنگام سفر به لبنان در فرودگاه ضبط شد.

۶) کميسيون ماده ۱۰ احزاب با تمديد پروانه کانون صنفی معلمان ايران مخالفت کرد.

۷) وثيقه۱۰۰ ميليون تومانی سعيد کلانکی، عضو هيات موسس کميته گزارشگران حقوق بشر که از ايران خارج شده است از سوی مقامات قضايی مطالبه و وثيقه گذار بايد هر ماه، دو مليون و پانصد هزار تومان پرداخت کند.

۸) غلامرضا وکيلی و علی حسن شمايلی از اعضای ستاد انتخاباتی حسن روحانی در شهر سنقر به وزارت اطلاعات احضار و مورد بازجويی قرار گرفتند.

۹) مهدی معتمدی مهر، عضو نهضت آزادی ايران که در بند امنيتی ۲۰۹ زندان اوين به سر می‌برد به زندان رجايی شهر تبعيد شد.

۱۰) مقام قضايی از اعزام فرشيد يدالهی که هم اکنون در زندان بسر می برد برای درمان جلوگيری کرد. اين در حالی است که اصغر محموديان و محمدامين عبدالهی که در زندان به سر می برند در اعتراض به عدم رسيدگی پزشکی مدتی دست به اعتصاب غذا زدند.

۱۱) شيوا نظرآهاری، حسن اسدی زيدآبادی، عماد بهاور، حسين نعيمی پور، سيد محمد باقری و محسن صادقی نور، هر يک به يک ميليون ريال جريمه نقدی و محمد داوری به سه ميليون ريال جريمه نقدی محکوم شدند. دادگاه دليل اين محکوميت را غيبت پس از مرخصی از زندان عنوان کرده است.

ب- وضعيت فعالان فرهنگی، کتاب و مطبوعات، نويسندگان و روزنامه نگاران

۱) فريبا پژوه- روزنامه‌نگار-، محمد چراغی- خبرنگار و مستند ساز- و سعيد عموری معروف به سعيد ابشاره عموری- شاعر- بازداشت شدند. همچنين رضا مقدسی، مدير عامل خبرگزاری مهر به مدت هشت ساعت بازداشت شد.

۲) علی خدابخش، فعال مطبوعاتی برای اجرای حکم يک سال حبس به زندان اوين منتقل شد.

۳) محمد نوری زاد،‌ نويسنده و روزنامه نگار به دادسرا احضار شد.

۴) سعيد ليلاز- روزنامه‌نگار- و پگاه آهنگرانی- هنرپيشه- توسط مأموران امنيتی بازجويی شدند.

۵) فاطمه خردمند٬ روزنامه‌نگار به يک سال حبس تعزيری محکوم شد.

۶) ساختمان خانه سينما توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پلمپ شد و متعاقب اين اقدام، خانه سينما تحت نظارت مستقيم نيروی انتظامی قرار گرفت.

۷) رئيس سازمان سينمايی دستور برداشتن آثار محسن مخملباف، فيلمساز ايرانی را از موزه سينما صادر کرد.

۸) خبرگزاری گلستان اعلام کرد که گروهی سه نفره از فيلمسازان بازداشت شدند.

۹) جلسه رسيدگی به پرونده‌های ضميمه روزنامه جوان و روزنامه «وطن امروز» برگزار شد.

۱۰) يک مقام پليس استان سمنان از دستگيری دو نفر که به گفته او در صفحه های فيس بوک خود به مسئولان نظام توهين می کردند، خبر داد. همچنين يک مقام پليس غرب استان تهران از دستگيری فردی که به گفته او اقدام به خريد و فروش VPN می کرد، خبر داد.

پ- ساير موارد نقض حقوق بشر

۱) آمار افراد اعدام شده در ماه تير خصوصا بعد از اعلام نتيجه انتخابات رياست جمهوری به نحو چشمگيری افزايش يافته است که بر اساس گزارش های رسمی به ۴۶ نفر رسيده که به شرح زير است:

دادگستری کل استان اردبيل از اعدام ۹ نفر در اين استان خبر داد. اين نهاد قضايی اتهام اين افراد را حمل و توزيع مواد مخدر اعلام کرده است. دادگستری کل استان اردبيل همچنين اعلام کرد که منتظرتاييد نهايی چهل حکم اعدام ديگر برای اجراء هستند. رئيس کل دادگستری گيلان نيز از اجرای شبانه حکم اعدام هفت نفر در زندان مرکزی رشت خبر داد. اين مقام قضايی اتهام اين افراد را «تجاوز» اعلام کرد. دادگستری استان کرمانشاه نيز از اعدام «الف-ر» به اتهام قتل، « ع – ف» و « ق – خ» به اتهام نگهداری مواد مخدر خبر داد. همچنين دادستان قزوين از اعدام ۳ متهم مواد مخدر و ۲ متهم به قتل خبر داد. همچنين يازده متهم قاچاق مواد مخدر که ۵ تن از ايشان را زنان تشکيل می‌دادند در زندان مرکزی زاهدان اعدام شدند. رئيس کل دادگستری ‌استان کرمان نيز از اعدام ‌۶ نفر به اتهام حمل مواد مخدر در شهر بم خبر داد. فرمانده انتظامی لرستان نيز از اعدام دو نفر به اتهام حمل و نگهداری مواد مخدر خبر داد. همچنين دو نفر در کرج به اتهام تجاوز به عنف در ملاء عام اعدام شدند. رئيس کل دادگستری استان خوزستان نيز از اعدام يک نفر به اتهام حمل و نگهداری مواد مخدر خبر داد.

۲) حکم اعدام عبدالرضا امير خنافره، غازی عباسی، عبدالامير مجدمی، شهاب عباسی در شهر شادگان ابلاغ شد. رسانه ها اتهام اين افراد را محاربه اعلام کرده اند.

۳) دادستان عمومی و انقلاب شيراز از صدور حکم قطع دست شش نفر به اتهام سرقت در اين شهر خبر داد.

۴) علی مطهری، نماينده مجلس شورای اسلامی از نصب دستگاه شنود در دفتر کارش خبر داد.

۵) وزير ارتباطات با اشاره به اختلالات اينترنتی در زمان انتخابات رياست جمهوری پذيرفت که دليل کاهش سرعت اينترنت در زمان برگزاری انتخابات ناشی از راهکارهای امنيتی بود.

بخش دوم – حقوق اقتصادی و اجتماعی

۱) وضعيت اقتصادی در ايران همچنان نامناسب گزارش می شود. در کنار اين موضوع می توان به مشکلات دارويی کشور از جمله کمبود شصت قلم دارو که در حال پيشروی است اشاره کرد. اين در حالی است که به گفته يک مقام ارشد دولت، داروهای توليد داخل به طور متوسط ۴۰ درصد و داروهای وارداتی به طور متوسط حدود ۹۰ درصد گران شده اند. به عنوان مثال، قيمت داروهای بيماران «ام-اس»، نود درصد افزايش يافته است و قيمت داروی انسولين ايرانی ۴ برابر قيمت قبلی و قيمت نوع وارداتی آن نيز ۲.۵ برابر شده است. اين در حالی است که معاون داروی سازمان غذا و داروی کشور از دو برابر شدن قيمت مکمل‌های دارويی با توجه به افزايش نرخ ارز مبادله‌ای خبر داد. همچنين خبرها حکايت از کمبود شديد دارويی بيماران هموفيلی دارد. از سوی ديگر يک عضو کميسيون بهداشت مجلس شورای اسلامی، استفاده از داروهای بيهوشی از رده خارج شده را تاييد کرد. همچنين خبرها حکايت از افزايش ۱۵.۶ درصدی قيمت شير خام و ۱۵ درصدی فرآورده‌های لبنی بر اساس مصوبه ستاد تنظيم بازار دارد.

۲) عضو کميسيون عمران مجلس شورای اسلامی اعلام کرد که کارگران فولاد سه ماه است که حقوق دريافت نکرده‌اند. همچنين معوقات حقوقی حدود ۱۵۰۰ کارگر شرکت صنعتی دريايی ايران (صدرا) در سه ماه گذشته پرداخت نشده است و بيش ازهشت ماه از حقوق ۸۰ کارگر شرکت مهندسی مشاور «تدبير نيرو» به تعويق افتاده است. حقوق و مزايای ۳۰۰ کارگر فرودگاه امام خمينی تهران نيز حدود شش ماه است که پرداخت ان به تعويق افتاده است. از سوی ديگر حق بيمه کارگران «لامپ الوند» برای پنجمين ماه متوالی واريز نشده است.

۳) ۱۵۰ کارگر مرزنشين در پی تعطيلی بازارچه مرزی گمشاد واقع در سيستان و بلوچستان بيکار شدند.

۴) رئيس انجمن شرکت‌های هواپيمايی از احتمال ورشکستگی بسياری از شرکت‌های هواپيمايی ايرانی به دليل افزايش هزينه‌ها خبر داد.

۵) رييس مرکز تحقيقات پزشکی قانونی اعلام کرد که‌ در دو ماهه سال جاری، ۲۶۵ نفر در حوادث ناشی از کار جان خود را از دست داده‌اند.

۶) افشين اسانلو، فعال کارگری که دوران محکوميت خود را در زندان می گذراند، در زندان درگذشت و مأموران امنيتی از برگزاری مراسم ختم وی در مسجد الجواد تهران جلوگيری کردند.

بخش سوم- ميراث فرهنگی و محيط زيست

اخبار منتشر شده از ميراث فرهنگی و محيط زيست در تير ماه نيز همچنان نشان از نامناسب بودن وضعيت اين حوزه دارد.

۱) ۱۰ هکتار از اراضی پناهگاه حيات وحش ميانکاله دچار آتش سوزی شد.

۲) آب زاينده‌رود از محل سد زاينده‌رود بسته شد. اين در حالی است که حجم ذخيره آب پشت سد زاينده‌رود نسبت به متوسط بلندمدت کاهش ۷۰ درصدی را نشان می‌دهد. از سوی ديگر آب موجود در شبکه توزيع اصفهان تا ۳۰ درصد کاهش يافت.

۳) ساخت حرم شهيد گمنام در حريم ارگ تاريخی شهر انار مشکلاتی را برای اين اثر فرهنگی به همراه خواهد داشت.

۴) نماينده اروميه در مجلس شورای اسلامی از خشک شدن ۷۵ درصد درياچه اروميه خبر داد.

۵) استفاده نيروگاه‌های اصفهان از سوخت مازوت به جای گاز مشکلاتی را برای شهروندان اصفهانی به همراه دارد. چرا که گازها و فلزات موجود در اين سوخت، باعث بروز بيماری‌های قلب عروقی، تنفسی و بيماری‌های صعب العلاج می‌شود. بنابراين عوارض نيروگاه‌ها همانند مرگ خاموش عمل می‌کند.

۶) معاون استاندار مازندارن دستور تشکيل جلسه تخريب باغ گياه شناسی برای ايجاد جاده را صادر کرد.

خاتمه

توجه مقام ها و مسئولان حکومتی را به اين نکته جلب می کنم که احترام به حقوق بين الملل ايجاب می کند تا دولت ايران به قطعنامه های شورای امنيت سازمان ملل متحد توجه کرده و بر آن اساس روش های خود را اصلاح کند.

شيرين عبادی
مدافع حقوق بشر و برنده جايزه صلح نوبل ۲۰۰۳
اول مرداد ۱۳۹۲

توضيح: علاقه مندان می توانند برای کسب اطلاعات بيشر در خصوص اين گزارش به سايت ها و خبرگزاری های زير مراجعه کنند: خبرگزاری دانشجويان ايران (ايسنا)، خبرگزاری رسمی ايران (ايرنا)، خبرگزاری کار ايران (ايلنا)، خبرگزاری فارس، خبرگزاری مهر و باشگاه خبرنگاران جوان و سايت های کانون مدافعان حقوق بشر، جرس، الف، کميته گزارشگران حقوق بشر، ندای آزادی، بازتاب، هرانا، قانون، کلمه، محبت نيوز، سنی آنلاين، کمپين بين المللی حقوق بشر در ايران، مجذوبان نور، ملی- مذهبی، موکريان، ندای سبز آزادی، راديو زمانه، راديو فردا و بی بی سی.