فارن پالیسی: صد روز نخست دولت روحانی

سایت خبری اشراف - روحانی در 100 روز اول خود با یک دستور کار دلهره‌آور مواجه است زیرا او باید به یک اقتصاد بحران‌زده رسیدگی کند. او همچنین باید با به‌کارگیری سیاست میانه روی هم اعتماد محافظه کاران و هم مردم کشورش را به خوبی جلب کند.

به گزارش اشراف، مجله آمریکایی «فارن پالیسی» طی گزارشی به قلم «رضا اکبری» و «متیو ام. رید» نوشت: روحانی در 100 روز اول خود با یک دستور کار دلهره‌آور مواجه است: او باید به یک اقتصاد بحران‌زده رسیدگی کرده، یک دولت اتحاد تشکیل دهد، علامت‌های درست را به خارج از کشور بدهد، و مشروعیت حکومت را بازسازی کند. اما مهم‌تر از همه، او باید مقام معظم رهبری آیت‌الله خامنه‌ای را متقاعد کند که این دستور کار، ارزش تأیید شدن از سوی او را دارد.

دغدغه اصلی روحانی، اقتصاد ایران خواهد بود

دغدغه اصلی روحانی، اقتصاد ایران خواهد بود. دولت جدید با وظیفه خنثی کردن سال‌ها سوء مدیریت و آن‌طور که روحانی ذکر می‌کند، «فشارهای وحشیانه اعمال‌شده از خارج» روبروست. در واقع، روحانی از همین حالا کار سخت مهار انتظارها را آغاز نموده است. وی در تاریخ 14 ژوئیه به مجلس شورای اسلامی، مجلس ایران، گفت که وضعیت اقتصادی ایران به مراتب بدتر از آن چیزی است که دولت فعلی جرأت تأیید آن را داشته باشد. رئیس‌جمهور منتخب در گفتگو با قانون گذاران، با به چالش کشیدن نرخ رسمی 32 درصدی، نرخ تورم این کشور را 42 درصد دانست. او گفت که اقتصاد کشور برای اولین بار پس از جنگ ایران و عراق در دهه 1980 به مدت دو سال متوالی پسرفت کرده است. بودجه اخیر ایران، عامل نگرانی است. روحانی اظهار داشت: «هنگامی که به ارقام بودجه نگاه می‌کنیم و آن‌ها را با گزارش تهیه‌شده توسط دفتر مدیریت مقایسه می‌کنیم، متوجه می‌شویم که مواد برنامه بودجه به هیچ وجه قابل اجرا نیست.»

تحریم‌ها، بانک مرکزی و برخی از صنایع ایران را فلج کرده است

موانع عمده عبارتند از نوسانات و کاهش ارزش ارز، درآمدهای به شدت محدود حاصل از صادرات کاهش‌یافته نفت، و هزینه‌های رفاهی بالا مانند یارانه‌ها. تحریم‌ها، بانک مرکزی و برخی از صنایع ایران را فلج کرده است. امروز، ایران در میان مؤسسات مالی جهانی بی‌اعتبار است. تحریم‌ها کشور را واداشته تا جای دریافت پول نقد، به داد و ستد کالا بپردازد. بهبود وضع اقتصاد از آن جهت پیچیده‌تر می‌شود که روحانی، سازمانی کلیدی در اختیار خود ندارد. هنگامی که محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور ایران، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی - یکی از نهادهای نسبتاً مستقل ایران که مسئول تهیه بودجه کشور است - را در سال 2007 منحل نمود، ده‌ها تن از اقتصاددانان دنیادیده را مجبور به بازنشستگی زودهنگام کرد.

روحانی برای پرداختن به مسائلی مانند اقتصاد به یک کابینه قابل اعتماد نیاز دارد

روحانی برای پرداختن به مسائلی مانند اقتصاد به یک کابینه قابل اعتماد نیاز دارد. هنوز برای گفتن اینکه چه کسانی مورد علاقه او هستند زود است، اما او به احتمال زیاد سیاستمداران قدیمی را از حزب کارگزاران سازندگی انتخاب می‌کند - حزبی راست و میانه‌رو که در سال 1996 توسط اعضای کابینه رئیس‌جمهور سابق هاشمی رفسنجانی تأسیس شد. بسیاری از این افراد از طوفان سیاسی دهه 1980 جان به در برده و اکثرشان مورد اعتماد مقام معظم رهبری هستند. اگر روحانی بخواهد از اهرم قدرت خود استفاده کند، حتی ممکن است مجلس را برای تأیید مقامات دوران خاتمی، که مورد بی‌اعتمادی محافظه‌کاران تندرو هستند، به چالش بکشد.

روحانی از کارشناسان آگاه و توانا صرف‌نظر از گرایشات سیاسی آنان استفاده خواهد کرد

روحانی در هنگام مبارزات انتخاباتی، وعده یک دولت متحد را داد که از «تمام کارشناسان آگاه و توانا صرف‌نظر از گرایشات سیاسی آنان» استفاده خواهد کرد. او در این ماه به مجلس گفت که وضعیت کشور باید مجدداً مورد رسیدگی قرار بگیرد. «اکبر ترکان» ، رئیس گروه انتقال ریاست جمهوری، برای تهیه یک گزارش جامع و تشکیل کمیته‌های متمرکز بر اقتصاد، سیاست خارجی، سیاست داخلی، و مسائل اجتماعی و فرهنگی انتخاب شده است. هر یک شامل 20 کمیته فرعی است که از «500 کارشناس، دانشمند، و سیاستمدار با تجربه از قوای مجریه و مقننه، و سازمان‌های مستقل» درخواست راهنمایی می‌کند. روحانی در تاریخ 4 اوت، لیست اعضای کابینه خود را بر اساس این توصیه‌ها به مجلس شورای اسلامی تقدیم می‌کند.

علی ولایتی نامزدی ایده آل برای مذاکره کننده هسته‌ای ایران

اگر برداشتن تحریم‌ها یک اولویت باشد، روحانی به سرعت جایگزینی برای «سعید جلیلی» به عنوان مذاکره کننده هسته‌ای ایران برمی‌گزیند. سبک و لحن هر مذاکره کننده جدید برای قدرت‌های مضطرب خارجی، علامتی کلیدی خواهد بود. چنین انتصابی به اندازه برخی پست‌های کابینه - اگر نه بیشتر – اهمیت خواهد داشت، چرا که برای از بین بردن انزوا و مشکلات اقتصادی ایران کلیدی است. «علی ولایتی» ، وزیر سابق امور خارجه، نامزدی ایده آل برای این موقعیت است. او در انتخابات ریاست جمهوری امسال ضعیف عمل کرد، اما با این حال، به یادماندنی‌ترین قسمت مبارزه را در خاطر رأی‌دهندگان باقی گذاشت.

ولایتی از روش مذاکره جلیلی با قدرت‌های غربی انتقاد کرد

در بحث نهایی، ولایتی - که همچنین به عنوان مشاور ارشد امور خارجه برای مقام معظم رهبری کار می‌کند – از جلیلی برای عملکردش به عنوان یک مذاکره کننده انتقاد کرد: «شما باید گام به گام به جلو حرکت کنید... شما نمی‌توانید بگویید که ما یک قدم برمی‌داریم و شما [قدرت‌های غربی] تمام تحریم‌ها را لغو کنید... فرض کنید می‌خواهید یک لیوان بخرید. مغازه‌دار می‌گوید 100 تومان، و شما می‌گویید من آن را با قیمت 2 تومان می‌خواهم. آن صورت او از شما می‌خواهد که وقتش را تلف نکنید.»

ممکن است پرونده هسته‌ای از شورای امنیت ملی پس گرفته شود

ولایتی می‌تواند با اعتماد از سوی روحانی و آیت‌الله خامنه‌ای، به عنوان مذاکره کننده ارشد ایران عمل کند. یک منبع نزدیک به روحانی به مطبوعات ایران گفت که حتی ممکن است پرونده هسته‌ای از شورای امنیت ملی پس گرفته شود و به جای آن در دفتر رئیس‌جمهور نگهداری شود. تصمیم‌های عمده هنوز هم توسط مقام معظم رهبری گرفته می‌شود، با این حال این حرکت می‌تواند فضای بیشتری برای مانور به روحانی بدهد.

روحانی به رأی‌دهندگان وعده داده که حقوق هسته‌ای ایران را تضمین می‌کند

قدرت‌های غربی می‌خواهند ببینید که آیا روحانی می‌تواند در جایی که تنها بی‌حرکتی وجود داشته، جنبشی هم به وجود آورد یا خیر. جلیلی به پیش نرفتن مشهور بود، بنابراین هر کس که به جای او بیاید، باید تأثیر اول خوبی از خود به جا بگذارد. برای یک رئیس‌جمهور با تمرکز بر اقتصاد، تغییر لحن بر سر میز مذاکره ضروری است، چرا که تحریم‌های جدید هنوز هم در راهند. روحانی به رأی‌دهندگان وعده داده که حقوق هسته‌ای ایران را تضمین خواهد کرد و روابط [ایران] با جهان را بهبود خواهد بخشید. این دو موضوع از یکدیگر جدایی‌ناپذیرند.

روحانی برای بازسازی اعتماد در میان نهادها تلاش می‌کند

همچنین ممکن است از روحانی انتظار برود که «توازن نظام» را بازگرداند. او احترام دفتر ریاست‌جمهوری به مقام معظم رهبری را تجدید خواهد کرد و همان‌طور که برای نشست 14 ژوئیه خود وعده داده، با مجلس شورای اسلامی بیشتر هماهنگ خواهد شد. این در حالی است که، احمدی‌نژاد به هر دو بی‌احترامی کرده و به هزینه آن‌ها، به دنبال افزایش قدرت قوه مجریه بوده است. در مقابل، روحانی، محصول خود نظام است و به آن ایمان دارد. او برای بازسازی اعتماد در میان نهادها تلاش خود را می‌کند و به احتمال زیاد، در 100 روز اول خود، با توسعه‌ای نمادین شروع خواهد کرد.

چگونگی رسیدگی به مسئله زندانیان سیاسی در دولت روحانی

با گذشت زمان، پیشرفت‌های جزئی در آزادی مطبوعات و در دغدغه‌های گسترده‌تر حقوق بشر امکان‌پذیر است. با این حال، مسئله زندانیان سیاسی مشکل‌زاست. خاتمی درخواست آزادی آنان را از رئیس‌جمهور منتخب خواسته است. روحانی برای موفق شدن، باید در حالی که برای «فتنه‌گران» - اصطلاح مورد استفاده توسط محافظه‌کاران سنتی برای توصیف رهبران جنبش سبز - درخواست بخشش می‌کند، محافظه‌کاران و آیت‌الله خامنه‌ای را راضی کند.

وقتی در طول مبارزات انتخاباتی، از روحانی خواسته شد که نظر خود را در مورد بازداشت خانگی میر حسین موسوی و مهدی کروبی بگوید، او پاسخ داد، «من فکر می‌کنم این امکان وجود دارد که تا سال آینده شرایطی به وجود بیاید که نه تنها افراد تحت بازداشت خانگی بلکه حتی افراد زندانی پس از انتخابات سال 2009 (1388) آزاد شوند.» روحانی باید در انجام این وعده محتاط باشد. حرکت بیش از حد سریع ممکن است خشم محافظه‌کاران را برانگیزد و حرکت بیش از حد محتاط ممکن است به از دست دادن حمایت مردمی منتهی شود. بازگرداندن مشروعیت به نظام با دستی سبک‌تر و مدیریتی شایسته، یک هدف ناگفته اما آشکار دولت جدید است.

اتحاد، پس از پیروزی روحانی ورد زبان همه شده است

اتحاد، پس از پیروزی روحانی ورد زبان همه شده است. در طول مبارزات انتخاباتی، تمام نامزدها خواستار آن شده و آیت‌الله خامنه‌ای نیز آن را مطالبه نموده است. اکنون با رئیس‌جمهور منتخب است که بر روی آن سرمایه‌گذاری کند. آیت‌الله خامنه‌ای از مقامات دولتی خواست که به دولت جدید کمک کرده و «با ترویج اتحاد، همکاری را تسهیل کنند» ، در حالی که در مورد خواسته‌های زیاد، عجولانه و غیر منطقی [نیز] هشدار داده است.

روحانی برای حفظ روابط صمیمانه با رهبر معظم نباید از خطوط قرمز عبور کند

آیت‌الله خامنه‌ای می‌خواهد بگوید که نظام، همانند یک کشتی است و مقام معظم رهبری «ناخدا» ی آن است. روحانی تمام تلاش خود را انجام خواهد داد تا کشتی به گل ننشیند و ناخدای آن خشنود بماند. مقام معظم رهبری، تعلیق کامل غنی‌سازی هسته‌ای و یا هرگونه چالش مستقیم به دفتر خود را تحمل نخواهد کرد. تا زمانی که روحانی از این خطوط قرمز عبور نکند، ارتباط او با آیت‌الله خامنه‌ای برای پیگیری دستور کار خود در خانه و در خارج از کشور، به اندازه کافی صمیمی باقی خواهد ماند