کاخ سفید: در استفاده رژیم سوریه از سلاح شیمیایی تردید چندانی نیست

بی بی سی ـ دفتر رئیس جمهوری آمریکا حکومت سوریه را مسئول حملات شیمیایی اخیر در آن کشور دانسته است.

جی کارنی، سخنگوی کاخ سفید آمریکا، کاربرد اسلحه شیمیایی علیه یکی از مناطق حومه دمشق، پایتخت سوریه را محکوم دانسته و گفته است که "تردید چندانی وجود ندارد" که حکومت بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه، عامل این حمله بوده است.

آقای کارنی در یک نشست خبری گفت: "این اقدام ناقض یکی از هنجارهای دیرین بین‌المللی است که استفاده از اسلحه شیمیایی در مقیاس گسترده را ممنوع کرده است." وی افزود: "در نظر ندارم به مبانی حقوقی این موضوع بپردازم زیرا در حال حاضر، واکنش احتمالی به این واقعه در دست بررسی است."

سخنگوی کاخ سفید گفت که دفتر رئیس جمهوری آمریکا "طی روزهای آینده" شواهدی در اثبات وقوع حمله شیمیایی و مسئولیت دولت سوریه در قبال آن را ارائه خواهد داد اما در این مورد که واکنش ایالات متحده به این وضعیت چه خواهد بود اظهارنظری نکرد.

پیشتر، جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا، گفته بود که شواهد موجود قطعا نشان دهنده کاربرد اسلحه شیمیایی در حومه دمشق درروز چهارشنبه گذشته است و با اظهار این نظر که شخصا از مشاهده تصاویر قربانیان این حمله تکان خورده، افزوده بود که چنین اقداماتی "با تمامی معیارهای اخلاقی منافات دارد."

برخی ناظران، اظهارات مقامات آمریکایی را حاکی از تلاش آنان برای جلب حمایت افکار عمومی آمریکاییان از عملیات نظامی علیه سوریه و نشانه آمادگی برای دست زدن به چنین عملیاتی دانسته‌اند.

باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا، ماهها پیش هشدار داده بود که استفاده از اسلحه شیمیایی در جنگ داخلی سوریه "خط قرمز" آمریکا محسوب می‌شود و عبور از این خط قرمز، تبعاتی برای حکومت سوریه در پی خواهد داشت.

در حالیکه گزارش‌های اطلاعاتی حاکی از آن بوده است که ارتش سوریه دارای زرادخانه سلاح‌های شیمایی است، دولت آن کشور هرگز داشتن چنین تسلیحاتی را تایید نکرده بود. در واکنش به هشدار آقای اوباما هم مقامات سوری، بدون تایید وجود چنین زرادخانه‌ای، گفتند که ارتش سوریه هرگز علیه شهروندان خود از هر گروهی که باشند از اسلحه شیمیایی استفاده نخواهد کرد.

با اینهمه، کوتاه مدتی پس از این اظهارات، مخالفان حکومت سوریه گزارش‌هایی از کاربرد نسبتا محدود مواد شیمیایی در برخی نقاط عملیاتی منتشر کردند که نخست با تکذیب مقامات دولتی و سپس انتساب این حملات شیمیایی به مخالفان مواجه شد.

جنگ برای بقا

چهارشنبه هفته گذشته، منابع وابسته به مخالفان حکومت سوریه از یک حمله شیمیایی گسترده به یکی از شهرک‌های حومه پایتخت خبر دادند و بعدا تصاویری از قربانیان این حمله در سایت‌های اینترنتی منتشر و توسط خبرگزاری‌ها به طور گسترده مخابره شد.

مقامات و رسانه‌های دولتی سوریه نخست وقوع چنین حملاتی را تکذیب کردند اما بعدا گفتند که این حمله توسط مخالفان صورت گرفته و هدف از آن هم مخدوش کردن چهره حکومت سوریه در زمانی بوده که بازرسان شیمیایی سازمان ملل برای بررسی حملات شیمیایی چند ماه پیش به تازگی به سوریه وارد شده بودند.

مقامات دولت سوریه پس از چند روز تعلل و در پی درخواست روسیه، با عزیمت بازرسان سازمان ملل به محل حمله روز چهارشنبه موافقت کردند هر چند ماموریت رسمی این بازرسان بررسی وقوع حمله شیمیایی است و قرار نیست آنان در مورد عامل چنین حمله‌ای اظهار نظر کنند.

رهبران چند کشور اروپایی، به خصوص بریتانیا و فرانسه، دولت آمریکا را برای اقدام تنبیهی علیه حکومت سوریه تحت فشار قرار داده‌اند زیرا، به گفته ناظران، آنان معتقدند که عدم واکنش به استفاده محدود قبلی از اسلحه شیمیایی باعث شد تا ارتش سوریه به کاربرد گسترده‌تر این نوع تسلیحات مبادرت ورزد.

ناظران معتقدند که رهبران حکومت سوریه در جنگی سرنوشت‌ساز درگیر هستند زیرا می‌دانند که با توجه به عملکردشان در جنگ داخلی، که بیش از یکصد هزار کشته برجای گذاشته، در صورت شکست در این جنگ، عاقبتی ناگوار در انتظار آنان خواهد بود. به این دلیل است که ممکن است به هر وسیله ممکن برای غلبه بر مخالفان متوسل شوند.

به گفته ساکنان محلی، قبل از استفاده از اسلحه شیمیایی، نیروهای دولتی این منطقه را از زمین و هوا زیر آتش سنگین قرار داده بودند و در خلال این آتشباری بود که اسلحه شیمیایی به کار رفت.

در چند ماه اخیر، مقامات سوری از پیشروی نیروهای دولتی علیه مخالفان خبر داده و بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه نیز تسلط مجدد حکومت بر تمامی نقاط سوریه را نزدیک دانسته بود. کسانی که حکومت سوریه را به کاربرد اسلحه شیمیایی در روز چهارشنبه متهم می‌کنند گفته‌اند که درحالیکه سایر بحران‌های منطقه‌ای باعث انحراف افکار عمومی جهانیان از مسایل سوریه شده بود، ممکن است ارتش در نظر داشته است با وارد کردن ضربات کاری و ارعاب نیروهای مخالف، دستیابی به پیروزی نهایی را تسریع کند.

کارشناسان گفته‌اند که در صورت تصمیم کشورهای غربی به عملیات تنبیهی علیه سوریه، انتظار می‌رود برخی زیرساخت‌های نظامی، مانند باند پرواز فرودگاه‌ها یا تجهیزات راداری هدف حمله موشک‌های دوربرد قرار گیرد اما بعید است دست کم در آینده نزدیک، این حملات دامنه گسترده‌تری پیدا کند یا بر توازن قدرت بین ارتش و نیروهای مخالف تاثیر قابل توجهی داشته باشد.

رئیس جمهوری سوریه علیه اقدام نظامی خارجی هشدار داده و چند کشور و گروه حامی او، به خصوص روسیه، ایران و حزب‌الله لبنان، ضمن متهم کردن مخالفان حکومت سوریه به کاربرد اسلحه شیمیایی، هرگونه حمله نظامی خارجی را محکوم و دارای تبعات وخیم دانسته‌اند.

در خبری دیگر، وزارت امور خارجه آمریکا گفته است که ملاقات روز چهارشنبه بین دیپلمات‌های آمریکایی و روسی به منظور مذاکره پیرامون کاربرد اسلحه شیمیایی در جنگ سوریه را "با توجه به مشورت‌های جاری در همین مورد" لغو کرده است. وزارت خارجه روسیه "تاسف خود" از این تصمیم را ابراز داشته است.

برخی ناظران گفته‌اند که دولت روسیه در ماه‌های اخیر با کاهش از دامنه همکاری با قدرت‌های غربی، گرایشی انزواجویانه را در مسایل بین‌المللی از خود بروز داده و ظاهرا کشورهای غربی خود را ملزم به رعایت دیدگاه های آن کشور ندانسته‌اند.