حسين موسويان: فابيوس قوانين مذاکره را نيز نقض کرد

ايسنا ـ مذاکره کننده پيشين تيم هسته‌يی کشورمان با اشاره به مذاکرات اخيرا ايران با ۱+۵ در ژنو گفت: موضع فرانسه در اين مذاکرات همه را غافل‌گير کرد و اين موضوع باعث نارضايتی آمريکا و ساير اعضای گروه ۱+۵ شد.

به گزارش خبرگزاری دانشجويان ايران(ايسنا) حسين موسويان معتقد است: فابيوس نه تنها مسير دستيابی به يک توافق هسته‌يی را مسدود کرد و منجر شد يک فرصت تاريخی در روابط بين ايران و غرب از دست برود بلکه با افشای جزييات گفت‌وگو‌ها به محض اين‌که به ژنو رسيد قوانين مذاکره را نيز نقض کرد.

وی ادامه داد: پيش‌نويس توافق ايران و ۱+۵ توسط ايران و آمريکا تهيه شده بود و با توجه به تنش‌های کنونی بين واشنگتن و متحدين عرب آن بالاخص عربستان سعودی شايد فرانسه احساس کرده بود که هم‌اکنون می‌تواند با راضی کردن ائتلاف اسرائيلی-عربی که مخالف برنامه صلح‌آميز هسته‌يی ايران است، به ميلياردها دلار پول نفتی دست يابد.

موسويان در يادداشتی که در سايت خبری تحليلی المانيتور منتشر شد با اشاره به تحولات اخير در مذاکرات ژنو به تشريح دلايل ضرورت تجديد نظر مخالفين توافق هسته‌يی بين ايران و گروه ۱+۵ پرداخت.

مذاکره کننده پيشين تيم هسته‌يی کشورمان نوشت: مذاکرات برنامه هسته‌يی ايران از ۷ الی ۹ نوامبر در ژنو پيشرفت بی‌سابقه‌ای به سمت دستيابی به يک توافق داشت. جان کری، وزير خارجه، در پايان مذاکرات اعلام کرد: "ما به ژنو آمديم تا اختلافات را کمتر کنيم،‌ و می‌توانم بدون ترديد به شما بگويم که پيشرفت چشمگيری داشته‌ايم. اعتمادسازی بين کشورهايی که به مدت زيادی با يکديگر دشمن بوده‌اند زمان‌بر است."

وی در ادامه يادداشت خود آورده است: کاترين اشتون، نماينده عالی اتحاديه اروپا در امور خارجی و خط‌مشی امنيتی، نيز موضع اين نهاد را اعلام کرد: "پيشرفت عينی بسياری به دست آمده است اما برخی مسائل هنوز باقی است. هدف ما اين است که به يک نتيجه برسيم و اين کاری است که برای انجام آن بازخواهيم گشت."

با اين حال، موضع فرانسه همه را غافلگير کرد. لوران فابيوس، وزير خارجه فرانسه، هشدار داد که تعجيل برای دستيابی به توافق "يک بازی احمقانه" خواهد بود. منابع آگاه به المانيتور اعلام کردند که بريتانيا، چين، آلمان، روسيه، آمريکا و ايران مايل به امضای پيش‌نويس يک توافقنامه بودند اما پاريس با اين امر مخالفت کرد. حسن روحانی که به وضوح از موضع فرانسه خشمگين شده بود در روز ۱۰ نوامبر و طی سخنانی در مجلس گفت: "جمهوری اسلامی سر تعظيم در برابر تهديدها از جانب هر مقامی که باشد فرو نياورده و نخواهد آورد... ما خط قرمزهايی داريم که نبايد نقض شوند. منافع ملی خطوط قرمز ما هستند که شامل حقوق ما بر اساس چارچوب قوانين بين‌المللی و غنی‌سازی در ايران هستند."

مذاکره کننده هسته‌يی پيشين ايران در المانيتور نوشت: آمريکا و ساير اعضای گروه ۱+۵ نيز از موضع فرانسه ناراضی بودند. کری در سخنان خود گفت: "بايد تأمل کرده و فکر کنيم امروز چه اتفاقی روی داد که نتوانستيم به توافق دست پيدا کنيم... هر روز که توافقنامه‌ای حاصل نمی‌شود، ايران به غنی‌سازی ادامه می‌دهد، سانتريفيوژ‌های بيشتری نصب می‌کند و برنامه‌اش را ادامه می‌دهد."

چرا فابيوس نه تنها مسير دستيابی به يک توافق هسته‌يی را مسدود کرده و منجر شد يک فرصت تاريخی در روابط بين ايران و غرب از دست برود، بلکه با افشای جزئيات گفت‌و‌گوها به محض اينکه به ژنو رسيد، قوانين مذاکره را نيز نقض کرد. اين در حالی است که گروه ۱+۵ و ايران قبلا توافق کرده بودند که تمام جزئيات را تا زمان به نتيجه رسيدن مذاکرات محرمانه نگه دارند. وی همچنين با افشای نتايج مذاکرات به رسانه‌ها قبل از برگزاری آخرين کنفرانس خبری توسط اشتون و ظريف، يک پروتکل ديگر را زير پا گذاشت.

فابيوس در تلاش برای توجيه موضع فرانسه اعلام کرد که نگرانی‌های اسرائيل و ديگر کشورهای منطقه درباره برنامه هسته‌ای ايران بايد به صورت جدی مد نظر قرار گيرد. با اين حال دو مسأله ديگر نيز وجود دارند که چرايی مخالفت فرانسه با پيش‌نويس قطعنامه را توضيح می‌دهند. اين پيش‌نويس توسط ايران و آمريکا تهيه شده بود، و ثانيا، با توجه به تنش‌های کنونی بين واشنگتن و متحدين عرب آن بالاخص عربستان سعودی شايد فرانسه احساس کرده بود که هم‌اکنون می‌تواند با راضی کردن ائتلاف اسرائيلی-عربی که مخالف برنامه صلح‌آميز هسته‌ای ايران است، به ميلياردها دلار پول نفتی دست يابد.

با اين حال، در حالی که ويليام هيگ، وزير خارجه انگلستان، در ۱۰ نوامبر تأييد کرد که يک توافقنامه "بر روی ميز بوده و می‌تواند حاصل شود،" آنچه در زير می‌آيد می‌تواند به فرانسه، کنگره آمريکا، اسرائيل و برخی کشورهای عرب فرصت دهد تا در موضع‌شان که مخالف يک توافقنامه برد برد است، تجديدنظر کنند.

موسويان در اين يادداشت آورده است: نخست اينکه، پيش‌نويس توافقنامه شامل تمام درخواست‌های دولت‌های بزرگ در حوزه تمهيدات شفاف‌سازی مورد نظر آژانس بين‌المللی انرژی اتمی بوده و تمهيداتی در حوزه عدم اشاعه سريع دارد که تضمين می‌کنند ايران تا ابد به عنوان يک دولت عاری از سلاح هسته‌يی خواهد بود. کری در پاسخ به منتقدينی که ادعا می‌کنند آمريکا در مذاکرات با ايران ساده‌لوحانه رفتار می‌کند گفت: "ما کور نيستيم، و فکر می‌کنم که احمق نيز نيستيم."

دوم، همانگونه که قدرت‌های جهانی مشاهده کرده‌اند و هيگ نيز به آن اشاره داشت، ظريف به عنوان وزير خارجه ايران "بسيار سازنده" بوده و مذاکره کننده‌ای است که آمده تا توافقی را انجام دهد. اين امر فرصتی را پديد آورده که نبايد از آن غافل شد.

سوم، همانگومه که کارل بيلز، وزير خارجه سوئد، در صفحه توئيتر خود اعلام کرد، مساله ديگر از جانب ايران نيست. وی نوشت: "سخت‌ترين بخش در ژنو نه در مواجهه با ايران، بلکه در داخل گروه غربی است ... اين امر خوب نيست." در صورت شکست، قدرت‌های غربی بايد سرزنش گردند نه تهران.

چهارم، در ۱۱ نوامبر، دولت ايران با يوکيا آمانو، مدير کل آژانس بين‌المللی انرژی اتمی، توافقنامه‌ای را درباره ابهامات فنی قدرت‌های جهانی امضاء کرد. علی‌رغم اينکه توافق هسته‌ای بين ايران و گروه ۱+۵ منعقد نشد، تهران يک تلاش بی‌سابقه برای آغاز عصر جديدی از همکاری‌های فشرده با آژانس نشان داده است.

پنجم، مهمترين دليل مخالفت فرانسه رآکتور اراک بود. بر اساس پيمان عدم اشاعه هسته‌ای تمام اعضاء می‌توانند رآکتورهای آب سنگين داشته باشند. اين رآکتورها کاربردهای بسيار گسترده‌ای در تکنولوژی‌های صلح آميز دارند. علی ‌اکبر صالحی رئيس سازمان انرژی اتمی ايران در ۱۱ نوامبر در تهران با آمانو ديدار و اعلام کرد که تهران درخواست آژانس برای بازرسی از تأسيسات آب سنگين اراک را می‌پذيرد. اين فرآيند فراتر از تعهدات ايران بر اساس موافقتنامه پادمان است. علاوه بر اين، ايران دارای توانمندی‌های باز فراوری و جداسازی پلوتونيوم در اراک نيست و نيز اعلام کرده که از سال ۲۰۰۳ هيچ تمايلی برای دستيابی به اين پروژه نداشته است.

ششم، خط‌مشی تحريم‌ها ايران را به سوی افزايش چشمگير توانمندی غنی‌سازی پيش برد. ايران قبل از تحريم‌ها تنها در يک سايت و با ۳ هزار سانتريفيوژ به غنی‌سازی تا سطح ۵ درصد می‌پرداخت و ذخاير اورانيوم اين کشور نيز بسيار محدود بود. امروز، هفت سال از تحريم‌های فلج کننده گذشته است اما ايران در دوسايت و با بيش از ۱۹ هزار سانتريفيوژ به غنی‌سازی ۲۰ درصد پرداخته و دارای ۸ تن اورانيوم غنی‌سازی شده است.

هفتم، بحران در سوريه در يک بزنگاه حياتی قرار دارد. يک توافق هسته‌ای مسير را باز خواهد کرد تا ايران و آمريکا تعامل سازنده‌ای را برای مديريت بحران در آنجا انجام دهند. همکاری‌های سه جانبه بين ايران، روسيه و آمريکا منجر به اين شد که دولت سوريه تسليحات شيميايی خود را نابود کند، کنوانسيون منع اشاعه شيميايی را امضاء کند و در‌های کشور را به روی بازرسين سازمان ملل که مأموريت داشتند تسليحات هسته‌ای اين کشور را نابود سازند باز نمود. چنين همکاری‌ای می‌تواند دستيابی به يک راه‌حل سياسی صلح‌آميز را نه تنها در سوريه بلکه در ساير ماطق تسهيل کند.