برگزاری کنفرانس ژنو ۲ و برداشت‌های متفاوت از آن

صبح روز چهارشنبه دوم بهمن‌ماه (۲۲ ژانویه) کنفرانس صلح سوریه موسوم به کنفرانس ژنو ۲ در مونترو سوئیس گشایش یافت. افزون بر نمایندگان حکومت سوریه و اپوزیسیون آن نمایندگانی از ۴۰ کشور و کنفدراسیون‌های منطقه‌ای در گفت‌وگوها شرکت دارند. آن‌ها در راه پایان دادن به جنگ داخلی سوریه تلاش می‌کنند.

راديو زمانه ـ به‌گزارش خبرگزاری آلمان، بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل متحد در سخنرانی آغاز کنفرانس گفت طرف‌های درگیری‌ در سوریه برای “آغاز جدید” در راه دستیابی به راه حلی به‌منظور پایان دادن به درگیری‌های خونین شهامت به خرج دهند.

بان کی مون همچنین گفت: “ما با چالش‌های غریبی روبه‌رو هستیم. امروز همه سوری‌ها نگاهشان به سوی ماست.”

او با خطاب قرار دادن رژیم سوریه و اپوزیسیون آن تأکید کرد: “شما فرصت و مسئولیتی بزرگ در قبال مردم سوریه دارید.”

دبیرکل سازمان ملل ضمن بیان این‌که کشورهای قدرتمند جهان باید “همه قدرت خود را برای رسیدن به این اهداف” به‌کار برند، خواستار دسترسی کامل به کمک‌های بین‌المللی در مناطق نیازمند در سوریه شد.

در کنفرانس ژنو ۲ افزون بر نمایندگان حکومت سوریه و اپوزیسیون آن نمایندگانی از ۴۰ کشور و کنفدراسیون‌های منطقه‌ای در گفت‌وگوها شرکت دارند. آن‌ها در راه پایان دادن به جنگ داخلی سوریه تلاش می‌کنند.

جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا و سرگئی لاوروف همتای روسی وی که این کنفرانس به پیشنهاد آن‌ها برگزار شده، هر دو در سخنان خود تأکید کردند که مذاکرات میان رژیم سوریه و مخالفان آن “نه آسان خواهد بود و نه سریع”.

آن‌ها اما اختلاف نظر خود را بر سر تشکیل دولت انتقالی سوریه ابراز داشتند. جان کری گفت: “بشار اسد در دولت انتقالی نقشی نخواهد داشت. این غیرممکن است. غیرقابل تصور است که این مرد که علیه مردم خود دست به چنین خشونتی زده بتواند مشروعیت حکومت خود را حفظ کند.”

در مقابل، سرگئی لاوروف با اشاره به بیانیه کنفرانس ژنو ۱ که در سال ۲۰۱۲ منتشر شد، “تلاش برای هرگونه تفسیر” از دولت انتقالی را مورد انتقاد قرار داد.

در همین حال ولید معلم، وزیر امور خارجه سوریه در سخنان خود با حالتی بی‌اعتنا، نمایندگان اپوزیسیون را که در مقابل او نشسته بودند “خائنان” و “عاملان دشمنان” خطاب کرد و گفت: “آن‌ها ادعا می‌کنند که نمایندگان مردم سوریه هستند. اگر می‌خواهید به نام مردم سوریه سخن بگویید نباید به مردم سوریه خیانت کنید و جیره‌خوار دشمنان باشید.”

ولید معلم در پاسخ به سخنان جان کری گفت: “آقای کری، هیچ کس در جهان این حق را ندارد که مشروعیت یک رئیس‌جمهور را بردارد، این وظیفه قانون اساسی و یا قانونی است که مردم سوریه آن را وضع کنند.”

وزیر امور خارجه سوریه در سخنرانی طولانی خود به دفاع از حکومت بشار اسد از زمان تعیین‌شده برای سخنرانی بیشتر سخن گفت و مورد اعتراض بان کی مون قرار گرفت. معلم توضیح داد که از موضع کشور خود حرف می‌زند و بار دیگر به سخنان خود ادامه داد.

احمد جربا، رئیس ائتلاف ملی سوریه، متشکل از گروه‌های مخالف حکومت بشار اسد در سخنان خود اسد را فراخواند تا از قدرت کنار بکشد و آن را طبق بیانیه کنفرانس ژنو ۱ به دولت انتقالی بسپارد.

طبق برنامه‌ریزی صورت گرفته در روز جمعه چهارم بهمن‌ماه (۲۴ ژانویه) مذاکرات مستقیم رژیم و اپوزیسیون سوریه برگزار خواهد شد. آن‌ها باید در مورد آتش‌بس و تشکیل دولت انتقالی مذاکره کنند.

در همین حال، دیپلمات‌های شرکت‌کننده در کنفرانس انتظار موفقیت سریع از این کنفرانس را ندارند.

برگزاری کنفرانس ژنو ۲ تا روز گذشته با ابهام روبه‌رو بود.

بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل در شامگاه ۲۹ دی‌ماه (۱۹ ژانویه) ایران را به شرکت در کنفرانس ژنو ۲ دعوت کرد اما در پی سخنان مسئولان حکومتی ایران مبنی بر عدم پذیرش بیانیه کنفرانس ژنو ۱ که در آن از حکومت انتقالی در سوریه پشتیبانی شده بود به فاصله یک روز دعوت از ایران برای شرکت در کنفرانس ژنو ۲ از سوی دبیرکل سازمان ملل پس گرفته شد.

اپوزیسیون سوریه هشدار داده بود که در صورت شرکت ایران در این کنفرانس، آن را تحریم خواهد کرد.

محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران اقدام دبیرکل سازمان ملل در کنار گذاشتن تهران از کنفرانس ژنو ۲ را تأسف‌بار خواند و گفت بان کی مون “تحت فشار آمریکا و اپوزیسیون سوریه” دعوت از ایران را پس گرفته است.

سرگئی لاوروف که از پشتیبانان حضور ایران در این کنفرانس بود نیز پس از آن‌که دعوت از ایران پس گرفته شد از این بابت اظهار تأسف کرد اما گفت عدم شرکت تهران “فاجعه” نیست.

سازمان ملل در توضیح کنار گذاشتن ایران از کنفرانس ژنو ۲ اعلام کرد بان کی مون پیش از دعوت تهران به کنفرانس به تفاهمی شفاهی با وزیر امور خارجه ایران رسیده بود اما ایران از کتبی کردن توافق‌های شفاهی خود سر باز زد.

حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران امروز پیش از رفتن به سوئیس برای شرکت در اجلاس داووس در مورد کنفرانس ژنو ۲ گفت ایران به این کنفرانس “امید چندانی” ندارد.

روحانی گفت: “در مجموع با توجه به علائم موجود، امید چندانی نداریم که این اجلاس (ژنو ۲) بتواند در مبارزه با تروریسم موفق شود، چرا که برخی از حامیان تروریسم در آن حضور دارند.”

حتی دیپلمات‌های غربی نیز انتظارهای چندانی از این کنفرانس دارند.

فرانک والتر اشتاین‌مایر، وزیر امور خارجه آلمان گفت: “معجزه‌ای اتفاق نخواهد افتاد اما همین‌که درباره بحران سوریه گفت‌وگو شود به‌اندازه کافی از اهمیت برخوردار است.”

وی افزود هدف این است که در حال حاضر دست‌کم این کنفرانس “مقدمه‌ای بر راه حل‌های انسانی” باشد.

جان کری از همان آغاز کنفرانس اعلام کرد که در این مذاکرات تنها برای حل مسائل انسانی و بستن قرارداد آتش‌بس شرکت نمی‌کند بلکه برای رسیدن به یک راه حل جامع صلح به این کنفرانس آمده است.

صدها تن از طرفداران حکومت بشار اسد در برابر ساختمان محل کنفرانس ژنو ۲ دست به تظاهرات زدند

صدها تن از طرفداران حکومت بشار اسد در برابر ساختمان محل کنفرانس ژنو ۲ دست به تظاهرات زدند. آن‌ها فریاد می‌زدند: “اوه بشار؛ با روح و خونمان از تو دفاع می‌کنیم.”

این در حالی است که در دو روز گذشته روزنامه بریتانیایی گاردین و شبکه خبری سی‌.ان‌.ان آمریکا تصاویری از قربانیان در زندان‌های سوریه منتشر کردند که در آن‌ها نشان داده می‌شود مخالفان حکومت مورد شکنجه‌های شدید قرار گرفته‌اند.

این عکس‌ها را تیمی از کارشناسان معروف قضایی و جنایی بین‌المللی منتشر کرد و گفت طبق “شواهد دست اول”، حدود “۱۱ هزار نفر” از مخالفان مورد “کشتار و شکنجه‌های سازمان‌یافته” حکومت بشار اسد قرار گرفته‌اند.

هدف از کنفرانس ژنو ۲، یافتن راه حلی سیاسی برای پایان دادن به جنگ داخلی در سوریه است که از مارس ۲۰۱۱ تاکنون ۱۳۰ هزار نفر در آن کشته و میلیون‌ها نفر آواره شده‌اند.

ناظران بین‌المللی معتقدند دشوارترین بخش کنفرانس ژنو ۲ موضوع دولت انتقالی در سوریه خواهد بود اما دستیابی آتش‌بس، حتی به‌شکل مقطعی آن به‌منظور ارسال کمک‌های انسانی به سوریه قابل دستیابی است.