در آستانه نشست ژنو ۲: 'گزارش شکنجه‌ها در سوریه هولناک است'

آمریکا و سازمان ملل متحد در واکنش به گزارش‌های اخیر درباره این‌که سوریه از ابتدای اعتراض‌ها تا کنون حدود ۱۱ هزار بازداشت‌شده را شکنجه و اعدام کرده است، آن را "هولناک" خوانده‌اند.

بی بی سی ـ این گزارش را سه حقوقدان بین‌المللی مبتنی بر مدارک به‌دست‌آمده از یک عکاس سابق ارتش سوریه تهیه کرده‌اند که به گفته آنان نشان‌دهنده شکنجه و جنایت سازمان‌یافته در آن کشور است.

در آستانه کنفرانس ژنو ۲ برای یافتن راه‌حلی برای بحران سوریه، ایالات متحده گفته است که این گزارش‌ها ضرورت برکناری بشار اسد از ریاست جمهوری سوریه را برجسته‌تر کرده است.

یک سخنگوی دولت سوریه این گزارش‌ها را بی‌اعتبار خوانده است چون با حمایت قطر منتشر شده که از شورشیان حمایت می‌کند.

هیئت‌های دیپلماتیک کشورهای دعوت‌شده به کنفرانس ژنو ۲ برای سوریه امروز سه‌شنبه (۲۱ ژانویه - اول بهمن) عازم شهر مونترو در ژنو بوده‌اند تا روز چهارشنبه این نشست آغاز شود و برای دو روز بعد هم در شهر ژنو ادامه پیدا کند.

این نشست قرار است برای درگیری سه ساله در سوریه راه‌حلی پیدا کند؛ بحرانی که تاکنون جان دست‌کم صد هزار نفر را گرفته و میلیون‌ها نفر را آواره کرده است.

جیم میور، خبرنگار بی‌بی‌سی در بیروت، می‌گوید انگیزه سیاسی انتشار این گزارش‌ها که با حمایت قطر و درست پیش از نشست ژنو ۲ صورت گرفته، واقعیت روایت‌شده در مستندات را کم‌رنگ نمی‌کند.

تاکید سازمان ملل بر "لزوم تحقیقات بیشتر"

این عکاس که از او فقط به عنوان قیصر نام برده شده، از سوریه فرار کرده است و گزارش شده که همراه عکاسان دیگر، حدود ۵۵ هزار عکس دیجیتالی از حدود ۱۱ هزار فرد بازداشت‌شده را مخفیانه به خارج از سوریه برده است.

ماری هرف، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، گفته است که این گزارش، "نشان می‌دهد که چه‌قدر مهم است [در نشست ژنو ۲] پیشرفتی حاصل شود. وضعیت در سوریه چنان هولناک است که باید یک گذار سیاسی و انتقال قدرت در سوریه صورت بگیرد و باید حکومت بشار اسد را از قدرت کنار بگذاریم."

این سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفته است که آن‌چه در تصاویر منتشر شده دیده می‌شود، می‌تواند اقداماتی باشد که جنایت بین‌المللی سنگین شناخته شوند و عاملان آن باید در این‌باره محاکمه شوند.

پیش‌تر ویلیام هیگ، وزیر امور خارجه بریتانیا، در واکنش مشابهی در مجلس عوام این کشور گفته بود: "من زیاد از این مستندات دیده‌ام. آنها هولناک هستند. مهم است کسانی که مرتکب چنین جنایاتی شده‌اند، در این باره محاکمه شوند."

روپرت کالویل، سخنگوی ناوی پیلای، رئیس کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد، به خبرگزاری فرانسه گفته است: "این گزارش به‌شدت هشدار می‌دهد. اگر وسعت ادعاشده این مرگ‌ها در دوره بازداشت تایید شود، واقعا هولناک است."

به گفته سخنگوی خانم پیلای، "اتهاماتی چنین جدی را نمی‌توان نادیده گرفت و روشن است که تحقیقات بیشتری در این باره لازم است."

"تصاویر تکان‌دهنده"

گزارش مورد اشاره به سفارش یک موسسه حقوقی بریتانیایی به نمایندگی از سوی دولت قطر تدوین شده و قرار است محتوای آن در اختیار سازمان ملل متحد و گروه‌های ببن‌المللی مدافع حقوق بشر قرار گیرد.

سر دزموند دی سیلوا، دادستان ارشد دادگاه بین‌المللی رسیدگی به جنایات جنگی در سیرالئون، سر جفری نایس، دادستان ارشد دادگاه رسیدگی به جنایات جنگی اسلوبودان میلوسویچ، رئیس‌جمهوری سابق یوگوسلاوی، و دیوید کرین، دادستان پرونده چارلز تیلور، رئیس‌جمهوری سابق لیبریا در دادگاه ویژه سیرالئون، این گزارش را تهیه کرده‌اند که بخش‌هایی از آن روز سه‌شنبه منتشر شد.

روزنامه بریتانیایی گاردین و شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان آمریکا به گزارش این سه حقوقدان دسترسی داشته‌اند و آن را منتشر کرده‌اند.

گزارش حقوقدانان بین‌المللی، آگاهی مقامات دولتی از کشتار زندانیان را قطعی دانسته اما شواهدی از صدور دستور اسد در دست ندارد.

در تهیه این گزارش، سه متخصص تحقیقات جنایی و امور پزشکی قانونی به بررسی حدود پنجاه هزار تصویر مربوط به حدود ۱۱ هزار تن از بازداشت‌شدگانی پرداختند که در بازداشت جان خود را از دست داده‌اند.

به گفته نویسندگان گزارش، نتیجه‌گیری این سه متخصص "در مجموع نشان می‌دهد که تعداد قابل‌توجهی از این افراد هنگام مرگ دچار لاغری مفرط بودند و در مورد تعدادی از آنان، قبل از مرگ دستشان بسته بود یا به شدت با جسمی مانند ترکه مضروب شده بودند."

برخی از تصاویر افرادی را نشان می‌دهد که دچار سوء تغذیه شدید بوده‌اند و به گفته آقای دی سیلوا، ظاهر این شهروندان سوری یادآور محبوسین اردوگاه‌های مرگ در زمان حکومت نازی‌ها آلمان است. وی گفته است که حتی بدون شکنجه‌های دیگر هم، محرومیت افراد از غذا نوعی شکنجه و از مصادیق جنایت علیه بشریت است.

روزنامه گاردین به نقل از دزموند دی سیلوا، یکی از سه نویسنده گزارش، نوشته است که "شواهد به دست آمده حاکی از کشتار در مقیاس صنعتی است."

به گفته او، "این شواهد از نوعی است که پیش از این در اختیار نبوده و براساس آنها می‌توان دادخواستی محکم علیه مرتکبان این جنایات تهیه کرد."

رسیدگی بین‌المللی به اتهام جنایت علیه بشریت توسط بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه و برخی دیگر از مقامات حکومت آن کشور به دلیل اینکه سوریه پیمان عضویت در دادگاه کیفری بین‌المللی را امضا نکرده، به طور مستقیم قابل پیگیری نیست.

تنها راه برای پیگیری چنین پرونده‌ای، ارجاع آن از سوی شورای امنیت سازمان ملل به دادگاه کیفری بین‌المللی است که با توجه به حق وتوی روسیه به عنوان حامی حکومت سوریه، امکان صدور چنین مصوبه‌ای از سوی شورا تا کنون وجود نداشته است.