جلسه شورای حقوق بشر: انتقادات جدی از وضعيت زندانيان، اعدام و فقدان آزادی بيان

احمد شهيد گزارشگر ويژه حقوق بشر، روز دوشنبه ۲۶ اسفندماه ۹۲، به ارائه گزارش تفصيلی خود در خصوص موارد نقض حقوق بشر در ايران پرداخت و توضيحاتی را در اين خصوص ارائه کرد. پس از او کشورهای عضو شورا و همچنين سازمان های غيردولتی و نيز نمايندگان دولت ايران نقطه نظرات خود را نسبت به گزارش مطرح کردند.

کمپين بين المللی حقوق بشر در ایران ـ در ابتدا احمدشهيد به مدت ده دقيقه بيانيه خود را خواند و اعلام کرد که بارها خواسته است که به ايران برود اما به اجازه داده نشده است. اگر چه او گفت که با مقامات قوه قضاييه و وزارت خارجه در تماس و گفت وگو بوده است ولی اين ملاقات ها منجر به سفر او به ايران نشده است. آقای شهيد درسخنان خود با ابراز نگرانی از وضعيت اعدام، ادعای مسوولين ايرانی برای توجيهی که برای تعداد بالای اعدام می آورند مورد چالش قرار داد و گفت که شمار بالای اعدام افرادی که مواد مخدر حمل می کنند، برخلاف قوانين بين المللی است. او گفت که منشور حقوق شهروندی که توسط دولت آقای روحانی پيشنهاد شده است، در مسير درستی است اما حقوق همه شهروندان ايرانی را برآورده نمی کند. او همچنين گفت که اين منشور اعدام نوجوانان و مجازات اعدام را برای جرائمی غيرجدی ممنوع نکرده است. او سپس به ويژگی های گزارش خود پرداخت.

بعد از او نماينده ايران به پاسخگويی در خصوص گزارش پرداخت که ۵ دفيقه برای پاسخ خود زمان داشت. او گفت که ما در زمان بحرانی در جهان زندگی می کنيم. او گفت جمهوری اسلامی ايران به صورت قانونی خود را متعهد به ترويج و حمايت از مکانيسم های حقوق بشری سازمان ملل می داند. او در خصوص گزارش احمدشهيد گفت که اصل بی طرفی را نقض می کند. او بدون اينکه اشاره ای به هيچ کدام از موادی که آقای شهيد مورد نقد قرار داده بود، گفت که اين گزارش پر از ادعاهای بی پايه است. او ادعا کرد که گزارش شهيد به هيچ يکی از دستاوردهای ايران اشاره نکرده است، از جمله اينکه در ايران زنان بسيار تحصيل کرده هستند و در همه جنبه های زندگی حضور دارند. او گفت که ايران به گفت وگوی سازنده اعتقاد دارد و به همين خاطر به کميته های حقوق بشری گزارش و پاسخ داده است و همچنين عليرغم مخالفت شديد با دستور کار گزارشگر، ترتيب ملاقات هايی را در ژنو و نيويورک داده است. او گفت همچنين که آقای شهيد توجه کمی به پيشنهادات و نکاتی که ايران در جواب خود مطرح است داده است و به همين جهت اصول بی طرفی را ناديده گرفته است. در خصوص مجازات اعدام او گفت که تنها برای مجازات های بسيار جدی، قتل، تروريسم، آدم ربايی و همچنين اتهامات موادمخدری مربوط به اين موارد بوده است.

اظهارات نمايندگان کشورهای عضوشورای حقوق بشر

بعد از نماينده ايران، نمايندگان ۲۹ کشورو سازمان يونيسف در مورد گزارش شهيد سخنرانی کردند. نمايندگان اتحاديه اروپا، سازمان يونيسف، آلمان، استراليا، نرو‌ژ، بلژيک، نيو زيلاند، کانادا، فرانسه،ايرلند، مالديو، مقدونيه، انگليس، ايتاليا، ايلات متحده آمريکا، جمهوری چک،بوتسوانا و سويس از ماموريت و گزارش شهيد حمايت و در مورد وضعيت موجود ابراز نگرانی کردند. نمايندگان سوريه، سری لانکا، زيمبابوه، ونزوئلا، چين، ويتنام، روسيه سفيد، پاکستان، سودان، کوبا،کره شمالی و برمه از مکانيسمهای کشوری انتقاد کرده و ادعا کردند ايران دستاوردهای مثبتی در زمينه حقوق بشر دارد. نماينده روسيه بدون ابراز جهت گيری خاصی در قبال گزارش، خواستار افزايش همکاری ايران و نمايندگان سازمان ملل شد.

سپس نمايندگان سازمانهای غير دولتی، من جمله جامعه بين المللی بهاييان، سودويند و مرکز اروپايی برای قانون و عدالت درمورد وضعيت حقوق بشر در ايران ابراز نگرانی جدی کرده و از ماموريت شهيد حمايت کردند. همجنين چندين نماينده سازمانهای همراه با هيات ايران به انتقاد از گزارش شهيد پرداختند.

در پايان احمدشهيد به برخی سوالات در مورد گزارش پاسخ داد. از جمله او در زمينه متدولوژی خود گفت که تنها منابع او خارج از کشور نيستند بلکه خيلی از افرادکه او مصاحبه کرده قربانيان نقض حقوق بشر در داخل کشور هستند. درخصوص همکاری با دولت ايران گفت که طی چند ماه گذشته روحيه همکاری بيشتر شده و گفت که کليد پيش رو همکاری است. او گفت که در خصوص رويه های مختلف ايران ۹ سال است که اجازه نداده اعضای سازمان ملل به ايران سفر کنند.

در آغاز گفتگوها، نماينده اتحاديه اروپا به اظهار نظر پرداخت. او قدررانی خود را نسبت به ادامه تلاش های احمدشهيد درخصوص ارائه گزارش خود مطرح کرد. او گفت که گزارش آقای شهيد هم موارد قانونی و هم پرونده های متعدد نقض حقوق بشر را مطرح می کند. او گفت که برخی از قوانين کشور نقض می شود. او همچنين از افزايش سرسام آور شمار اعدام ها انتقاد کرد و گفت اين اعدام ها برای «جرائم بسيارجدی» اجرا نمی شود. او گفت که اتحاديه اروپا نگران جدی تعداد زياد زندانيان عقيدتی است. موضوع آزادی بيان، و محدوديت های اقليت های قومی و مذهبی از جمله بهاييان از جمله مواردی بود که نماينده اتحاديه اروپا به آنها اشاره کرد. او از دولت ايران خواست که با احمد شهيد همکاری کند.

نماينده سازمان يونيسف گفت که از بازنگری مجازات نوجوانان استقبال ميکند. او مسووليت جنايی سنی ۹ سال برای دختران و ۱۵ سال برای پسران را مورد انتقاد قرار داد. يونيسف از مراکز بازپروری نوجوانان و برنامه هايی مانند اختصاص ميز ويژه در پليس برای سامان دادن به جرائم نوجوانان تشکر کرد.

نماينده آلمان در ادامه از احمدشهيد تشکرکرد. او گفت که آقای روحانی قول هايی داده است ولی بايد قدم های مشخص برداشته شود. او نسبت به زندانی بودن وکلايی همچون عبدالفتاح سلطانی و همچنين حصر خانگی ميرحسين موسوی و مهدی کروبی و زهرا رهنورد انتقاد کرد. عدم درمان پزشکی زندانيان عقيدتی بخصوص در پرونده های آيت الله بروجردی، حسين رونقی ملکی و همچنين رضا عابدينی در زندان ها همچين مورد انتقاد اوقرار گرفت. موضوع اعدام نوجوانان و شمار فزآينده اعدام ها از جمله موارد ديگری بود که او مطرح کرد و از دولت ايران خواست که به اعدام های در ملاء عام پايان دهد. وضعيت اقليت های قومی و مذهبی و اعدام دو ايرانی عرب در خوزستان از جمله موارد ديگری بودند که او از ايران خواست که در اين حوزه ها به نقض حقوق بشر خاتمه بدهد.

نماينده استراليا همچنين نسبت به گزارش ابراز خوشوقتی و از گزارشگر تشکر کرد. او گفت که عليرغم برخی علائم مثبت، اين کشور نگران تعداد زياد اعدام ها در ايران است. او گفت که بازداشت های خودسرانه روزنامه نگاران، فعالان حقوق بشر و همچنين اقليت های قومی و مذهبی از موارد نگرانی استرالياست. او خواستار آزادی همه زندانيان سياسی شد. مجازات های غيرانسانی از جمله شلاق زدن و قطع اعضا همچنين از مواردی بود که از دولت ايران خواست به آن خاتمه بدهد.

سپس نماينده نروژ از گزارش شهيد تشکر کرد. او گفت که وضعيت حقوق بشر در ايران نگرانی عميق دولت نروژ را به همراه داشته است. موضوع اعدام و همچنين دادگاه های غيرعادلانه از جمله مواردی بود که او نسبت به آنها اشاره کرد. او گفت متاسفيم که هيچ تغيير و بهبود جدی در حوزه آزادی های بيان و انجمن هابه وجود نيامده است. نقض حقوق اقليت های مذهبی و قومی از جمله موارد نگرانی نروژ اعلام شد.

نماينده سوريه در ادامه گفت که موضع سوريه اين است که نبايد اعضای سازمان ملل مورد حمله قرار بگيرند. او گفت که هيات او گزارش را مطالعه کرده است و متاسفانه خيلی از دستاوردهای ايران را ناديده گرفته و همچنين پيشنهادات ايران را هم ناديده گرفته است. او گزارش را طرفدارانه خواند. او گفت که از گزارشگر ويژه می خواهيم که به جای يک پاراگراف توضيح دهد که تاثير تحريم ها در زندگی مردم چه بوده است؟ او گفت که دستور کار ويژه کشوری، به شورا صدمه می زند و از شورا خواست که به دستورکار آقای شهيد پايان دهد.

نماينده بلژيک گفت که از بيانيه اتحاديه اروپا به صورت کامل حمايت می کند. او گفت که اين کشور نگران جدی وضع نقض حقوق بشر در ايران است. بازداشت های خودسرانه به خاطر ارائه نظر افراد که شامل روزنامه نگاران فعالان حقوق بشر، فعالان اقليت های قومی و مذهبی است به گفته او خيلی گويای وضعيت است. او خواستار آزادی افرادی شد که به صورت مسالمت آميز از حقوق خود استفاده کرده اند. او نسبت به اينکه از سال ۲۰۰۵ ايران اجازه حضور گزارشگران ويژه سازمان ملل را نداده است گلايه کرد.

نماينده نيوزيلند از گزارش احمدشهيد حمايت کرد و گفت که اين کشور خيلی از اينکه خيلی از وضعيت بهتر نشده و بلکه بدتر شده، نااميد شده است. موضوع اعدام از جمله محورهای عمده مورد اشاره او بود و گفت که از زمان آقای روحانی تعداد اعدام ها بيشتر شده است. نماينده اين کشور از دولت ايران خواست با مکانيسم های حقوق بشر سازمان ملل همکاری کند.

نماينده سريلانکا با اشاره به قول های آقای روحانی به حضور يکی از زنان در مقام معاونت رياست جمهوری و به برخی از دستاوردهای ايران در حوزه زنان اشاره کرد. او گفت که گزارش دوره ای کشورها مکان خوبی برای بررسی وضعيت حقوق بشر کشورهاست.

نماينده کانادا گفت که اين کشور به صورت عميقی نسبت به رفتار دولت ايران نسبت به شهروندان خودش نگران است. او اشاره به حرف های جواد لاريجانی که گفته بود اعدام های ايران «خدمتی به انسانيت» است را نگران کننده خواند. او از گزارش احمدشهيد تشکر کرد و گفت از وسعت نقض حقوق بشر شوکه هستند. او از ايران خواست که با همه مکانيسم های حقوق بشری سازمان ملل همکاری کند.

نماينده زيمباوه گفت که از دستور کارهای خاص کشوری حمايت نمی کند چرا که سياسی است و توسط برخی کشورها مورد سوء استفاده قرار می گيرد. او گفت که مکانيسم يو.پی.ار بهترين روش برای بهبود وضعيت حقوق بشر کشورهاست.

نماينده ونزوئلا بعد از او گفت که کاملا با نماينده ايران هم عقيده هستند. او گفت که تحميل دستور کار خاص کشوری را که کار کشورهای امپرياليستی را محکوم می کند. وی گفت چنين دستور کاری فريبکاری برای رسيدن به حقوق بشر است. او همچنين ادعا کرد که ايران بی مهابا خواستار همکاری با مکانيسم های سازمان ملل بوده است و به توصيه های گزارش يو.پی.ار عمل کرده است. او در ادامه همچنان به دستور کار آقای شهيد حمله کرد.

نماينده فرانسه گفت از گزارش اتحاديه اروپا حمايت می کند و نگران وضعيت حقوق بشر در ايران و ادامه نقض حقوق بشر است و از ايران خواست که با گزارشگر ويژه همکاری کند. او گفت آقای گزارشگر گزارش شما موجب نگرانی جدی ما است. مجازات سرسام آور اعدام و استفاده از اعدام در ملاء عام، نبودن دادرسی عادلانه و استفاده از مجازات اعدام برای طيف گسترده ای از جرائم از جمله مواردی بود که او مطرح کرد. مساله فقدان آزادی بيان و تهديد آزادی های انجمنی و همچنين فقدان آزادی اقليت های مذهبی مانند بهاييان، از جمله موارد ديگری بود که توسط نماينده فرانسه مطرح شد.

نماينده چين گفت که دولت چين از تلاش های دولت تشکر می کند و می داند که دولت ايران با چالش های مختلفی مواجه است. او خواستار همکاری سازنده با ايران با توجه به ملاحظات فرهنگی کشور شد.

نماينده کشور ايرلند پس از آن گزارش آقای شهيد را مورد تقدير قرار دارد. او گفت که نگران هستند که منشور حقوق شهروندی که توسط آقای روحانی ارائه شده است، قانون جديدی نيست و اين قانون همچنان قوانينی دارد که حقوق زنان و اقليت های مذهبی مانند بهايی ها را ناديده می گيرد و همچنان از اعدام نوجوانان جلوگيری نمی کند. او نسبت به استفاده سرسام آور از اعدام ابراز نگرانی کرد. موضوع اقليت های مذهبی و قومی از جمله محور نگرانی های اين کشور بود. او پرسيد که چطور جامعه بين المللی می تواند به ايران کمک کند که به تعهدات بين المللی خودش عمل کند.

نماينده کشور ويتنام گفت هيات او گزارش را خوانده است و گفت که تحولات مثبت به وجود آمده توسط دولت ايران را خوش‌امد می‌گويد. او گفت که اميدوار است که دولت به تلاش های خودش ادامه بدهد و تحولات مثبتی رخ بدهد. او ايران را مورد تقدير قرار داد که به تعهدات بين المللی خودش عمل می کند.

نماينده کشور مالديو گفت که نسبت به همکاری ايران با سيستم سازمان ملل تشويق شده است و خواست اين همکاری ها بيشتر شده است. او نسبت به اينکه رييس جمهور ايران نسبت به موضوع حقوق بشر علاقه نشان داده و جزو دستور کارش است ابراز علاقه کرد. اگر چه نماينده مالديو نسبت به بازداشت های خودسرانه، محدوديت های آزادی بيان، اعدام های سرسام آور ابراز نگرانی کرد. او گفت که شورا بايد به گزينه های جايگزين حمايت کند.

نماينده روسيه سفيد گفت که حقوق بشر در چشم انداز جهانی بايد بخشی از يک ديالوگ غيرسياسی و سازنده باشد که بر مبنای احترام و دخالت نکردن در مسائل داخلی باشد. او گفت که در پنج سال گذشته مکانيسم يو.پی.ار خيلی سازنده برای حل مسائل موجود کنونی بوده است. او مکانيسم ويژه کشوری را جهت دار، سياسی خواند. او ادعا کرد که اين کشورها از گزارش های گزارشگر برای توجيه کردن تحريم ها استفاده کرده اند.

نماينده پاکستان هم از قدم های دولت ايران برای حفاظت حقوق بشر تقدير کرد وازنحوه انتخابات رياست جمهوری و همچنين لايحه حقوق شهروندی که پيش نويس آن توسط دولت ايران مطرح شده تشکر کرد. او گفت که اين کشور مخالف مکانيسم ويژه کشوری است و از مکانيسم گزارش يو.پی.ار حمايت کرد. او همچنين گفت که بهترين راه همکاری گفت وگو در مورد حقوق بشر به صورتی غير سياسی است.

نماينده مقدونيه نيز گزارش احمدشهيد را مورد تقدير قرار داد و نسبت به برخی از موارد نقض حقوق بشر از جمله اعدام و همچنين نبودن دادگاه ها و دادرسی های عادلانه ابراز نگرانی کرد. حقوق اقليت ها و نقض آن توسط ايران، استفاده از شکنجه، تبعيض اقليت ها، سرکوب و بازداشت های خودسرانه از جمله ديگر مواردی بودند که نماينده مقدونيه مطرح کرد. او گفت که از دولت ايران می خواهد که اجازه بدهد که احمد شهيد به ايران سفر کند.

نماينده انگليس گفت که به صورت کامل از گزارش احمد شهيد حمايت می کند و از او به خاطر گزارشش تشکر کرد. او گفت که از نقش گزارشگر ويژه حمايت می کند. او گفت که گزارش او با جزييات و دقيق است. وی همچنين گفت که از اين که ايران با سازمان ملل همکاری نمی کند و اجازه نمی دهد که دکتر شهيد به ايران برود نااميد هستند. به علاوه او از اينکه لحن ايران تغيير کرده ولی وضعيت حقوق بشر تغيير نکرده ابراز نگرانی کرد. موضوع اعدام برای جرائمی که از نظر قوانين بين المللی به عنوان «جرائم خيلی جدی» شناخته نمی شود ابراز نگرانی کرد. نماينده انگليس هم به پيش نويس قانون حقوق شهروندی ارائه شده توسط آقای روحانی اشاره کرد که در آن حقوق اقليت های مدنی ناديده گرفته شده است. او همچنين گفت که اعدام اقليت های مذهبی مانند بهايی‌ها و اقليت های ديگر ابراز نگرانی کرد.

ايتاليا هم از بيانيه اتحاديه اروپا حمايت کرد و از احمد شهيد تشکر کرد. او از دولت ايران خواست که با دستور کار آای شهيد همکاری کند. نماينده ايتاليا گفت در حوزه بازداشت های خودسرانه، اعدام و آزادی بيان منتظر ديدن تغييرات محسوس است. او با قدررانی از تغييرات در قانون مجازات اسلامی، خواست که مشکلات جدی اين قانون را برطرف کند.

نماينده سودان گفت که اين کشور گزارش آقای شهيد را خوانده است. او گفت که مطمئن هستيم که گفت وگو بهترين مکانيسم برای مقابله با چالش های حقوق بشری است. او گفت در مکانيسم های ويژه نگرانی های کشور نبايد ناديده گرفته شود. وی همچنين خواست که گفت وگوی سازنده ای با ايران برای چالش هايی که در حوزه حقوق بشر وجود دارد انجام دهد و کمک های تکنيکی لازم را در اين زمينه انجام بدهد.

نماينده آمريکا گفت که عليرغم تغيير دولت ايران تغييری در وضعيت ايران به وجود نيامده است. او گفت ايران دومين زندان بزرگ روزنامه نگاران در جهان است. او با اشاره به روزنامه آسمان و بهار و توقيف آنها و همچنين پارازيت انداختن روی ماهواره ها از محدوديت های آزادی بيان گفت. وضعيت اقليت های مذهبی و قومی و همچنين اعدام چندين شهروند کرد و همچنين اعدام های دوفعال اهوازی در ماه ژانويه از جمله مواردی بود که به گفته وی مورد نگرانی آمريکاست. او خواستار آزادی سعيد عابدينی شهروند ايرانی آمريکايی که به خاطر عقايد مذهبی اش در ايران است شد. او گفت مدافعان حقوق بشری، مانند عبدالفتاح سلطانی بايد آزاد شوند. او از ايران خواست که اجازه بدهد که گزارشگر ويژه به ايران سفر کند و بتواند دستور کار خود دنبال کند.

نماينده کشور چک از گزارش آقای شهيد حمايت کرد. او با قدردانی از دولت ايران برای همکاری با جامعه بين المللی گفت که کلمات بايد تبديل به عمل شود و بنابراين اجازه بدهد که احمدشهيد به ايران سفر کند. او خواستار آزادی زندانيان سياسی شود. حضور روزنامه نگاران، مدافعان حقوق بشر، فعالان دانشجويی و وکلا و همچنين بازداشت های خودسرانه افرادی که به صورت مسالمت آميز به فعاليت می پردازند از جمله موضوعات مورد نگرانی چک بود. او خواستار آزادی همه زندانيان سياسی شد.

نماينده کوبا در ادامه گفت که وجود گزارشگر ويژه نمونه واضح مکانيسم های تبعيض آميز و دستورکارهای گزينشی است که برخلاف روحيه همکاری و گفت وگوی سازنده است. او گفت به دنبال انقلاب اسلامی اين کشور هدف کشورهايی شده است که به دنبال تغيير رژيم است. او از تحولات مثبت ايران حمايت کرد.

فدراسيون روسيه کشور بعدی بود که از تحولات به وجود آمده توسط دولت ايران تشکر کرد. او خواستار يک گفت وگوی غيرسياسی و سازنده با دولت ايران شد.

کره شمالی هم گفت که مکانيسم ويژه کشوری برخلاف روحيه همکاری است. او گفت که هر گونه تلاش برای دخالت در وضع داخلی برخلاف روحيه منشور سازمان ملل و استقلال کشورهاست. او گفت شورای حقوق بشر نبايد مورد استفاده قرار بگيرد. از جمله ديگر کشورهايی که در خصوص گزارشگر ويژه به اظهار نظر پرداختند می تواند به کشور سوئيس، بوتسوانا و همچنين برمه اشاره کرد.

بيانيه سازمان های غيردولتی

بعد از آن سازمان های غيردولتی به خواندن بيانيه خود پرداختند. جامعه بين المللی بهايی اولين تشکل غيردولتی بود که درخصوص وضعيت حقوق بشر صحبت کرد. دايان علايی با اشاره به سخنان حسن روحانی در زمان انتخابات، به وضعيت بهاييان، از جمله بازداشت، خراب کردن خانه آنها و ديگر مشکلات انهاپرداخت. او گفت که ۷ رهبر بهايی به بيست سال زندان محکوم شده اند و اين از مصاديق بازداشت خودسرانه است. وی از آقای شهيد پرسيد آيا توانسته ايد درخصوص اين موضوعات صحبت کنيد؟ او با اشاره به مرگ شهروند بهايی عطاء الله رضوانی در بندرعباس از وجود مصونيت که باعث می شود چنين اقداماتی همچنان ادامه داشته باشد انتقاد کرد.

حسن نائب هاشم، نماينده سازمان غيردولتی سودويند به نمايندگی از شش سازمان حقوق بشری گفت که حملات شخصی به هيچ وجه باعث تغيير وضعيت حقوق بشر ايران نمی شود. او با توجه به بازداشت های خودسرانه روزنامه نگاران، فعالان حقوق بشر، وکلا و… گفت که بسياری از اين افراد از مشاوره حقوقی و دادگاه عادلانه محروم بوده اند. وی همچنين به موضوع اعدام ها اشاره کرد و گفت که دستور کار آقای شهيد بايد تمديد شود.

مرکز اروپايی برای قانون و عدالت، گفت که عليرغم تغيير زبان دولت جديد ايران تغييری در دولت حسن روحانی انجام نشده است و بايد برای هر حرفی عملی وجود داشته باشد. اين انجمن از زندانی بودن سعيد عابدينی شهروند ايرانی امريکايی نوکيش مسيحی انتقاد کرد و با شرحی از زندگی او خواستار آزادی او شد. او خواستار آزادی رضا عابدينی در زمان تعطيلات نوروزی شد.

يکی از سازمان های غيردولتی همراه هيات دولتی ايران، به حمله به احمد شهيد پرداخت و گفت که منابع مورد استفاده شده مجهول بوده اند. او با حمله به استفاده از مساله «محاربه» به عنوان «مبارزه با خدا» گفت که اين مفهوم در گزارش آقای شهيد به نادرستی تعبير شده است.

دکتر گلشت پژوه از انجمن آسيب‌های اجتماعی، با انتقاد از گزارش احمد شهيد، گفت که بسياری از بيماران ايرانی به خاطر تحريم های غيرعادلانه ان خود را از دست داده اند و گفت اين بخش گزارش سهم کوچکی در گزارش خود دارد. او گفت چرا آقای شهيد در وب سايت خود پرسشنامه ای نگذاشته است که سازمان های غيردولتی و ايرانيان نسبت به وضعيت تبعات و مشکلات خود را در اين وب سايت بيان کنند.

در ادامه چندين سازمان غيردولتی ديگر نيز نظرات خود را بيان کردند.