محمد اطبايی: ايران هيچ منع قانونی برای معرفی "گذشته" به اسکار ندارد

محمد اطبايی معتقد است: فيلم «گذشته» اصغر فرهادی، مناسب‌ترين فيلم ايرانی برای معرفی به آکادمی اسکار است.

اين کارشناس بين‌المللی سينمای ايران در گفت‌وگويی با خبرنگار بخش سينمايی خبرگزاری دانشجويان ايران (ايسنا)، در پاسخ به اينکه، سينمای ايران فيلم مناسبی برای معرفی به اسکار دارد؟ گفت: بارها درباره ويژگی‌های فيلم مناسب برای معرفی به اسکار بحث شده است و پيش از هر چيزی بايد فيلم يا فيلم‌های در نظر گرفته شوند که دارای کيفيت ساخت مناسب، قصه جذاب و جهان شمول، ظرفيت ارتباط با مخاطب بين‌المللی، موفقيت در عرصه‌های جهانی و پخش کننده معتبر آمريکايی را دارا باشند، بنابراين مجموع اين فاکتورها می‌تواند معيار انتخاب مناسب‌ترين گزينه برای معرفی به بخش اسکار خارجی زبان باشد و تنها يکی از اين ويژگی‌ها و يا حتی صرف نام و يا جنسيت کارگردان نمی‌تواند دليل انتخاب نماينده ايران به اسکار باشد.

وی ادامه داد: اگر فيلم‌های به نمايش عمومی درآمده يک ساله اخير را مرور کنيم، بی‌ترديد با توجه به سليقه‌ی افراد و صاحب‌نظران، آثار با کيفيت مختلفی وجود دارند اما همان‌طور که گفتم، غالب اين فيلم‌ها،واجد همه شرايط لازم برای موفقيت در پروسه انتخاب اسکار خارجی را ندارند. شماری از فيلم‌ها علی رغم موفقيت در بازار داخلی، شانسی برای ايجاد ارتباط مناسب با مخاطب غير ايرانی را ندارند و شماری ديگر هنوز در هيچ رويداد بين‌المللی به نمايش درنيامده‌اند.

اطبايی در پاسخ به اينکه گزينه‌های ديگر چيست؟ توضيح داد: مثلا فيلم «زندگی مشترک آقای محمودی و بانو» که در بخش مسابقه رسمی جشنواره‌ی فيلم «مونترال» حضور دارد، هنوز در ايران به نمايش عمومی درنيامده است و يا فيلم‌هايی مانند «برف روی کاج‌ها» و«قاعده‌تصادف» که به نمايش عمومی درآمده‌اند، هنوز در خارج از کشور به نمايش درنيامده‌اند.

وی تاکيد کرد: با ذکر همه اين موارد، به نظرم تنها فيلمی که دارای شانس بالايی در رقابت اسکار خارجی است، «گذشته» ساخته اصغر فرهادی است.

اطبايی در ادامه‌ی گفت‌وگو با ايسنا در پاسخ به اينکه آيا اين فيلم می‌تواند به عنوان محصول فرانسه و ايتاليا و با حضور کارگردان ايرانی،از سوی ايران به آکادمی اسکار معرفی شود، به ايسنا گفت: اگر تنها مقررات اتحاديه اروپا را برای تعيين هويت ملی يک فيلم در نظر بگيريم، فيلم «گذشته» امتياز لازم را برای يک توليد ايرانی بودن، ندارد اما مقررات آکادمی اسکار، داستان ديگری است.

وی تصريح کرد: فيلم «گذشته» با کارگردانی (۳ امتياز)،فيلم‌نامه‌نويسی (۳ امتياز)، بازيگر اصلی (۳ امتياز) و فيلمبردار ايرانی (۱ امتياز)، صدا (۱ امتياز) و حضور يک بازيگر فرعی ايرانی (۱ امتياز) ۱۲ امتياز دارد، اما مقررات اتحاديه اروپا حداقل ۱۵ امتياز را برای توليد يک کشور در نظر می گيرد. اما قوانين آکادمی برای اسکار خارجی، تصريح دارد که تنها کشور معرفی‌کننده فيلم بايد تاييد کند که بخش عمده کنترل خلاقانه‌ی فيلم توسط هنرمندان و دست اندرکاران تابع کشور مذکور صورت گرفته است و در مورد فيلم «گذشته» اين نکته موضوعيت دارد.

اين کارشناس بين‌المللی سينمای ايران تصريح کرد: بنابراين با توجه به اين امکان دست کميته انتخاب فيلم ايرانی به اسکار خارجی باز است و با توجه به ايرانی بودن کارگردان، فيلم‌نامه‌نويس، بازيگر اصلی، بازيگر فرعی، مدير فيلمبرداری و صدای آن به راحتی می‌توان بخش عمده خالقان اين اثر را ايرانی دانست بنابراين، ما از لحاظ مقررات آکادمی اسکار،هيچ منعی برای معرفی فيلم «گذشته» نداريم.

وی در ادامه يادآور شد: نکته ديگر آنکه، علی رغم شانس اين فيلم جهت معرفی از طرف کشور فرانسه، اصغر فرهادی مايل است تا «گذشته» از طرف ايران به اسکار معرفی شود. موفقيت‌های مختلف فيلم در عرصه‌های بين المللی در چند ماه اخير، دريافت جايزه اسکار توسط فرهادی و داشتن يک پخش‌کننده معتبر و قوی آمريکايی مانند «سونی پيکچرز کلاسيک» نبايد ديگر ترديدی در معرفی اين فيلم به اسکار باشد.

اطبايی در عين حال توضيح داد: البته ما نمونه تقريبا مشابهی مانند فيلم «عشق» ميشل هانکه داريم که شرايطی مانند فيلم «گذشته» داشت و به جز کارگردان و يکی از تهيه کننده‌های اتريشی آن، بقيه عوامل فرانسوی بودند اما اتريشی‌ها پيش دستی کرده و اين فيلم را از طرف کشور خود به آکادمی معرفی کردند.

اين کارشناس بين‌المللی سينمای ايران اظهار اميدواری کرد: کميته‌ی معرفی فيلم ايرانی به اسکار مسائل ملی را بيش از هر چيزی در نظر بگيرد و با يک تصميم درست و منطقی، فيلم «گذشته» را با هويت ايرانی به اسکار معرفی بکند.

اطبايی در بخش پايانی اين گفت‌وگو در پاسخ به اينکه چرا بحث معرفی فيلم به اسکار در ايران، خصوصا در سالهای اخير دچار حاشيه شده است به ايسنا گفت: مشکل از آنجا ناشی می‌شود که اساسا، شيوه‌ی ارايه‌ی فيلم ايرانی به آکادمی اسکار، دچار مشکلاتی است. حضور يک نهاد دولتی در روند معرفی فيلم، شبهاتی را در چند سال اخير به وجود آورده هر چند مقررات آکادمی بر دولتی و يا غير دولتی بودن اين سازمان، هيات داوری و يا کميته صراحت ندارد اما با توجه به تجربه‌های ناخوشايند سال‌های اخير، خانه سينما مناسب ترين نهاد برای معرفی فيلم ايرانی به اسکار است. حتی اگر نيت اين دوستان را همواره خير بدانيم، تجربه نشان داده که يک نهاد دولتی استقلال عمل يک نهاد صنفی را در چنين حوزه‌هايی ندارد.

وی يادآور شد: اگر در مقطعی بنياد سينمايی فارابی اين وظيفه را به ضرورت زمانه به عهده گرفت، ديگر سال‌هاست که اين ضرورت موضوعيت خود را از دست داده و داستان مانند فعاليت‌های ديگر بنياد در حوزه‌هايی است که بخش خصوصی اولويت بيشتری برای کار داشته اما مديران فارابی در دو دهه اخير هم‌چنان بر ماموريت‌های دهه شصت فارابی و ادامه‌ی آن، اصرار دارند!