"سونامی فساد" فوتبال ايران را نابود می‌کند، گفت‌وگو با کاظم اوليايی مديرعامل سابق باشگاه استقلال

روزنامه قانون ـ گروه ورزش - حسين ابوالفتحی: اين روزها همه جا حرف از فساد و تبانی در فوتبال است. هر کس در آن هست يکی را متهم می‌کند و عميق که می‌شوی همه را غرق در فساد می‌بينی. از دلال و مربی تا مدير و اين اواخر هم داوران؛ اکثريت از فساد می‌گويند و دست آخر هم همه متهم اند اما کسی اتهامش را نمی‌پذيرد.
کاظم اوليايی مديرعامل سابق باشگاه استقلال در گفت‌وگويی با روزنامه قانون به بررسی مسئله فساد در فوتبال ايران پرداخته است. او که خود معتقد به فوتبال پاک است، فوتبال ايران را پاک‌تر از ساير بخش‌های کشور می‌داند. از نحوه برخورد با پديده فساد در فوتبال کشور انتقاد دارد و می‌گويد بايد سيستم خود کنترلی در فوتبال کشور شکل بگيرد. با پرده‌دری و افشاگری اصلا موافق نيست و بحث اخير در موضوع فساد را عاملی برای کريه جلوه دادن فضای فوتبال می‌داند.
کاظم اوليايی اعتقاد به تشکيل کميته اخلاق دارد و در عين حال عوامل گذشته بررسی موضوع فساد در فوتبال ايران را در حد حضور در اين کميته نمی‌داند. گفت و‌گوی ما با وی را در زير بخوانيد.

* بلبشوی اين روزهای فوتبال کشور در حوزه فساد موجود در آن را چگونه ارزيابی می‌کنيد؟

- به نظرم فساد مسئله و چالش نوظهوری در فوتبال ما نيست. همه ما می دانيم در فوتبال فساد وجود دارد و شکی هم در واقعيت اين موضوع نداريم اما حواس‌مان باشد که حجم فساد موجود در فوتبال نسبت به ساير فعاليت‌های اجتماعی ديگر جامعه کمتر است. فوتبال در ايران شبيه به يک اتاق شيشه‌ای است که به خاطر توجه زياد و شفافيتی که به لحاظ رسانه‌ای به آن وجود دارد فسادش ملموس‌تر از ساير بخش‌هاست اما اصلا نبايد تصور کرد که در حوزه هنر، اقتصاد، سياست و ... حجم اين فسادها کمتر است.

* فکر می‌کنيد آخر اين همه پرده‌دری و افشاگری به کجا ختم خواهد شد؟
- بی‌شک اين جريانی که امروز در مفسده فوتبال اتفاق افتاده يک سونامی است که قطعا ادامه دار خواهد بود و اگر مانعش نشويم همه را با خود خواهد برد. در ابتدای بروز اين مسئله پای برخی واسطه‌ها و دلال‌ها به ميان آمد و بگير و ببندهايی هم صورت گرفت. بعد برخی مربيان آلوده و درگير در حوزه فساد فوتبال معرفی شدند و حالا هم انگشت اتهام به سمت داوران فوتبال است. به نظرم اين جريان آنقدر ادامه خواهد داشت که همه بخش‌های سالم فوتبال را هم درگير خودش می‌کند و در نهايت زمينه نابودی آن را فراهم خواهد آورد. بی شک ما چاره‌ای نداريم جز اينکه ساختار موجود فوتبال‌مان را اصلاح کنيم.

* منظورتان از اصلاح ساختار فوتبال چيست؟
- ببينيد، فيفا امروز ۲۰۵ عضو فعال دارد که به لحاظ تشکيلاتی حتی از سازمان ملل هم گسترده‌تر است اما فساد چشم‌گيری در آن نمی‌بينيم. دليل آن چيست؟ خوشبختانه اين نهاد بين‌المللی از سال‌های دور رو به سيستم خود کنترلی و درون کنترلی آورد که بسيار هم جواب داد. اينکه ما دائم دنبال آن باشيم که مجموعه‌هايی از بيرون، فوتبال ما را کنترل کنند به جايی نخواهيم رسيد. چرا بايد هر روز قوه قضاييه به فوتبال سرک بکشد يا پای نهادهای امنيتی را به آن وارد کنيم. اين قطعا رفتار غلطی است و ما هم به روال سيستم فيفا بايد رو به سيستم درون کنترلی و خود کنترلی بياوريم.

* اين درون کنترلی که از آن حرف می‌زنيد نياز به ساختار مقتدری مثل کميته اخلاق فيفا دارد. کميته‌ای که در اين چند سال اخير مجموعه‌های مشابه آن در داخل فدراسيون فوتبال ايران شکل گرفت اما هيچ کارکردی نداشت؟
- اتفاقا منظور من تشکيل کميته اخلاق است که گويا مسئولان فدراسيون هم به تشکيل آن رضايت داده‌اند. به نظرم در اين شرايط عجيب و غريب تشکيل يک کميته اخلاق مقتدر می‌تواند نقش همان قوه قضاييه را در فوتبال بازی کند. البته اصلا قرار نيست آدم‌های اجرايی که در گذشته منشور اخلاقی و امثالهم را تشکيل دادند، حالا کميته اخلاق را تشکيل دهند. اين کميته بايد متشکل از افراد حقوقی باشد که سوای استقلال کاری مورد وثوق جامعه فوتبال هم باشند.

* اما تجربه گذشته ما در تشکيل ستاد رسيدگی به اخلاق حرفه‌ای فوتبال و حتی ستاد منشور اخلاقی اميد به تشکيل يک کميته اخلاق واقعی را بسيار ناچيز کرده. به نظرتان صرف تشکيل چنين کميته‌ای برای محو پديده تبانی و فساد در فوتبال کشور کافی است؟
- خير. اگر قواعد مناسب در تشکيل اين کميته رعايت نشود طبيعی است که نتيجه مطلوبی هم از تشکيل آن حاصل نخواهد شد. يک مثال می‌آورم. شما به سرنوشت محمد بن‌همان رئيس قطری سابق کنفدراسيون فوتبال آسيا نگاه کنيد. او وقتی خواست برای رسيدن به رياست فيفا پايش را از گليمش درازتر کند کميته اخلاق فيفا بعد از تحقيق و بررسی‌های لازم او را با آن همه قدرت نفوذ و لابی به طور مادام العمر از فعاليت در فوتبال محروم کرد. اين معنای واقعی يک کميته اخلاق و سيستم درون کنترلی است که ما هم بايد به سمت آن حرکت کنيم.

* با اين همه بيم آن می‌رود که علی کفاشيان باز هم زمام امور چنين کميته‌ای را به همان افراد قبلی نظير حجت‌الاسلام عليپور واگذار کند.
- همان طور که گفتم عليپور و امثالهم عوامل اجرايی فدراسيون هستند که صلاحيت چنين کاری را ندارند. اين دقيقا مثل اين است که ما وزير يک دولت را به عنوان قاضی هم انتخاب کنيم و اين وزير بخواهد در وزارتخانه‌اش دادگاه تشکيل دهد و عوامل و افراد تحت نظرش را بازخواست و حتی رای هم در موردشان صادر کند. اصلاح ساختاری که از آن حرف زديم بايد شبيه يک قوه قضاييه واقعی باشد که ارکان آن را کميته اخلاق، کميته انضباطی و کميته استيناف تشکيل دهند.

* به طور کل موافق اين همه افشاگری و پرده‌دری در فوتبال کشور هستيد؟
- به هيچ عنوان. اتفاقا ما بايد مواظب باشيم برخی افراد مفسد اين بخش بی خود و بی جهت ديگران را متهم نکنند تا با آلوده کردن فضا خود را در شلوغی‌ها پنهان کنند. اين افراد می‌خواهند گستره فساد را آنقدر گسترش دهند که خودشان در حجم آنها به چشم نيايند. فوتبال يک مقوله انسان ساز است و به دنبال زيبا پروری است اما عده‌ای که خود اهل فسادند و تبانی، با سرعت و قدرت زياد دنبال آن هستند که شخصيت آن را کريه و زشت جلوه دهند.

* اين روزها برخی عناصر فوتبال، فدراسيون را سرمنشاء بيشتر فساد موجود می‌دانند. با طرح چنين موضوعی موافقيد؟
- به نظرم اصل فساد فعلی محصول بی برنامگی هسته مرکزی فوتبال کشور است که آن را باشگاه‌ها تشکيل می‌دهند. ما پول دولتی را بدون حساب و کتاب وارد فوتبال کرده‌ايم اما برنامه‌ای برای آن وجود ندارد. بی‌شک مادر همه مفسده فوتبال کشور پول‌های دولتی هستند که آدم‌های مرتبط با آن را وسوسه می‌کند. يکی از مديران همين باشگاه‌ها اخيرا به من می‌گفت «چرا من به عنوان مدير باشگاه بايد ماهانه ۳ ميليون تومان حقوق بگيرم و در يک سال جمع دريافتی‌ام به ۴۰ ميليون تومان نرسد اما يک جوان ۱۷ ساله بايد در يک سال قريب به نيم ميليارد دستمزد داشته باشد.» متاسفانه اين اختلاف زياد پرداخت‌ها باعث شده دريافتی بازيکنان رشدی سرطانی داشته باشد و برخی مديران هم فکر کنند حق‌شان در اين فوتبال بيش از اين‌هاست.

* عملکرد ستاد منشور اخلاقی و ستاد رسيدگی به تخلفات حرفه‌ای فوتبال را در ممانعت از انتشار فساد در فوتبال چقدر تاثيرگذار می‌دانيد؟
- از منظر حرفه‌ای متهم کردن و کنکاش در زندگی شخصی افراد و تندخويی با آنها دليل بر اثبات يک عملکرد خوب نيست. اينکه ما بياييم و ايرادهای بنی‌اسرائيلی بگيريم فقط خودمان را زير سوال می‌بريم. بی شک اگر قرار به شناختن متخلفان هم هست بايد اين اتفاق در يک مسير کاناليزه و اصولی صورت پذيرد.

* نظر شخصی‌تان در مورد محسن قهرمانی و جنجال بازی پرسپوليس و سپاهان چيست؟
- حرف زدن در مورد اين پرونده نياز به کار کارشناسی دارد که من اطلاع دقيقی از جزئيات آن ندارم. وقتی ما درون کنترلی نداريم هر مفسده می تواند عين يک موريانه يک درخت را ضايع کند. به عبارتی ديگر وقتی يک سلول سرطانی وارد يک بدن می‌شود اگر قوای تهاجمی عليه آن شکل نگيرد رفته رفته کل بدن آلوده آن سلول سرطانی خواهد شد. به نظرم سلول‌های سرطانی فوتبال کشور بايد شناسايی شده و جلوی فعاليت‌شان گرفته شود.

* علی فتح‌ا...‌زاده مدعی شده که استقلال پاک ترين تيم ليگ برتر است؟
- آقای فتح‌ا‌... زاده اين روزها خيلی مشغول است و همه جا اظهارنظرهای او را می‌بينيم. ما به نظر ايشان احترام می‌گذاريم.

* و آخرين سوال هم در مورد مسئله داوری. آلودگی حوزه داوران فوتبال را قبول داريد؟
- فکر می‌کنم آلوده جلوه دادن جامعه داوران کار درستی نيست و بايد به شکلی کاربردی و دقيق اين مسئله را پيگيری کرد.