دویچه وله فارسی
رمان "هیچ رفیقی، به جز کوهستان" نوشته بهروز بوچانی، پناهجوی ایرانی اردوگاه مانوس، دو جایزه مهم ادبی را از آن خود کرد. او در گفت‌وگویی با دویچه‌وله، این اثر را فراتر از کتابی درباره زندگی پناهجویان در مانوس دانست.
بهروز بوچانی، پناهجوی ایرانی ساکن اردوگاه مانوس برنده جایزه غیر داستانی ویکتوریا به ارزش ۲۵ هزار دلار استرالیا و هم‌چنین برنده جایزه ادبی ویکتوریا به ارزش ۱۰۰ هزار دلار استرالیا شد.
رمان " هیچ رفیقی، به جز کوهستان" کتابی است که این روزنامه‌نگار کرد ایرانی در زمان سکونت‌اش در جزیره مانوس نوشته است. این کتاب که بوچانی آن را بخش بخش و از طریق واتساپ برای مترجم، امید توفیقیان، فرستاده است، زندگی روزمره او و دیگر پناهجویان مانوس و سرگذشت‌اش در کردستان ایران را روایت می‌کند.
بوچانی از سال ۲۰۱۳ به همراه دیگر پناهجویانی که قصد ورود به خاک استرالیا داشته‌اند، در اردوگاه‌هایی در جزیره مانوس در اقیانوس آرام اسکان داده شده و با آنها مانند زندانی‌ها رفتار می‌شود.
"هیچ رفیقی، به جز کوهستان"
او در بخشی از کتاب خود خاطرات کودکی‌اش را از کردستان ایران در زمان جنگ ایران و عراق نقل می‌کند که چگونه خانواده‌اش به‌همراه دیگران از ترس هواپیماهای جنگی به کوهستان می‌گریختند: «آنها به درختان فندق در جنگل پناه می‌بردند. آیا کردها رفیقی به‌جز کوهستان دارند؟»
بهروز بوچانی در بخش‌هایی از کتابش با عنوان‌های "روزهای بی‌هدف"، گم‌شده و سردرگم"، "ذهن‌هایی هنوز درگیر امواج اقیانوس"، "در جستجوی آرامش روح در دشت‌های جدید"، " "فضای زندان مانند راهرویی است که به باشگاه رزمی ختم می‌شود" و " بوی عرق گرم که همه جا پخش است، دارد همه را دیوانه می‌کند" شریط سخت و طاقت‌فرسای زندگی و روزمرگی در اردوگاه پناهجویان در مانوس را به تصویر می‌کشد.
بهروز بوچانی در گفت‌وگویی به دویچه وله کتاب "هیچ رفیقی، به جز کوهستان" را در درجه اول یک اثر ادبی و هنری و سپس این کتاب را که آن را دارای لایه‌هایی از فلسفه و سیاست می‌داند، شاهدی بر بخشی از تاریخ استرالیا می‌داند.
بهروز بوچانی هم‌چنین درباره این اثر می‌گوید: «این کتاب درباره منطقه‌ایست که از آن آمده‌ام، کردستان، و درباره فرهنگ کردی. اینکه این اثر را کتابی صرفا درباره زندگی پناهجویان در مانوس بدانیم، صحیح نیست و این کتاب فراتر از آن است.»
چرا این کتاب را نوشتم؟
در جواب خیلی‌ها که می‌پرسند چرا این کتاب را نوشتی بوچانی می‌گوید او یک رمان‌نویس است و برخی رسانه‌ها سعی می‌کنند کار او را بی اهمیت نشان بدهند و بگویند او یک پناهجو است. او خطاب به آنها می‌گوید یک پناهجو می‌تواند هر چیزی باشد.
«من کشورم را به دلیل اختناق ترک کردم، به‌خاطر کارهای خبرنگاری‌ام و در جستجوی آزادی و از اردوگاهی به نام مانوس سر در آوردم.»
جایزه ادبی ویکتوریا
مسئولان جایزه ادبی ویکتوریا استثنائا به بهروز بوچانی که شهروندی یا اقامت استرالیا را ندارد، اجازه حضور در مراسم اهدای جایزه را داده بودند، ولی او که به لحاظ قانونی اجازه ورود به خاک استرالیا را ندارد، از حضور در این مراسم باز ماند.
بوچانی به روزنامه گاردین می‌گوید: «هدف اصلی من این بود که مردم استرالیا و مردم دنیا بدانند که چگونه این نظام به مدت ۶ سال به طور سیستماتیک مردم بی‌گناه را در جزیره‌های مانوس و نائورو شکنجه می‌دهد.»
بهروز بوچانی، نویسنده "کسی ندارم به جز کوهستان"، این رمان را از طریق پیام‌های واتس آپی برای مترجمش می‌فرستاد
او در ادامه می‌گوید: « امیدوارم این جایزه توجه بیشتری را به وضعیت ما معطوف کند و منجر به تغییر در این سیاست وحشیانه شود.»
مرکز حقوق بشر استرالیا در حساب توئیتری‌اش به بهروز بوچانی دریافت این جایزه را تبریک می‌گوید و می‌نویسد: «این یک داستان استرالیایی است که ملت ما نمی‌تواند به آن افتخار کند، اما داستانی‌ست که نمی‌توان نسبت به آن بی‌اعتنا بود.»
کتابی در"ستیز با ژانرهای ادبی"
امید توفیقان که رمان "هیچ رفیقی، به جز کوهستان" را به انگلیسی ترجمه کرده است، در گفت‌وگویی به دویچه وله می‌گوید پس از اینکه شروع به ترجمه اولین صفحات این رمان کرده، می‌دانسته قرار است به یک شاهکار تبدیل شود و واکنش‌های زیادی را برانگیزد : «ولی انتظار نداشتم این اتفاق به این سرعت بیفتد.»
توفیقیان درادامه به دو جنبه مهم جایزه ویکتوریا اشاره می‌کند و می‌گوید:«این جوایز توجه‌ها را به سیاست‌های مرزی استرالیا و برخوردهای غیرانسانی با پناهجویانی که هیچ جرمی مرتکب نشده‌اند جلب می‌کند و نکته مهم دیگر، جنبه جهانی آن است. خیلی از کشورهای دنیا به استرالیا به عنوان الگو نگاه می‌کنند که چگونه با افراد متقاضی پناه‌جویی رفتار می‌کند و چگونه از مرزهای خود حفاظت می‌کند و اینکه این کشور روایتی جعلی و خطرناک در باره منافع ملی را به دنیا ارائه می‌کند.»
امید توفیقان در گفت‌وگویی به شبکه تلویزیونی ای.بی.سی می‌گوید: «یک روش فلسفی عمیق در کل این اثر وجود دارد. بهروز بوچانی ژانرها و تکنیک‌های مختلفی را ترکیب کرده است و من روش او را در واقع در ستیز با ژانرهای ادبی می‌دانم.»
«بهروز بوچانی در این کتاب به نظامی می‌تازد که به سیاست مهاجرت و مراکز نگهداری پناهجویان منحصر نمی‌شود، بلکه اعتراضی است وسیع‌تر که جامعه استرالیا، فرهنگ و سیاست را در بر می‌گیرد.»
تاثیر احتمالی دریافت مبلغ کلان جایزه ادبی
بهروز بوچانی، نویسنده "کسی ندارم به جز کوهستان"، این رمان را از طریق پیام‌های واتس آپی برای مترجمش می‌فرستاد
امید توفیقان در این مصاحبه تلویزیونی می‌گوید دریافت این پول برای بهروز بوچانی اهمیت ثانویه دارد: «برای او مهم‌ترین چیز این است که به عنوان یک متفکر، مبتکر و یک روشنفکر شناخته شود . در مورد پولی که به بهروز اهدا می‌شود، از آنجایی که او می‌خواهد در این سطح فعلی به نوشتن و کنش‌گری ادامه دهد، این پول به او کمک خواهد کرد تا زمان بیشتری بتواند به این کار ادامه دهد.»
اردوگاه پناهجویان خواستار ورود به استرالیا
دولت استرالیا پناهجویانی را که به طور غیرقانونی به سواحل این کشور وارد شده‌اند، بازداشت و به اردوگاه‌هایی در جزیره نائورو در اقیانوس آرام و جزیره مانوس متعلق به پاپوآ گینه نو اعزام کرده است. این افراد اجازه ورود به خاک استرالیا را ندارند در حالی‌که به خیلی از آنها پناهندگی اعطا شده است.
خانواده‌های پناهجو در نائورو و مردان مجرد در مانوس اسکان داده شده‌اند. حدود دوهزار پناهجوی ایرانی در این دو جزیره به سر می‌برند.
پناهجویان ساکن مانوس که حدود شش سال در شرایط سخت در این اردوگاه زندانی هستند علیه بازداشت غیرقانونی خود و رفتارهای خشونت‌آمیز مقامات اردوگاه پرونده‌هایی قضایی تشکیل داده‌اند.
دادگاه قانون اساسی پاپوآ گینه‌نو در۹ آبان ۹۶(۳۱ اکتبر۲۰۱۷) حکم داد که اسکان پناهجویان در این اردوگاه با قانون اساسی مغایرت دارد . هفته‌ها پس ازآن اقامت‌گاه پناهجویان تخریب و آنها به مرکز موقت منتقل شدند.
بنا بر اظهارات افراد ساکن اردوگاه، حدود ۱۸۰ نفر از هفتصد نفر پناهجوی مانوس ایرانی و حدودا هفتاد نفر دیگر افغان هستند.
