بی بی سی - از جلسه پر حاشیه دو روز پیش آیتالله خامنهای، رهبر ایران با دانشجویان، خبرهای زیادی بیرون آمد. از موضع رهبر ایران درباره برجام گرفته تا مخالفت با نظام پارلمانی. اما یک موضوع بود که بازتابی نیافت: انتقاد دانشجویان از ترکیب بیت رهبری و نشریه اینترنتی ویژه آن.
هر چند اصل صحبتهای دانشجویان حاضر در جلسه با رهبر به انتقاد و حملات به دولت حسن روحانی گذشت، اما در اتفاقی نادر نماینده دانشجویان "عدالتخواه" به انتقاد از بیت آیتالله خامنهای پرداخت؛ اظهاراتی که در تقریبا اکثر گزارشهای رسمی از این مراسم بازتاب نیافت.
عدم پوشش خبری این اظهارات میتواند به رویه معمولی بازگردد که بازتاب سخنرانی رهبر ایران بر مبنای گزارشی صورت میگیرد که بیت او تنظیم میکند و در اختیار خبرگزاریها و مطبوعات میگذارد.
در معدود ویدیوها و گزارشهایی که از گفتههای محمدحسین صبوری، دبیر "جنبش عدالت خواه دانشجویی" در برابر آیتالله خامنهای به بیرون درز کرده، او از "نحوه مدیریت بیت رهبری" انتقاد میکند.
مشرق نیوز از وبسایتهای نزدیک به محافظهکاران در ایران در گزارشی، اظهارات نماینده جنبش عدالت خواه دانشجویی را نشان "آزادی و راحتی دانشجویان در حسینیه بیت رهبری" میخواند.
او گفته "رفتارهای غیرشفاف برخی اعضای ارشد دفتر، دخالت در موضوعات نامربوط با وظایف شان، و حضور چند دههای بعضی از افراد، آسیبهایی را به همراه داشته است".
دبیر جنبش عدالت خواه دانشجویی در صحبتهایش "سوالات و ابهاماتی نظیر ماجرای تصویب برجام، تلاش برخی برای تصویب لوایح مربوط به fatf، انتخاب دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، جلوگیری از تحولهای انقلابی در نهادهایی مثل صداوسیما، و استفساریه گیری برای بستن دهان کارشناسان" را از جمله مشکلاتی دانسته که سبب هجمه علیه بیت رهبری شده است.
او از افرادی در بیت رهبری انتقاد کرده که به گفته او "با استفاده از انتساب به رهبری، جمعبندی خود و جناحشان را به عنوان جمعبندی دفتر رهبری طرح میکنند".
او گفته "مسئولان بیت رهبری باید پاسخگو باشند و از مصونیت انتساب به رهبری بیرون بیایند".
محمدحسین صبوری از اینکه "موضوعات حیثیتی" در ایران با "تصمیم نظام" حل میشود، انتقاد کرد و پرسید: "این نظام چیست که اکثر تصمیماتش مخالف منافع ملی و اظهارات آیتالله رهبری است؟".
جنبش عدالت خواه دانشجویی و پیشینه انتقاد از بیت
این انتقادات در شرایطی مطرح میشود که سال گذشته نیز انتقادات محمدجواد معتمدینژاد، دبیر پیشین این تشکیلات دانشجویی در جلسهای با رهبر ایران خبرساز شده بود.
او در جلسه ۷ خرداد دانشجویان با آیت الله خامنهای از قوه قضاییه انتقاد کرده بود.
محمدجواد معتمدینژاد یک روز پس از این اظهاراتش در حسینیه بیت رهبری بازداشت شد.
دو ماه پس از بازداشت محمدجواد معتمدینژاد، این تشکیلات دانشجویی محمدحسین صبوری را به عنوان دبیر جدید خود برگزید.
با این حال، این نخستین بار نیست که این تشکیلات خواستار پاسخگویی بیت رهبری میشود.
سال گذشته، دعوت "مجمع دانشجویان عدالتخواه دانشگاه تهران"، زیرمجموعه جنبش عدالتخواه دانشجویی، از آیتالله خامنهای برای پاسخگویی در باره عملکرد رهبری و نهادهای انتصابی آن واکنشهای زیادی به دنبال داشت.
در آن زمان، پس از جنجالهای بسیاری که حول این دعوت شکل گرفت، مجمع دانشجویان عدالتخواه دانشگاه تهران و همچنین جنبش عدالتخواه دانشجویی از موضع قبلی خود عقب نشستند و از لحن نامهشان انتقاد کردند.
جنبش عدالتخواه حدود ۱۷ سال سابقه دارد و گاهی خبرساز شده. از جمله در جریان تحصن سال ۱۳۸۶ در درون وزارت علوم در اعتراض به فضای بسته دانشگاهها.
انتقادات جریانات اصولگرا به رهبر ایران، پس از اعتراضات دیماه ۱۳۹۶ شدت گرفت. سه ماه بعد، در فروردین ماه سال ۱۳۹۷، ۳۰۰ فعال دانشجویی اصولگرا از نهادهای حکومتی و زیر دست آیتالله خامنهای انتقاد کردند.
انتقادها از 'رهبر و خط قرمز نظام'
دفتر رهبر ایران اما تا کنون به دور تازه انتقادات این تشکل دانشجویی پاسخی نداده است.
انتقاد از رهبر ایران، از سوی اصولگرایان به عنوان "خطوط قرمز" حکومت ایران در برخورد با منتقدانش به شمار میآید. این برخورد با منتقدان بیرون حلقه قدرت شدیدتر هم بوده است.
از سی سال قبل که آیتالله خامنهای به عنوان رهبر ایران انتخاب شده، طیف گستردهای از دوستان سابق، چپهای زندانی و فعالان سیاسی و فرزند کشتهشدگان جنگ ایران به او نامههایی نوشتهاند.
هر چند ارسال این نامهها و انتقادها عمدتا مسیری یکطرفه است.
علاوه بر این، این انتقادات اغلب برای منتقدانشان پیامدهای سنگینی هم داشته و با واکنش تند نهادهای امنیتی و قضایی ایران مواجه شده است.
علیاکبر سعیدی سیرجانی که اسناد پرونده او بعدها در جریان رسیدگی به پرونده قتلهای زنجیرهای منتشر شد، مدت کوتاهی پس از آخرین نامهاش به آیتالله خامنهای از سوی وزارت اطلاعات ایران بازداشت و یک سال بعد در زندان با شیاف پتاسیم کشته شد.
نورالدین کیانوری، دبیر کل حزب توده، پس از انتشار نامه شرح شکنجهاش در دوران زندان، به آیتالله خامنهای تا پایان عمر در حصر خانگی ماند.
آیتالله حسینعلی منتظری، یدالله سحابی، قاسم شعله سعدی، احمد قابل، اکبر هاشمی رفسنجانی و محمد نوریزاد هم از جمله منتقدان آیتالله خامنهای هستند که به خاطر انتقادشان از ولی فقیه زیر فشار قرار گرفتند و یا به زندان افتادند.
اما با وجود همه این انتقادها تا کنون دفتر رهبری نسبت به این انتقادات پاسخ روشنی نداده است.
در بسیاری از موارد، حتی مجلس شورای اسلامی هم اجازه نیافته تا از نهادهای زیر مجموعه رهبر ایران تحقیق و تفحص کنند.
بیت روحانیان شیعه به طور سنتی در دست فرزندان و خانواده آنها اداره میشود اما دفتر آیتالله خامنهای پس از انتخاب او به عنوان رهبر ایران تبدیل به یک دستگاه اداری بزرگ شد و به خیابان پاستور رفت، جایی در کنار ساختمان اصلی ریاست جمهوری.
در طول ۳۰ سال گذشته این بیت توسعه پیدا کرده و نهادهایی ویژه مسائل سیاسی و اقتصادی ایجاد کرده است، با این حال هیچ شفافیت و پاسخگویی درباره عملکرد آن وجود نداشته است.
این بار هم رهبر ایران به دانشجویان توصیه کرد: "لحن انتقاد را تند نکنید، جوری حرف نزنید که بتوانند شما را در مراجع قضائی محکوم کنند، از نفی قاطع یک مجموعه بپرهیزید و تلاش کنید صحبتتان درست بیان شود."
دولت اتریش سقوط کرد