یورونیوز - در هفته‌های اخیر اخباری در مورد چند عملیات شورشیان داعش در سوریه و عراق منتشر شد. آیا این گروه همچنان سودای یکه‌تازی دارد و در تدارک بازگشت است؟
ظاهرا اعضای این گروه اسلام‌گرای افراطی در حال یارگیری مجدد در روستاهای دورافتاده هستند و با تشکیل گروه‌های کوچک دست به تحرکات ایذایی می‌زنند. نمونه این تحرکات، عملیات حمله‌ای بود که هفته گذشته به کشته شدن یک سرباز آمریکایی در نینوا انجامید.
دیوید رومانو، تحلیل‌گر پایگاه خبری رووداو کردستان عراق با ذکر این مطلب می‌نویسد که این حمله‌های کوچک پراکنده بسیار شبیه عملیات آغازین داعش در منطقه در سال ۲۰۱۴ است.
گزارش بازرس وزارت دفاع آمریکا
بازرس کل وزارت دفاع آمریکا در گزارشی که اخیرا منتشر شد گفته است که گروه داعش امروز در عراق و سوریه احتمالا بین ۱۴ تا ۱۸ هزار جنگنجو دارد.
در این گزارش که دیوید رومانو آن را نقل کرده از سیاست دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا مبنی بر کاهش نیروهای نظامی در سوریه و نیز کاهش شمار دیپلمات‌های این کشور در عراق همزمان با افزایش حملات پراکنده شورشیان، انتقاد شده است.
استعفای مقام‌های عالی آمریکا
برت مک‌گارک، نماینده ویژه آمریکا در ائتلاف ضد داعش به دنبال اعلام دونالد ترامپ مبنی بر کاهش نیروهای آمریکایی در سوریه در ماه دسامبر سال ۲۰۱۸ میلادی استعفا کرد. او هشدار داده بود که تصمیم تازه دونالد ترامپ به هرج و مرج انجامیده و «زمینه را برای رشد افراطی‌گری آماده می‌کند».
رومانو با یادآوری این موضوع، استعفای جیم متیس، وزیر دفاع پیشین آمریکا را نیز به همین موضوع پیوند داده و می‌گوید این استعفاها پس از آن روی داد که ترامپ سیاست «مأموریت تمام شد» و «بیایید برویم» خود را اعلام کرد.
چرا مبارزه با داعش در عراق و سوریه پیچیده است؟
در جایی مثل افغانستان با موانع طبیعی از جمله کوه‌های بلند، با سطح توسعه محدود کشور و نیز جمعیت روستانشین زیاد، چالش مبارزه با شورشیان دشوار به نظر می‌رسد. اما در عراق و سوریه که توسعه‌یافته‌تر از افغانستان هستند و بالای ۷۰ درصد جمعیت شهرنشین دارند این کار به سختی انجام می‌شود. نیروهای داعش در منطق مسطح مستقر هستند و نمی‌توانند مانند شورشیان افغانستان پشت موانع طبیعی پنهان شوند.
دیوید رومانو در مورد کارنامه آمریکا پس از مداخله نظامی در کشورها می‌نویسد: «البته این طور نیست که آمریکا همیشه در دوران پس از مداخله نظامی در کشورها، از برقراری ثبات پس از جنگ عاجز باشد. دوران پس از جنگ جهانی دوم و جنگ کره از جمله مواردی است که آمریکا در برقراری ثبات پس از جنگ موفق بوده و متعهد به بازسازی شده است.»
وی همچنین یادآوری می‌کند که آمریکا پس از جنگ در عراق نیز در سال ۲۰۰۶ موفق شد اثر القاعده را از این کشور بزداید و این کشور را از خطر حملات گاه و بی‌گاه این گروه افراطی برهاند.
این تحلیل‌گر سایت رووداو در مورد دشواری کار امریکا در حفظ ثبات در عراق و سوریه پس از جنگ علیه داعش نیز می‌نویسد: «نینوا، کرکوک، صلاح‌الدین، انبار و سایر مناطق جنگزده عراق همچنان ویرانه‌اند و بازسازی نشده‌اند. در سوریه نیز رقه و سایر شهرهایی که زمانی پایگاه داعش بودند همین وضعیت را دارند. در سوریه کردها پراکنده‌اند و قادر به مدیریت مؤثر بخش‌های آزاد شده نیستند، زیرا این کشور تحریم است و آنها هم هیچ منبع درآمدی ندارند. در عراق، مناطق عرب سنی‌نشین نه خودمختاری کردستان را دارند و نه به اندازه شیعیان نقش سیاسی مهمی در بغداد دارند.»
او مشکل دیگر عراق و سوریه را تنوع شدید قومیتی و فرقه‌ای و اختلاف بین آنها بر سر تقسیم قدرت برمی‌شمارد و این وضعیت را به وضع سیاسی و اداری بوسنی بعد از جنگ در آن کشور تشبیه می‌کند.
آمریکا چه باید بکند؟
به نوشته این روزنامه‌نگار، اگر آمریکا در شمال شرق سوریه حضور پررنگ‌تری داشته باشد و بغداد را وادار کند تا به دست کم به مفاد قانون اساسی خودش درباره فدرالیسم و تمرکززدایی پایبند باشد، شورشیان جهادگرا به مانند «اژدهای خفته» از خواب بیدار شده و بار دیگر منطقه را آشوب می‌کشد، امری که دوباره پای نیروهای نظامی آمریکا را به منطقه باز می‌کند.
نویسنده در پایان می‌نویسد که لازم نیست تعهد آمریکا در این زمینه مشابه «طرح مارشال» برای بازسازی اروپا پس از جنگ جهانی دوم یا شبیه حضور بی‌پایان نظامیان آمریکایی در کره جنوبی باشد، بلکه اندکی «هوشمندین برای جدی‌تر گرفتن تلاش‌های موجود خود» کفایت خواهد کرد.
طرح مارشال عنوان موفقیت‌آمیزترین پروژه سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا پس از جنگ جهانی دوم است، این طرح به بسیاری از کشورهای اروپای غربی کمک کرد تا اقتصاد خود را پس از جنگ بازسازی کنند. ایالات متحده و تیم سیاست خارجی جرج مارشال در مسیر خلق جهان پس از جنگ درصدد حذف عوامل بروز دو جنگ جهانی و معضلات اقتصادی ناشی از آن بودند، به عبارت دیگر آنها معتقد بودند در همه جای دنیا، انسان مرفه، یا دست کم امیدوار به زندگی در رفاه، به سوی تمامیت‌خواهی جذب نمی‌شود.
